Лайпанов б. А

КИТАБ ОКЪУЙ

Китаб чапракъла – терек чапракъла,

Сёзле – къанатлыла:

Кёреме аланы.

Чапракъланы шыбырдагъанларын,

Чыпчыкъланы джырлагъанларын

Эшитеме.
Терек джашагъанындан, ёлгенинден сора,

Китаб болуб тирилгенди.

Китаб – джашаудан, ёлюмден, тирилиуден,

Къыямат кюнден да айтады хапар.

Башха дунияны келечисиди Сёз.

Биз Сёзге тюл,

Сёз бизге керекди, бизге.
Сёзге бойсунмай,

Сёзню кеслерине бойсундурургъа излегенле –

Джаратыучу, джазыучу къадардан кенгделле.
Кёлде-джюрекде туруучу,

Андан да учуб чыгъыб,

Башха кёлге-джюрекге къонуучу,

Ташха, терекге, джерге да къонуучу,

Кёкледе да учуб айланыучу

Къанатлылалла сёзле.

Къанатлы джанлалла сёзле.
Сёзню сеземе, эшитеме, кёреме; окъуйма, ангылайма, джазама.

Сёзге тынгылайма, бегийме, ийнанама, таянама.

Сёзню аты, сыфаты, макъамы, магъанасы, орну да барды.

Сёз – ёз.

Кёреме Джуртда Джангыз Терекни чапракъларын.

Кёреме джашил Терекни, Джашау Терекни чапракъларын.
Джандет чыпчыкълача сёзле.

Кеслери, тиллери да – сейир:

Джырласам – джырлайла,

Къыйналсам – джылайла,

Тынгыласам – тынгылайла,

Бир-бирде уа –

Тауушсуз сёлешелле, даулашалла мени бла.

Сёзле – къанатлыла.

Къанатлы джанлалла сёзле.
Китаб окъуй турама:

Терекни шууулдагъанын,

Чапракъланы шыбырдагъанларын,

Къанатлыланы джырлагъанларын –

Барын эшитеме.
Китаб чапракъла – Терек чапракъла.

Сёзле – къанатлыла.

Мен кесим а – кимме:

Джашаймамы, ёлгенмеми, тирилгенмеми?

Къайсы халдама, къайсы замандама, къайсы дуниядама мен?

СОКЪУРАНЫУ

Бир къыз эсиме тюшеди:

Сезимле джашнайла Кёкча,

Джюрек тебренеди Джерча,

Къан да булкъанча урады –

Хар не эсимде турады...

Ол къыз келирге разы эди,

Мен а – болалмадым таукел.

Энди неге сынсыйды кёл?

Насыбсыз этдим кесими да.

Джанымы, ангымы, эсими да

Сорууларындан къутулгъун къалай?

Къара ташча да тынгылайды джюрек,

Къазакъ бёрюча да улуйду джюрек.
Басылмай, сууумай джюрегим, ангым,

Быллай бир неге къыйналады джаным?

Джазыуубузну кёрмедим джазыб,

Айырылырек, тутмаса насыб.

Этмей сокъураннгандан эсе, этиб сокъурансам,

Кюйген тынчыракъ боллукъ эди джулдуз джюрекге.

Энди уа не? Ушагъандан барама ушай

Къазакъ бёрюге, къара ташха, джангыз терекге.

Алай эсе къадар, неди да мадар

Бу джарлы джюрекге, джаралы джюрекге?
Джылла сууутур орнуна, баралла къыздыра:

Ангым, эсим, джаным да – отда.

Бу дунияда болмай эсе, ахратда

Бизге джангыдан джашаргъа болмазмы экен?

Берилмегени аманды адамгъа ёмюрлюк.

Эки дунияны, эки заманны, эки тиширыуну араларында

Сюймеклик къачха турама керилиб.

Къаты чюйленибме джазгъы къачха мен.

Бу назму – джараларымдан акъгъан къанды,

Ол хакъды, анга ийнан сен.

Кёк – джанымы алыб, джер да – тёнгегими алыб.

Алай а, мен, къанымы, джанымы да

Сени ючюн, Сюймеклик ючюн хазырем этерге къурман.

Нек къыйын болду джюрек къууанчха къуралыу?

Озгъан джауумну джамчы бла сюргенден не хайыр?

Меннге къалгъаны – кюйюу, сокъураныу.

Дуниягъа къараб, сюйгенлеге береме ауаз.

Тюбемей сокъураннгандан эсе, тюбеб сокъураныгъыз,

Этмей сокъураннгандан эсе, этиб сокъураныгъыз –

Артда кюймезсиз менича.

НЕДИ АСЫУ КЁЛГЕ-ДЖЮРЕКГЕ?

Тенгиз чайкъалады, къатланады,

Не бек кёлтюрюлсе да джеталмайды Кёкге.

Ёлюмсюз джагъагъа джеталмай, чыгъалмай,

Джашау толкъунла да туралла чачыла, ёле.
Джюрек учунады, къанатланады –

Анга уа орун бармыды Кёкде?

Ёлюмсюзлюк болмагъан Джерде

Неди асыу кёлге-джюрекге?

ТЮРК ТИЛ

Дунияны хорлагъан Чингисханны аскерин

Хорлагъагъан, бойсундургъан кюч – тюрк тил.

Тимурну, Баязитни тиллериди тюрк тил.

Шумерлени, скифлени, гунланы тиллери да – тюрк тил.

Хазарланы, къыпчакъланы, булгарланы, аланланы тиллери да –

Тюрк тил.

Нартланы тиллери да тюрк тил.

Къайсынны, Чингизни, Олжасны тиллери да тюрк тил.

Мени тилимди тюрк тил.

Тарих тил, дуния тил – тюрк тил.

Джер, Кёк тилиди тюрк тил.

Тейрини тилиди тюрк тил.

Тейри адамы болгъаныма,

Тюрк тилде сёлешгениме, джазгъаныма

Къууанама.

Тюрк дунияны бир уланыма,

Тюрк тилни бир сёзюме,

Тюрк хунаны бир ташыма,

Тюрк терекни бир чапрагъыма.

Хансыз джомакъ болмаз.

Тюрксюз тарих болмаз.

Дуния тюрксюз болмаз.
Таула агъаралла Тюрк деб,

Тенгизле чайкъалалла Тюрк деб,

Джер, Кёк да джашнайды Тюрк деб,

Джюрек урады Тюрк деб.

ХАКЪ СЁЗ

Ана тил – балхам, Ана тил – алхам.

Ата джуртсуз, Ана тилсиз –

Тюб болады халкъ, джокъ болады адам.

Ата джуртун, Ана тилин, Халкъын сакъларгъа кюрешмеген,

Дайым ала ючюн сермешмеген –

Эркишиликден, адамлыкъдан, имандан да айырылады,

Бетсиз, ётсюз, мынафыкъ къауумгъа къошулады –

Аллахха тюл, Ибилисге къуллукъ этеди ол.

АНЫ ЮЧЮН СЁЛЕШЕМЕ, СЕРМЕШЕМЕ

Чёб чакълы эсе да адамны билек кючю, тёнгеги,

Кёк чакълыды аны руху, кёлю-джюреги.

Адамны тышы бла ичи

Бир-бирине келишмегенлери сейир тюлмюдю?
Иманлы айтады: Аллах джаратханды адамны.

Имансыз айтады: адам джаратханды Аллахны.

Къыямат кюн боллукъду алагъа Тёре –

Хар къой кеси аягъындан асылады ёрге.

Мен а этеме сагъыш.

Бизни джаратхан Кючге этеме алгъыш.

Джашауну къорургъа, сакъларгъа кюрешеме,

Аны ючюн сёлешеме, сермешеме.

жүктеу/скачать 2.02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: