Пәннің мақсаттары мен міндеттері, оның оқу процесіндегі рөлі

Бұл курсты оқытуды барысында студенттерге нақтылы тарихи материалдарға методологиялық талдауды игеруге нақтылы тарихи процестерге обьективті заңдылығын ашуға көмектеседі. Студенттердің таным дүниесін оятып, қалыптастыру.

Жұмыс бағдарламасында сағаттар оқу жұмыстары түрлеріне қарай бөлінген: лекция, семинар, ОБСӨЖ (оқытушының бақылауындағы студенттің өзіндік жұмысы), СӨЖ (студенттің өзіндік жұмысы)

Пәнді толық меңгеру үшін студент ұсынылған әдебиеттердің барлығымен жұмыс істеуі кажет

проблемаларды анықтай білу және шешу жолдарын белсенді ой әрекет талап ететін әдіс-тәсілдерді меңгеруі керек

Материалды сабақ үстінде оқытушының көмегімен оқып меңгеру. Оқытушы тақырыпқа сәйкес студенттің білім деңгейін тексереді, бақылайды

орындайды, өз бетімен меңгереді.

Пәнді толық меңгеру үшін студент ұсынылған әдебиеттердің барлығымен жұмыс істеуі қажет

Материалды сабақ үстінде оқытушының көмегімен оқып меңгеру.

1. 
   Сабаққа кешікпеу керек.
   
2. 
   Сабақ кезінде әңгімелеспеу, газет оқымау, сағыз шайнамау, ұялы телефонды өшіріп қою керек.
   
3. 
   Сабаққа іскер киіммен келу керек.
   
4. 
   Сабақтан қалмау, науқастыққа байланысты сабақтан қалған жағдайда деканатқа анықтама әкелу керек.
   
5. 
   Жіберілген сабақтар күнделікті оқытушының кестесіне сәйкес өтелінеді.
   

«Қазақстан тарихының тарихнамасы» пәні

бойынша

050114 “Тарих” мамандықтарының студенттері үшін

Жетісай - 2007 ж.

1. 
   Қазақстан тарихнамасы курсының пәні мен міндеттері.
   
2. 
   Тарих ғылымындағы тарихнаманың алатын орны және дамуындағы негізгі кезеңдері.
   

1. 
   Қазақ ССР тарихы 5-томдық. 4-5 томдар. Алматы 1981 ж.
   
2. 
   Х.Маданов Қазақ халқының арғы-бергі тарихы А., 1995
   
3. 
   Ә.Әбдіәкімұлы Қазақстан тарихы А., 1997 ж.
   
4. 
   К.Мамырұлы. Қазақ тарихы А.,1995ж.
   
5. 
   А.Күзембайұлы, Е.Әбіл История Республики Казахстан А.,1998 г.
   

6. 
   Аманжолова Д.А. Казахский автономизм и Россия. История движения Алаш. М., 94 г.
   
7. 
   Бердеяв Н.А. Истоки и смысл русского коммунизма А.,1990 г.
   
8. 
   Абжанов Х. Сельская интелегенция в Казахстане: вчера, сегодня, завтра. А.,90 г.
   
9. 
   Елеуов Т. Устоновление и упрочение Советской власти в Казахстане А., 1961 г.
   

Тарихнама тарих ѓылымыныњ тарихы. Ќазаќстан тарихнамасы курсын оќыту маќсаты ѓалымдардыњ монографиялыќ зерттеулріндегі, материалдар мен ќ±жаттардыњ жинаќтарындаѓы Ќазаќстан тарихыныњ ерте д‰ниелік, орта ѓасырлыќ жєне жања кезењдері бойынша бірлескен жєне ќорытындыланѓан ењбектердегі Ќазаќстан тарихына деген жања кµзќарас ж‰йесін ашып кµрсету

Бүгінде Қазақстан өз тарихында күрделі бетбұрыс кезеңін бастан кешіріп отыр. Республика тәуелсіздік алып, дүниежүзілік қоғамдастық таныған егеменді мемлекетке айналды. Жаңа азаматтық қоғам және президенттікбасқару нысанындағы демократиялық мемлекет дүниеге келіп, 1995 жылғы тамызда бүкілхалықтық референдумда қабылданған Қазақстан Республикасының Конституциясында кепілдік берілген саяси бостандықтар орнығып келеді, экономикаға реформа жасалуда-әр түрлі меншік түрлері, нарықтық

қатынастар қалыптастырылып жатыр. Бір сөзбен айтқанда, қазақ халқының, Қазақстан Республикасының тарихында хронологиясы жағынан ғана емес, мазмұны жағынан да жаңа дәуір басталды.

Тарих дегеніміз халықтың зердесі. Ол болып өткен,оны түзете алмайсың және жақында ғана жасалып келгеніндей, конъюнктураға жағынып, бір түсін екіншісімен ауыстырып, жаңадан жаза алмайсың. Біз оны бүкіл қайшылықтармен, қаһармандық және қайғылы беттерімен қоса, ол қандай болса нақ сондай, бүкіл алуан түрлі, тұтас күйінде қабылдауға тиіспіз.

Өтпелі кезеңнің қиыншылықтары мен қайшылықтары отандық тарих ғылымында да теріс баяндалып келді. Ондаған жылдар бойы ол жалпы одақтық тарих ғылымының арнасынад дамыды,оның құрамдас бөлігі болды. Көптеген тарихи зерттеулерге тарихи үрдісті шамадан тыс идеологияландыру, қара дүрсін-тікелей түсіну, схематизм тән еді. Тыйым салу жүйесі зертеулердің, әсіресе кеңестік кезеңде, деректеме базасын шектеп отырды. Қоғам өмірінің барлық құбылыстары бойынша таптар мен тап күресін маркстік-лениндік тұрғыдан түсіндіруге негізделген таптық-әлеуметтік көзқарас негіз етіп алынған методология үстемдік етті. Бұқараның санасына бұрынғы КСРО халықтарының тарихында, дүниежүзілік тарихта Ресейдің ерекше рөл атқарғаны, оның ерекше үстемдік дәрежесі туралы идея қоярда-қоймай сіңірілді.

Тарихи деректер-тарихи деректану ғылымының тікелей зерттеу объектісі.

Деректану-тарихи деректер туралы ғылым. Оның негізгі міндеті-тарихи деректердің пайда болу заңдылықтарын және олардың шындыққа қатынасын зерттеу.

Деректану тарихи зерттеу тәжірибесі барысында пайда болды. Алғаш жазба деректер тек нақты тарихи фактілерді тануға көмектесетін құрал ретінде пайдаланып, зерттелді. Тарихи деректер қорының кеңеюі мен ғылыми айналымға жаңа деректердің біртіндеп енуіне байланысты,бір тарихи оқиғаның, құбылыстың не процестің әр түрлі дәрежеде, тіптен кейде қарама-қайшы дәрежеде бейленетіні көріне бастады. Сондықтан, ол деректерді зерттеу, бір-бірімен салыстыру,сол арқылы шындықты іздеу қажеттілігі пайда болды. Ұзақ жылдағы зерттеу тәжірибесі барысында қолданылған әр түрлі тәсілдер негізінде деректерді зерттеу әдістемесі қалыптасты. «Дерек оқиғаны қалай бейнелейді» деген сұрақ негізгі мәселеге айналды. Жазба деректер заттай деректерден (археологиялық) бөлек зерттеле бастады.

Тарихи білімнің тарих ғылымына айналу процесі барысында біртіндеп деректану ғылымы қалыптасты.

Қазіргі кезде біз көп жағдайда дәріс барысында орыс деректану мектебінің жетістікткріне сүйенеміз. Оның бірнеше себептері бар. Біріншіден, Қазақ елінің алдымен Ресей империясының, одан соң КСРО құрамында болғаны-тарихи шындық. Сондықтан көп жағдайда біздің тарихымыз ортақ. Екіншіден, тарихи деректану ғылымы іргелі ғылым ретінде барлық халықтарға ортақ, бұл ғылымның жетістіктерін барлық халықтар пайдалануға құқылы, сондықтан 200 жылға жуық тәжірибе жинаған орыс тарихи деректану мектебінің, басқа да халықтардың деректерді зерттеу тәсілдерін, жолдарын үйрену-қажетті.

Қазақстан тарихының деректану курсының проблемалары мен құрылымы оның алдында тұрған негізгі міндеттермен айқындалады. Олар:

- ғылымның қазіргі даму дәрежесіне сай деректанудың теориялық және әдістемелік саласынан білім беру;

- пайда болған және сақталынған тарихи деректер кешені туралы ақпарат беру;

- тарихи зерттеудің даму қажеттілігінен шыға отырып,олармен жұмыс істеу тәсілдерін жетілдіру.

Сонымен, теориялық-әдістемелік, ақпараттық және әдістемелік мәселелер бір-бірімен байланысты қаралады.

Әдістемелік мәселелерді ашу деректерге шолу жасаумен қатар жүргізіледі, бұл жағдайда басты назар, негізінен, деректер жеткізген фактілер мазмұнына емес, әр түрлі деректердің ақпараттар беру ерекшелігін көрсетуге бөлінеді.

Бүгінгі дүние әлемге, өркениетке, мемлекетке, ұлтқа, ұлысқа, ағайын-туысқа, қалысқа бөлінеді. Қазақ ұлты бірден жаратылған жоқ, оның неше мың жылдық өсу, даму динамикасы бар.

Тарихтың негізгі миссиясы-ұлттың руға, тайпаға, арысқа, жүзге бөлінуі үшін емес, оның тұтастығына, туыстығына ортақ тілі, ортақ діні, ортақ ділі, ортақ Отаны, елі, жұрты барына талдау жасауға арналған. Ұлттық сананы қалыптастыру, өткеннен сабақ, ғибрат алу, болашаққа үмітпен қарау, зерделеу болады. XXI ғасырдың Қазақстан азаматы,өзін Қазақ мемлекетінің өкілімін деп санайтын адам қазақ ұлтының тарихын білуге тиіс. Тарих уақытпен байланысты ұғым. Қай ғасырда, қай жылы, қандай оқиға болды? Оның халқымыз, ұлтымыз үшін қандай мәні бар-осы бізге аса қажет. Бүгінгі таңда ұлттың тарихын білу керек дегенде, ең алдымен мемлекетіміздің, ұлтымыздың қалай қалыптасқандығын тануымыз керек. Сонымен әр Қазақстан азаматының ұлттық сезімін өзінің сол ұлттың мемлекеттің өкілі екендігін білдіруге байланысты ұлттың тарихын білу, әрине, үлкен шаруа. Егер XXI ғасырдың азаматы ұлтының өткенін білсе, ұлттың қалай қалыптасып,қанша қан төгіп,өзінің жерін, елін, ұлттық дәстүрін сақтап қалғанын білсе, ол адам, ол азамат өзінің ұлтқа деген ішкі сезімін одан әрі күшейте түседі.

Ұлттың тарихын білу керек деген сөзді өзіме жақындатып пайдалансам өзімді-өзім тану деген сөз. Кімде-кім өзін сол ұлттың өкілімін деп таныса, санаса, сондай сезімді қалыптастырғысы келсе, онда сол ұлттың тарихы арқылы адам өзін-өзі тану керек.

Тәуелсіздікке қолымыз жеткеннен кейін еріксіз, халықтан сұрамастан өзгертілген атаулар қалпына келтіріп жатыр. Дегенмен, бұл ретте атқарылар шаруалар әлі көп-ақ.

Егер жерімізді, атамекенімізді қастерлейтін болсақ, онда ұлтымыздың қуатын күшейте түсеміз. Жерге деген сезім ұлтқа деген сезім екенін әбден, анық білуіміз керек. Қазақ ежелден жер тұтастығы деген мәселеге қатты көңіл бөлген.

Осыдан қазақ халқының жерге деген сезмебайқалады. Осының бәрін кейінгі кезде «совет халқына жер ортақ» деп ұрандату жуып-шайып кетті. Мұны енді рулық деңгейде емес, ұлттық деңгейде, Мұны енді рулық деңгейде мес, ұлттық деңгейде, Қазақстан деп аталатын мемлекеттің территориясын, ауқымын елестетуге балаларды тәрбиелеу арқылы қолға алу керек. Осы жерде отырып, «менің Аралым», «менің Атырауым», «менің Оңтүстігім», «менің Жетісуым», «менің Ертісім», «менің Зайсаным» дейтін халге келтіру қажет. Әрбір жастардың бойына жерге деген сүйіспеншілікті тәрбиелесек мұның өзі атамекен деген ұлағатты ұғымға алып барады.

Ең бастысы атамекен туыстығы арқылы ұлттық тұтастықты сезінеміз. Қазақта ата-бабасының мүрдесі жатқан жерді қатты қадірлейді, қастерлейді. Атамекен тұтастығымен ұлт тұтастығымен күнделікті дәрежеде балаларға түсіндіре алсақ, күнделікті өмірде осыған мән берсек, одан ұтарымыз мол.

Қазақ жерінде тұратын халықтар 1991 жылы 16 желтоқсанда Тәуелсіз Қазақстан мемлекетін құрды. Бүгінде Мемлекет Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстан халқына 2004 жылға арналған жолдауында:

«Біздің еліміз» Қазақстан-2030 ұзақ мерзімді бағдарламасына және отызжылдық стратегиялық жоспарға сәйкес ойдағыдай ілгері дамып келеді.

Соңғы жылдары біздің қолымыз жеткен табыстар аз емес. Қазақстанның нарықтық жаңғырулардағы жетістіктері,экономикалық өлреуі мен халықтың тұрмыс деңгейін көтеруі жалпыға мілім, әр әлемдік қоғамдастыққа да танылып отыр.

Ұлттық қауіпсіздік пен ішкі саяси тұрақтылықты нығайту, қоғамды одан әрі демократияландыру, өңірлік ынтымастықты дамыту жөнінде ұдайы дәйекті шаралар қолданылып жатыр.

Ең бастысы, бізде қоғам мен мемлекетті, экономика және әлеуметтік саланы тұрлаулы дамытудың келелі жолдарын іздестіру тынымсыз әрі нәтижелі жүргізіліп келеді деді.