Лайпанов б. А

АДАМНЫ БОРЧУ ЭМДА НАСЫБЫ

Таула, биз бек багъалатхан таула

Къалай къуралгъанларын билген адам,

Аланы от къусханларын кёрген адам

Аланы къатларында джашамаз.
Алай а, адамла

Суу ахырзамандан, башха къыйынлыкъладан да

Къача, алай къысылгъанла таулагъа.
Джер кеси уа неди?

Тышы джандетча кёрюннгенликге,

Ичи – отду, джаханимди:

От тёбеде джашайбыз биз.

Не этейик? Къайры кетейик?
Биз бу Джерден къачарча, къутулурча,

Башха Джер, башха дуния джокъду бизге.

Бар эсе да, джаны сау ары джол ачарча,

Ангы-билим джетмейди адам улугъа алкъын.

Бизни да алыб,

Кесинден да уллу от тёбени – Кюнню –

Тёгерегине бурулады:

Не кюерикбиз, не бузларыкъбыз –

Башха джукъ сакъламайды бизни алда.

Бир-бирибизни багъалатыб,

Къууанч бла, насыб бла джашаргъа кюрешиу,

Джашауну, бир-бирибизни сакъларгъа кюрешиу,

Ахыргъа дери джашаргъа кюрешиу,

Ахыргъа дери дуниябызны, кесибизни къутхарыргъа кюрешиу –

Мени сартын – олду насыб, борч да Адамгъа.

ТАБИГЪАТНЫ АУАЗЫДЫ ШИЙИР

Джазгъы кюн – джети тюрлю,

Шайырны джюреги да – алай.

Табигъатны ауазыды шийир.

ПОЭЗИЯБЫЗНЫ БЕТИ

Къалай – Джаныбекланы Аппа.

Багъыр – Къочхарланы Къасбот.

Алтын – Семенланы Сымайыл.

Джаралы джугъутур – Мёчюланы Кязим.

Джаралы таш – Къулийланы Къайсын.

Джангыз Терек – Лайпанланы Билал.

Ара боран – Бабаланы Ибрахим.

Ёмюрню дауу – Батчаланы Мусса.

КЕЧЕ УЗУНУ

Ашхам джулдузу да, танг джулдузу да

Кёлюмде турсала да джашаб,

Къызыб, джюрексиниб, кече узуну

Кеси кесим бла этеме ушакъ.
Терсликни бораны-джели

Тёгерек бурулгъанлай турады –

Терекни кесин аудуралмаса да,

Чапрагъын юзеди, бутагъын къыркъады.

Кёреме терсликни-зулмуну.

Тыймайды аны (огъесе, тыялмаймыды?)

Ёсген кючю да билимни, илмуну.

Адамлыкъ седирей баргъаннга ушайды.

Адам адамдан, кесинден, Кёкден, Джерден да къоркъуб,

Тынгысы-тынчлыгъы къуруб джашайды.

Хайуанмыды, джаныуармыды?

Кесине, бютеу джашаугъа да къоркъуу салгъан

Адамны джашаргъа эркинлиги да бармыды?

Адамгъа уа берилгенди ангы, эс,Китаб...

Алай а, джаратхан Аллахына тюз турса,

Джандетден да къысталмаз эди адам.

Хакъ джолду ол. Алай а,

Биз да – Адам бла Хауаны туудукълары,

Кёзбау джолланы сайлайбыз.

Умут джулдузу кёлюмде турса да джашаб,

Кече узуну кюйюб, джюрексиниб,

Кесим бла, эсим бла, Адам бла, Аллах бла да этеме ушакъ.

КЁБ МАГЪАНАЛЫ БИР НАЗМУ

1

Сен – намазлыкъса.

2

Сен – намазлыкъса.

Иннет этмей, абдез алмай,

Джюрек, тёнгек да таза болмай,

Сеннге къараргъа, тиерге, кирирге да болмаз.
3

Кюнюне беш кере киреме сеннге.

4

Тюрлю-тюрлю чурумла бла

Тёленмей къалгъан намазларымы да къылама сенде.

5

Эсиме тюшгени сайын,

Намаз этерим келгени сайын,

Ба этиб, кёлтюрюб, къучакълаб, ийнакълаб,

Эм таза, эм сыйлы джерге салама сени.

Мингинчи кере да, биринчи кереча,

Киреме сеннге.
6

Бу Джерде, бу дунияда

Эм багъалы Сенсе.

Кёкге джууукълашдыргъан Сенсе мени.

7

Джюрегимча, ашала-бошала бараса.

Алай а, сюймеклигимча къаласа –

Алгъынча, биринчилей, ариулай.

8

Сеземе: сени юсюнгде джашагъанымча,

Керти дуниягъа да сени юсюнгде кетерими.

Мында – дуния джандетинде бирге болгъанча,

Ол бир дунияда да бирге боллукъбуз биз.

Къайда да, къачан да Сенсе мени джандетим.

9

Сенде, сени бла этген ушагъымы

Аллахдан сора бир джан билмез.

Сенден джууукъ джокъду меннге.

Саныма, джаныма да сенден джууукъ джокъду.

Сен – намазлыгъымса мени.

ДЖАШАСЫН КИШТИК

(Къоркъмазланы Борисни китабын окъугъандан сора оюмла)
1
«Борис Къоркъмаз китабын киштигине атагъанча» деб,

Бир джангы нарт сёз джюрюйдю Къарачайда.

(Киштик адамны адамлыкъгъа юретсе да,

Киштик киштикди, адам а – адам.

Огъесе, киштик болурму адам? Адам а неди сора?)
...Къыйын джолоучулукъда бир къум тюзде тохтаб,

Файгъамбар къаты джукълаб тургъанлай,

Бир уу джылан анга мыллыгын атханды.

Тебрегенди киштик аны бла сермешиб.

Киштикни къычырыгъы, джыланны сызгъыргъаны

Уятханды файгъамбарны:

Къаллай палахдан къутулгъанын эслеб,

Файгъамбар киштикни сылагъанды,

«Сыртынг ёмюрде джерге тиймесин» деб да айтханды.
Мен сабий болуб эшитгенем бу айтыуну.

Файгъамбарны ёлюмден къутхаргъан кишдикге,

Тюз адамлагъа да джарай келген кишдикге

Атагъанды китабын джазыучу деб, не сейирсиниу?!

Джангыз, киштик кеси сеземиди экен

Бир джарыкъ китаб анга аталгъанын?

Сезе да болур – ол бизден эсе сезимлиди. Джашасын Киштик!

Адамдан эсе киштик тыйыншлыды махтаугъа.

Ол джуртун, халкъын, адамын, киштиклигин да

Сатарыкъ тюлдю. Мурулдай, хурулдай,

Кесича джылай, джырлай,

Бизни адамлыкъгъа юрете,

Адамча джашарыкъды, Адамча да ёллюкдю.
Джашасын киштик (азды анга джетген адам).

Джазыучу да джашасын китабын кишдикге атагъан.

Джыгъылса да – сырты джерге тиймейди киштикни –

Аякъ юсюне тюшеди ол.

Кёб затха юретеди бизни кишдик. Джашасын киштик.
2
Аллахдан сора махтау салыргъа боллукъду

Джангыз Джуртха эмда

Юй хайуанлагъа, кийиклеге, джаныуарлагъа...

Адамгъа уа – огъай.

Аллах адамны джаратханлыгъына

Адам Анга да бойсунургъа унамай,

Ётюрюк бла, хыйла бла, зулму бла джашаргъа кюрешеди –

Махтаугъа тыйыншлы азды адамлада.

Адамладан кёлюнг къалыр, кёлюнг да чыгъар,

Табигъатдан, Джуртдан, джаныуарладан а – огъай.

Тюз этгенди Борис Къоркъмаз

Киштигине атагъанын китабын.

Алай а махталгъан киштик,

Чычхан тутханын къоюб олтурурму?

Киштикни сылай, махтай туруб,

Ол затны керекди унутмазгъа.

Айтадыла:

Макъыргъан киштик чычхан тутмаз.

Джаншакъ адам да джазыучу болмаз, китаб джазмаз.

Къояйым мындан кёб сёлешмей,

Джазыучугъа, киштигине да – махтау.

жүктеу/скачать 2.02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: