Тәуелсіз жылдардағы металлургия өндірісі
Қазақстанда тәуілсіздік алғаннан кейін экономиканы реформалаудың бірнеше тәсілі қолданылды.
1991-1992 жылдар Қазақстанда социалистік экономикадан кейінгі экономикалық жағдайдың шиеленесіп, құлдыраумен сипатталады. Бұл 70 жылдардың аяғында КСРО экономикасы нақты секторының жаппай үдере қожырауы салдарынан туған еді, оның үстіне өзгеріске ұшыраған сыртқы және ішкі әлеуметтік-экономикалық, қоғамдық-саяси бағытта жүргізілген экономикалық саясат өрістеп кете алмады.
1991 жылмен салыстырғанда 1992 жылы экономиканың барлық саласы бойынша өндіріс көлемі күрт азайды. 1993-1994 жылдар экономикалық дағдарыстың түйінді кезеңіне айналды. Өнеркәсіп шегіне жетіп құлдырады, өндірілген ұлттық табыс 1991-1993 жылдары 1976 жылғы деңгейге дейін төмендеп, жалпы құлдырау 38,2% болды.
1995-1997 жылдардағы макроэкономикаға байланысты арнайы бағдарлама қабылданды. Бағдарлама барысында қолданылған шаралардың нәтижесінде жан басына шаққандағы жалпы ішкі өнім 1994 жылмен салыстырғанда 1997 жылы 14,1 млрд теңге деңгейіне дейін көбейді.
1998-1999 жылдарда Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясы қабылданды.
Жалпы ішкі өнімнің нақты көлемі 2,7%-ға артты.
2000 жылдан бастап Қазақстан экономикалық өрлеу жолына түсті. 2002 жылғы мәлімет бойынша өнеркәсіп өнімінің жалпы көлемінде түсті металлургияның үлесі 11%, әлем бойынша мыс өндірудегі үлесі 2,3%. Қазақстан мысының негізгі импортшылары: Италия (50%) мен Германия (35%). Экспорт құрылымында мыс пен мыс қортпалары 7%. Тазартылған мыстың 90%-ын «Қазақмыс» корпорациясы өндіреді, ол Қазақстанның түрлі аймақтарында бірнеше зауыттарды, кеніштерді және энергия нысандарын біріктіріп отыр.
Қазақстан темір кентасының қоры жөнінен әлемде 8-орында. Оның әлемдік қордағы үлесі 6%. Елде өндірілетін темір кентасының 70%-дан астамы экспортқа шығарылады. Қазақстанның қара металлургиясы өнеркәсіп өнімі көлемінің 7%-ға жуығын өндіреді. Мұндағы аса ірі кәсіпорын Қарағандыдағы Испат Кармет металлургия комбинаты, ол шойын мен дайын қара металдар қақтамасының 100%-ын және болаттың 90%-дан астамын өндіреді. Бұл комбинат өнімі ТМД елдері мен алыс шет елдерге экспортқа шығарылады.
Жәйрем кен-байыту комбинаты АҚ тотыққан марганец және темір-марганец кентастарынан жоғары сапалы марганец концентраттарын өндіреді.
1994 жылдан кен-металлургия кешені кәсіпорындарының көбі шетелдік және отандық компаниялардың басқаруына берілді.
1996-1997 жылдары кен байыту және металлургия кәсіпорындарын бірыңғай технологиялық тізбекпен байланыстырған ірі бірлестіктер құрылды. Олар: «Қазмырыш», «Қазақмыс» копорациясы» ЖШС, «Қазақстан алюминийі», «Испат Кармет» ААҚ-дары, «Қазхром» Ұлттық акционерлік компаниясы. (Дереккөз: Қазақ совет энциклопедиясы. Қазақ Советтік Социалистік Республикасы. Энциклопедиялық анықтама. Алматы. 1980.)
Қарағанды өндірістік аймағындағы ірі металлургиялық өнеркәсіп ошағы саналатын Теміртау металлургиялық зауыты, Жезқазған мыс қорыту зауыты мен Балқаш мыс балқыту зауыттарының аймақ экономикасына қосып отырған үлесі зор.
Достарыңызбен бөлісу: |