Лайпанов б. А
жүктеу/скачать 2.02 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ХАЛКЪЫМА АЙТЫЛГЪАН СЁЗ
- НАРТ СЁЗНЮ КЕСИМЧА ОКЪУЙ
- ШИМАЛ ТЕНГИЗНИ ДЖАГЪАСЫНДА
- ЭЛИМДЕ-КЁЛЮМДЕ
ЭСИБИЗ ЁЛТЮРЕДИ БИЗНИДжай чиллеге, къыш чиллеге да чыдагъан терекни, Бораннга, шыбылагъа да чыдагъан терекни, Ташда, къаяда да джашагъан терекни Неди аудургъан: заранмы, заманмы, адаммы? – Эсге тюшюрюулелле ёлтюрген аны. Джел сындырса, элия кюйдюрсе, Не да – балта, мычхы кесиб аудурса, Не да – къурт уруб, ёре турукъ этсе, Биллик эдик, кёрлюк эдик биз. Бютеу палахлагъа чыдагъан, барындан ётген, Зулмугъа, терсликге бой бермей келген, Джаудан, джалгъан даудан да къутулгъандан сора, Деу терекни къуу этген, ёлтюрген – Неди? – Джукъну унутургъа унамагъан эсиди ёлтюрген аны. Ол тышындан сабыр, рахат кёрюннгенликге, Тюз джеринде терсленнгени, Кёб ётюрюк сёз, джалгъан дау эшитгени, Кеси сау къалгъанлыкъгъа, Чегети чачылгъаны, къырылгъаны, ёлгени – Бир да эсинден кетерге унамайла аны. Зулмуну, терсликни алайды адети – Кетсе да, къалыб эсибизде, Бошайды бизден. Тюнене сау кёрюннген терекле, джюрекле Бир кечеге чыгъалла ёлюб. Кёб къыйынлыкъ кёрген бир къарт, Аугъан терекни къучакълаб, Джан бере турады. Деулеге, нартлагъа ушаш эки джан Ма алай кетелле дуниядан. Ма алай бошайды аладан (ма алай бошайды бизден) Эсден кетерге унамагъан зулму-терслик. ХАЛКЪЫМА АЙТЫЛГЪАН СЁЗКъазауатладан, сюргюнден, хаписден – Къыйын сынауланы барындан ётген, Сау-эсен бюгюннге джетген – Зауаллы халкъым.
Биягъы джаула бошаргъа излейле сенден, Амантишле энтда чыгъалла ичингден... Тамбланг бармыды сени? Унута бараса тилинги, адетинги, Харамгъа, гюнахха джол бере бараса: Сени къылыч бла тюб эталмагъан джаула Энди ичкичилик бла, хаулелик бла тюб эте баралла. Сен джаула бла къазауат эте билдинг, Эки кере сюрюлгенингде да, Джуртунга къайыта билдинг, Энди не болуб къалгъанды сеннге – Джуртунгда да джуртсуз къалыргъа башлагъанса, Тилинги да унутуб, тас болургъа башлагъанса.
Тюб болгъан халкълагъа къара да, джый эсинги. Ангынг, ийманынг, билиминг джетсе Хакъ джолда барыргъа, Сен боллукъса хорланмай джашаргъа, сакъланыргъа. Аллах айтханча джашамагъан халкъла Дуниядан тюб бола, думп бола келгенле ала. Эй халкъым, Аллахны разылыгъын табханлагъа уша, Джашарынг келе эсе, Аллах буюргъанча джаша. НАРТ СЁЗНЮ КЕСИМЧА ОКЪУЙНарт сёзню ангыладым кесимча, Сюймеклик тенгизине тюшгеникде: Кеме да минер къайыкъгъа, Къайыкъ да минер кемеге.
Сен кюле эдинг, айт, неге? Кеме да минер къайыкъгъа, Къайыкъ да минер кемеге. Къайсыбызбыз кеме, къайсыбызбыз къайыкъ, Мен сёз табмайма...немеге... Кеме да минер къайыкъгъа, Къайыкъ да минер кемеге. Чайкъалады тенгиз, къатланады сезим – Мен сёз табмайма...немеге... Кеме да минер къайыкъгъа, Къайыкъ да минер кемеге. ШИМАЛ ТЕНГИЗНИ ДЖАГЪАСЫНДА1 Узая барады кеме. Неге къыйналама быллай бир, Неге?
Окъуйма джазыуну: Къарачай. Джазама джазыуну: Къарачай. Хоу, ол джазыуумду мени, Къайгъымды, джарсыуумду мени. Кеме уа барады кетиб. Джазыууму – Минги Тауну, Къарачайны да алыб. Мен а – джагъада къалыб, Ызындан къарайма. Узая, ташая барады кеме. Алыб барады джуртуму, халкъымы. Айтыб ангылатхан къыйынды халымы: Сезимим, сёзюм, кесим да керекбиз кимге?! Нек минмедим мен кемеге, Нек къалдым сын къатыб джагъада? Энди джарсыйма, къыйналама неге? Нек минмедим мен кемеге? 2 Минерик болурем – Къарачай хауа сезсем анда, Къарачай адам эслесем анда, Къарачай дауур эшитсем анда. Къарачайны атындан, суратындан сора – Джуртумдан, халкъымдан джукъ джокъ эди анда. Башха тилде сёлешеелле анда – Бизники тюл эди кеме.
Къарачайсыз «Къарачай» бара эди тенгизде... Сын болуб сюелеме джагъада – Ёлгюнчю меннге тынгы-тынчлыкъ джокъ. 3 Тюнмюдю, тюшмюдю бу? Бармыды, джокъмуду Къарачай? Саумамы, шаумамы кесим да? Джандетден къысталгъан адамгъа Ой нечик къыйынды джашагъан дунияда. Нечик къыйынды джашагъан дунияда – Кертиси бла да бу дуния – сынау. Адамлыгъыбыз, халкълыгъыбыз, Кертилигибиз, хакълыгъыбыз Сыналады дайым.
Не кеме, не джазыу кёрюнмейди анда. Тенгиз къушланы сыйытлары-къычырыкълары болмаса, Ангыны, эсни, джюрекни тауушсуз къычырыгъы болмаса, Къабыр шошлукъ кючлегенди тёгерекни.
Кесиме къараб, джазыуубузгъа къараб, Джангыз кесим сюелеме джагъада. Сын болуб сюелеме джагъада. ЭЛИМДЕ-КЁЛЮМДЕСабийле ойнайла ашыкъ, Хойнух да къыздыралла бузда. Оюнну къойгъанды джашчыкъ – Суу алыргъа келгенле къызла.
Къызла – оюндан да татлы. Къызны къолундан суу ичсе, Джаяу да болады атлы. Ауаз бере, саркъады тау суу: Джашаргъа ашыкъ, джашаргъа ашыкъ. Тенглери къычыралла – эшитмейди: Къызлагъа къарайды джашчыкъ. Кёкде баргъан къанатлылагъа Джерден къараучанла алай. Къызла ариула къалай: Суу агъачлары да – джанкъылычлача. Джюреги – бурула шайыргъа, Сёзю – бурула шийирге, Джашчыкъ оюнну унутханды, Тенглери да къалыб сейирге. Ашыкъ, хойнух – бары да бош. Аланы къой да – назму, ийнар джаз. Къызла кёзюне кёрюндюле, Къыш ала кёрюннгенча джаз. Суу бла бирге тынчлыгъын, сабийлигин да алыб, Къызла кетдиле, кийиклеча, ёрге. Кёб турмай ала чыгъарыкъла эрге... Джашчыкъ къыйналлыкъды, алай а – неге? ...Ёмюрлюк джолоучулукъдан къайытдым элиме: Хойнух айландыргъан, ашыкъ ойнагъан да джокъ, Суу ала тургъан къызла да джокъ, Мен таныгъан къартла, джашла да джокъ. Алай а, бары да туралла кёлюмде – Мен ёлгюнчю ёлюм джокъ элиме. жүктеу/скачать 2.02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|