Лекция 1 «Этнопсихология және оның ғылыми жүйесіндегі орны»
Қайталау және бекітуге арналған сұрақтар
жүктеу/скачать 78.49 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тұлғаны зерттеудің этнопсихологиялық мәселелері Жоспары
- . «Адам»
| Қайталау және бекітуге арналған сұрақтар:
1. Ұлт психологиясы – этнопсихологияның мәселесі 2. Психология тұрғысындағы ұлттық психиканы түсіндіру 3. Ұлттық мінез ұлттық психологияның анықтаушы құрылымдық элементі ретінде. 4. Ұлттық мінез-құлық, ұлттық сезімдер, этностық өзіндік сезім. 5. Ұлттық мінез-құлықты қалыптастырудың өміршең мәселелері 6. Ұлттық психика қандай құрылымдарға ие? 7. Ұлттық – психологиялық қалыптасу факторлары 8. Ұлттық – психологиялық ерекшелік мазмұны Қарастырылатын сұрақтар (дәріс жоспары): Тұлғаны зерттеудің этнопсихологиялық мәселелері Жоспары: 1. Тұлғаны зерттеудің этнопсихологиялық мәселелері 2. Тұлғаның этностық сапаларын психологиялық талдау 3. Тұлға психологиясының әлеуметтік негізі. 4. Ұлттық тәлім–тәрбие беру арқылы балалардың этностық өзіндік
Тұлға – индивидтің әлеуметтік мәнді қасиеттерінің жүйесі. Адам дайын қабілеттермен, қызығушылықтармен, мінезбен және т.б. туылмайды. Бұл қасиеттер нақты әлеуметтік жағдайларда адамның өмір сүру кезінде қалыптасады. Адамның тұлға ретінде қалыптасуы нақты бір қоғамдық жағдайларда туады. Тұлға проблемасы бірқатар ғалымдардың – философия, социология, психология, педагогика т.б. ғылымдардың зерттеу объектісі. Мыс. Философия тұлғаны таным мен творчествоның, іс-әрекеттің субъектісі ретінде қарастырса, психология оны психикалық қасиеттер мен процестердің: мінез-құлық, темперамент, қабілет, т.б. тұрақты жиынтығы ретінде зерттейді. «Тұлға» дегеніміз кім? Бұл сұраққа жауап беру үшін «адам», «индивид», «тұлға» деген ұғымдардың арасындағы мазмұндық айырмашылықты біліп алуымыз керек. «Адам» - деген ұғым, адамзат баласының қасиеттерін сипаттайтын, жер бетіндегі басқа биологиялық организмдерден өзгеше қасиеттерін сипаттайтын жалпылама ұғым. «Индивид» адам тегінің нақты өкілі, жеке адам. Индивидуалдық – бұл әр адамның өзіне ғана тән жеке-дара қасиеттерінің жиынтығы, яғни бір адамның екінші адамнан айырмашылығы. Ал, «тұлға» дегеніміз, адамның тек табиғи – биологиялық қасиеті ғана емес, ол табиғаттан тысқары тұрған, тек қана қоғамда өмір сүріп, қоғаммен тығыз – байланыс, қатынастар негізінде қалыптасқан адамдардың мәні. Мұны адамның әлеуметтік сипатының бастамасы деп те атайды. Нақтылап айтсақ, тұлға дегеніміз, индивидтің табиғаттан тыс адами қасиеті, яғни оның әлеуметтік өмірінің мәнді жақтарын сипаттайтын сапасы. Тұлғаның
бірігуі мүмкін: 1) әлеуметтенудің әлеуметтік-мәдени жағын көрсететін және оның тарихи, мәдени, ұлттық ерекшеліктері мәселелерін қарастыратын әлеуметтік топ; 2) белгілі бір деңгейде тұлғаның өмір жолының кезеңдерімен анықталатын жеке-тұлғалық топ. В.Г. Крысько тұлғаның әлеуметтенуінің үш факторын (микрофактор, мезофактор, макрофактор), механизмдері мен құралдарын көрсетті. Микрофактор – жанұя, микроәлеумет, тәрбие институттары, діни ұйымдар; Мезофактор – этнос, аймақтық шарттар, елді мекен типі, жаппай қарым-қатынас құралдары; Макрофактор – мемлекет, қоғам, ел, мәдениет. Адамның тұлға болып қалыптасуы
Сонымен, Бороноев ұсынған контекске мұндай түсінік, э-ның пәндік ауданы – этностық сананы оның барлық тарихи формаларында және тұлғаның бағаларын құрастыруға әсер ету жолдары болып табылады. Бүгінгі таңда мектептің, жоғарғы оқу орындарының басты мақсаты, білімді, мәдениетті, шығармашыл, белсенді және адамзаттық құндылықтары толысқан тұлға қалыптастыру болып табылады. Жеке тұлғаның қалыптасуы мен дамуы бастауыш сынып жасындағы балаларда қарқынды жүретіні белгілі. Өйткені барлық қабілет-қасиеттердің негізгі мектепке дейінгі кезеңде қаланып, кейінгі жаста тереңдей түсетіні психология, педагогика, психофизиология ғылымдарында теориялық және тәжірибелік тұрғыда дәлелденген. Атап айтсақ, жүктеу/скачать 78.49 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|