Лайпанов б. А

КЪОРКЪАМА

Сезиб бир къарамны джети къат Кёкден,

Джети къат джерге кирирча болама.

Харамгъа-гюнахха булгъаннган тёнгекден,

Джан да айырылыргъа излеб, къанатланады.
«Ахрат азабдан да дуния намыс кючлю» –

халкъым Адам-Халкъ-Эл болгъан сагъатында айтханды алай.

Динине, тёресине, намысына бек болгъаны ючюн,

Тас болмай, бюгюнлеге джетгенди Къарачай.

Къоркъутмайды, тыймайды бизни.

Бет-уят, ийман азды адамлада,

Магъанасына да ийнанмайла Сёзню.

Алагъа да эс бургъан, ийнаннган – аз.

Тауратдан сора Инджил, Инджилден сора Къуран…

Китаб буюргъанча джашагъан а – аз.

Аллах берген затладан да айырылмай мадар джокъ.

Тас этген динини, ийманыны, намысыны ызы бла,

Тилин, джуртун, халкълыгъын, къраллыгъын да тас этерикди ол.

«Сен барын кёре-биле тургъанлай,

Адамынгы-къауумунгу-халкъынгы къутхарыр ючюн,

Аны динин-тилин-джуртун сакълар ючюн,

Аны миллет ангысын, тарих эсин уятыр ючюн,

Аны ангысын-эсин уятыр ючюн,

Не этдинг?
Хакъ кёлю бла ийнаннган Аллахха,

Аллах буюргъанча джашаргъа борчлуду,

Аллах бергенни сакъларгъа борчлуду.
Не этдинг сен

Дининги, тилинги, халкъынгы, джуртунгу сакълар ючюн?

Бетинги-сыйынгы-намысынгы сакълар ючюн?

Аланы къоруулар ючюн не этдинг?

Аллах берген ангынгы, билиминги, фахмунгу, кючюнгю

Неге джаратдынг?

Халкъынгы-джуртунгу къурутуб кюрешгенде,

Къоркъуб, харам тынгылауну басыбмы турдунг,

Огъесе, къанынгы-джанынгы аямай, этдингми къазауат?

Кеси ючюн да, адамы ючюн да, хоншусу-тийреси ючюн да,

Халкъы ючюн да, бютеу адам улу ючюн да –

Джууаблыды.

Аллахны уа алдаялырса къалай?

Мен къоркъама соруу-сууал кюнден, Къыямат кюнден.
Сезиб бир къарамны джети къат Кёкден,

Джети къат джерге кирирча болама.

Кесиме, халкъыма да къоркъама:

Хакъ джолда бармайбыз биз.

Иймансыз, Ана тилсиз, Ата джуртсуз да къалыб,

Тюб болургъа боллукъбуз биз,

Эки дуниядан да къуру къалыргъа боллукъбуз биз.

Тюб болгъан халкъла эсибизделле…

Алай а,

Джашаугъа, ёлюмге да кесибизбиз сайлагъан джол.

Кесибиз джазабыз джазыуубузну.

Башхалагъа кюремейик гюнахны.

Алдаргъа кюрешмейик, чамландырмайыкъ Аллахны.

Излесек – боллукъбуз Адам, боллукъбуз Халкъ.

Алай болмаса, дуниядан боллукъбуз талкъ.
Сау-эсен Джангы джылгъа атлай, умут этеме:

Кесин эсгерир деб, Къарачай,

Ол затха мени сёзюм да болушур деб,

Уллу Аллах да бизге тюзелирге болушур деб.

АМАНАТ

Хар джашагъан кюнюм байрымды меннге,

Хар джашагъан кюнюм байрамды меннге,

Къара суу да айранды меннге,

Къара таш да Чолпанды меннге.
Байрамды, байракъды, орайдады джашау.

Къыйын кюн да анга салама махтау.

Ёлюм бла тохтаусуз этеме къазауат.

Дунияны, джашауну, бизни да джаратхан кюч – Кёк

Джер джашауну бизге этгенди аманат.
Билеме не болгъанын терслик, Тюзлюк.

Билеме не болгъанын гюнах, сууаб.

– «Сен кимни джанындаса?» – соралла меннге,

– «Джашауну джанындама», – этеме джууаб.

Джаны болгъанны барын ёлюмден къутхара,

Джашауну, къууанчны ёлюмден сакълай,

Джашаргъа излейме алай.
Хакъ кертиге этеме къуллукъ,

Ийманлы джашау ючюн этеме къазауат.

Дунияны, джашауну, бизни да джаратхан Кюч

Джер джашауну бизге этгенди аманат.

БИЯГЪЫ ТАШ бла ТЕРЕК

1

Джашаргъа юреннгенме Ташдан, Терекден...

Хапар сормагъыз манга джюрекден.

Ол Къадау Ташны кёремисиз?

Аны не болгъанын, къайдан келгенин билемисиз?
– Минги Таудан эннген булкъан ташды ол.

– Огъай, Кёкден тюшген джулдуз ташды ол.

Къалай десегиз да, боллукъду тюз.

Кёкден эннген Тейри адамларыбыз биз.

Минги Тауну буз сюммеклерин эмиб ёсген

Таулулабыз-нартлабыз биз.

Хоу, Кёкден тюшген,

Минги Тауну булкъанында бишген

Джулдуз ташданбыз биз.

Ол къара къаты ташны

Аны ючюн багъалатабыз биз.
Кёкню да билген, Джерни да сюйген,

Аны ючюн джаннган эмда да кюйген

Бу къара, къаты, къадау джулдуз-булкъан Ташны кёремисиз?

Ол – адам джюрегине ушагъанын билемисиз?

Кёб хал барды бизде Ташдан, Терекден...

Хапар сормагъыз манга джюрекден –

Джашау кюйдюрген, къаралтхан, къатдыргъан

Ол Къадау Ташха къарагъыз.

Аны бла, мени джууаб этгеннге санагъыз.
2

Джашау джюрегими не бек къатдырса да,

Аламла-заманла бораны аны кюйдюрсе, къаралтса да,

Игиликге, адамлыкъгъа ийнаныу къалмайды къуруб,

Ташда джашил терек болуб, чагъады умут.
Ышарады дуниягъа, барады Кёкге –

Ол да ушайды менде джюрекге.

«Адам кёлю къаллайд ?»- деселе,

«Къарагъыз,- дерикме,- Ташха,Терекге».

КЪАРА АДАМ

Эртде-кеч болса да,

Терслиги джетмей къалмайды адамгъа.

Ол гюнахы ючюн чегеди азаб –

Тюзле, кёл кенгдириб, къарайла анга.
Аны ууундан ачыгъанла кёбле:

Аны ичинде-джюрегинде

Къара иннетлери, къара джыланлача,

Хар кюн сайын гурт чыгъара,

Ол да аланы тышына джибере,

Ала да джакъсыз, хатасыз халкъны

Аягъына, бойнуна чырмала –

Ура, бууа, къаба, къанын иче...

Алай а, нени да болады ахыры –

Халкъ эс джыйыб, кесин къоруулай башлайды.

Джылан кёнчекге ушайды къара джюрек.

Энди тышында аш табмагъан къара джыланла – къара иннетле

Къара адамны ичин уудан толтуруб,

Аны кесин, ичинден ашаб, къурутуб тебрейле.

Ичи чириген къара адам,

Дингизча кёбюб, джатады.

Ол къара иннетле – къара джыланла –

Аны ичинде ачы сызгъырыб,

Булгъаналла-чулгъаналла.
Къарабет, уубет, зар, шайтан адам,

«Хыйнычыны эки юлюшю башына» дегенлей,

Аманлыгъы башына джетиб,

Не джашаялмай, не ёлалмай,

Узакъ заманны къыйынлашады.
Ахырында халкъ (Хакъ!) кюйдюреди аны –

Кесин да, юйюн да, джыланларын да.

Алай а аны кюлю да – ууду, къоркъуулуду:

Джети къатлы къоргъашын кюбюрге салыб,

Джерни джетинчи къатына быргъайла аны.

Дагъыда къоркъалла: къачан болса да, ол андан чыгъар деб.

Къарала бла ма алай барады къазауат.

жүктеу/скачать 2.02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: