Лайпанов б. А

АХЫР

Керек тюлдю меннге не хакъим, не хяким, не хеким.

Аланы барындан да онглуду ёлюм.

Мен – джанындан тойгъан бир адам,

Джукъ да керек тюлдю меннге аладан.
Ёлюм бла мен бир-бирибизни сюрюб,

Кёб чабдыкъ. Энди тохтагъанбыз арыб.

Энди кёчмезча салгъанма къош.

Ёлюм да аны билиб, къысылады шош.

Нек илгенеме къараб къарангыгъа?

Нек турама хазыр болуб сермеширге,

Джаным ючюн, джашауум ючюн кюреширге?

Хар джан кёзюуюнде кетерикди Кёкге.

Алай а, мен излемейме таяргъа эркишиликни джолундан,

Ёлюрге излейме сермеше, сауут-сабам бла къолумда.

Излемейме мен,

Къойча сойдурургъа излемейме халкъымы, кесими да.

Аллах айырыр тюзюмю, терсими да.

Иймансыз джорукъла, адамла не айталла деб тюл,

Аллах не айтыр, дей, джашадым дунияда.

Къарагъа къара дедим, акъ дедим акъгъа.

Сыйладым сёзню, ишни да игисин-кертисин-тюзюн,

Дуния малгъа алданмадым, терилмедим, къарамады кёзюм.

Къаягъа, таугъа ёрлегенден эсе, къыйынды эннген.

Келгенден эсе, къыйынды кетген.

Бусагъатда ма ол чекдеме мен,

Кёрюрюмю кёргенме, чегерими да чекгенме мен.
Кёк буюргъанча джашадым Джерде.

Назму да джазмадым ол бермей белги.

Файгъамбарны джашауу болду меннге юлгю.

Джаным тартханлай тургъанды Кёкге,

Акъ къара кюн да кёргенме Кёкню.
Диниме, тилиме болгъанма сакъ эмда бек –

Насыбды деб, ала ючюн сермешген, ёлген да.

Адам, Халкъ ючюн кюреширге буюргъанды Кёк –

Буйрукъну толтурургъа кюрешгенме мен да.

Ол иннет бла джашадым, ёлдюм.

Кетсем да, къалама сизни бла –

Хакъ джолда баргъаннга джокъду ёлюм.

ЭСГЕРТМЕ

1

Терекге терекди эсгертме,

Ташха да ташды сын.

Адамгъа адамды эсгертме,

Сёзге да сёздю сын.
Ёлген сёзлеге, ёлген тиллеге

Сёз эсгертме салгъан бла къалмай,

Тирилтирге излейме аланы.
«Ай насыбсыз,- дейме кесиме,-

Ёлгенлени тирилтирге кюрешмей,

Кюрешсенг эди сакъларгъа сауланы...»
Тохтамайды ичимде даулашыу:

«Ёлгенин тирилтирге излемеген,

Сакълаялырмы сауун да ёлюмден?».
Эски сёзлени джангыдан джаш эте,

Ёлген сёзлени да къайтара джашаугъа,

Джангы сёзле да бере дуниягъа,

Джашайды, ёледи шайыр.

2

Сын таш салалла ёлгеннге.

Сын ташла саулача сюелелле,

Саулача сюелелле къабырлада.

Сосуркъача туумагъан эсем да ташдан,

Таш кешенеде асраллыкъ тюл эсем да,

Ташха эскертме салырым келеди.

Адамгъа, джаныуаргъа тюл,

Ташха салырым келеди эсгертме.
3

Таш туудукълагъа джетдирир сёзюбюзню деб,

Буруннгу ата-бабала джазгъанла ташда.

Бюгюн окъуйбуз ол джазыуланы.

4

Джети джол айырылгъан джерде

Ташха эсгертме салырым келеди:

Кёкден тюшгеннге да,

Къаядан юзюлгеннге да

Джерден чыкъгъаннга да.

Хунагъа джарашханнга, джарашмагъаннга да;

Тыбыр ташха, сын ташха да.

Барына да бир эсгертме салырым келеди.
Таш ёмюрден бери

Таш къаллай бир джарагъанды бизге.

Адамла тюл,

Ташда ёсген тереклебиз биз.

Эшта, адам бла ташны

Ёлюм да айыраллыкъ болмаз.

Эсгертме да бир боллукъ болур алагъа.
5. ЭСГЕРТМЕ
Таш болгъан адам,

Адам болгъан таш.

АТЛЫЛА, КЪАНАТЛЫЛА

Аты болгъан да атлы болуб бармайды,

Къанаты болгъан да къанатлы болуб къалмайды.
Джаяу ючюн атындан тюше билгеннге,

Къанатсызны да кёллендире, учундура билгеннге,

Тёбендегин да ёрге тарта билгеннге,

«Мубарек адам», «къанатлы джан» дейдиле.

Атсызны да атлы этерге кюрешгенди – атлы.

Къанатсызны да къанатлы этерге кюрешгенди – къанатлы.

Бизни ючюн Кёкден Джерге эннген таша кючге,

Бизни да Кёкге тартхан тамаша кючге,

Бизге ийманны, сёзню-билимни келтирген кючге,

Кеси уа, сезилсе да, кёрюнмей тургъан кючге

Айтадыла Кёкню келечиси деб.
Ма ол нюр джарыкъ джюреклерин джарытхан

Адамладыла – атлыла, къанатлыла.

Джашайдыла нюр джарыкъны джаяр ючюн,

Атларындан тюшедиле джаяу ючюн.

Къанатсызлагъа да битдире къанат,

Къара кючле бла этелле къазауат.

Алагъа ийнаныб къалалмай, чайкъалса да халкъ,

Алагъа ол ишни буюргъанды Хакъ.

Ёлгюнчю Хакъ джолда баралла ала.

Алалла атлыла, къанатлыла.

Аланы кёрюб болмасала да атсызла, къанатсызла,

Атсызла, къанатсызла ючюн ёлелле ала.

УЧАРГЪА ДЕБ ДЖАРАТЫЛГЪАНЫБЫЗ

ЭСИБИЗДЕМИДИ?

- Неден, неге, нек кюеме быллай бир?

- Аны Кёкден джыгъылгъаннга, Кёкге джыгъылгъаннга сор.

Фахмусу-бети-ётю джетиб, Кёкге учалмазлыкъгъа,

Нек берилген болур Джерде къанатла?

Ол къанатларын къагъа да, джыя турур ючюнмю?

Анга да къанатлы дегенлерине къууаныр ючюнмю?

Къарагъанланы алдаб турур ючюнмю?

Кёзбаугъа кёзюбюз алданнганлыкъгъа,

Къанаты болгъан къанатлы болуб бармайды

(Адамгъа ушагъан да Адам болуб бармагъанча).
Кёзбау къанатланы нек береди табигъат?
Къанатлы кёллери болгъанланы уа ,

Кимине къанат бермей, кимине Кёк бермей,

Бермей учаргъа мадар,

Нек джара болур джюреклерин къадар?

- Неден, неге, нек кюеме быллай бир?

Къанатлы къанатсызлагъа сор аны,

Къанатсыз къанатлылагъа сор аны.
Терслик къадардамыды, кесибиздемиди?

Учаргъа деб джаратылгъаныбыз эсибиздемиди?

Нек ахсынама къараб Кёкге?

Къанатламылла джетмеген джюрекге?

Аланы бермейми къойгъанды табигъат,

Огъесе, кесим кюйдюрюбмю къойгъанм аланы?

Огъесе, бола тургъанлай ала,

Кёлсюзлюкмю этеме къагъаргъа аланы,

Къоркъгъанмы этеме учаргъа Кёкге?

Неди джетмеген кёлге-джюрекге?

Сюймеклик болурму джетмеген анга?

Къанат, Кёк да джокъ

Сюймеклиги болмагъан джаннга.
Джаннга, сезимге, сёзге да

Сюймеклик эсе берген къанат,

Аны берген а кимди бизге?
Джюрюген хорлай эсе джолну,

Излеген таба эсе излегенин,

Дунияда насыбсыз нек кёбдю былай?
Терслик къадардамыды, кесибиздемиди?

Учаргъа деб джаратылгъаныбыз эсибиздемиди?

жүктеу/скачать 2.02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: