1.5. Процестер және ағындар түсінігі Процестерді басқару оларды құрудан және жоюдан; тоқтату- дан және жаңартудан; приоритетін өзгертуден; жағдайын ауыс- тырудан тұрады. Процестерді басқару кезінде ОЖ ақпараттық құрылымның екі негізгі типін қолданады: процестің дескрипто- ры және процестің контексі. Процестің дескрипторы (бұл Unix- те қолданылатын термин, бірақ жалпылай қолдануға ие болған. Windows-тағы ұқсас құрылым объект-процесс деп аталады) про- цестің бүкіл өмірлік циклінде оның жағдайына тәуелсіз ОЖ яд- росына қажет процесс туралы ақпаратты қамтиды. Дескриптор:
процесс күтетін жағдайлар туралы мәліметтерді және т.б. қамтиды.
Жеке процестердің дескрипторлары ОЖ-ны жоспарлауды
және процестерді синхрондауды жүзеге асыруы негізінде про- цестер кестесіне (кезегіне) біріктірілген. Кестеге арналған жад ОЖ ядросының аймағына динамикалық түрде апарылады. Про- цестің контексі процестің орындалуын үзілістен кейін жаңарту үшін қажет және сондықтан үзіліс алдында сақталатын ақпарат- ты қамтиды. Бұл:
кодтары және т.б. тұрады.
Контекстер дескриптор сияқты тек ядро программаларына ғана қолжетімді, бірақ ядро аумағында сақталмайды, процестің бейнесіне тікелей жалғасады (кодтың және мәліметтердің қо- сындысы), сонымен бірге ауыстырылуы (операциялық жадтан дискіге және керісінше) мүмкін. Программалық код оған про- цесс құрылған кезде орындала бастайды.
Процесті құру:
процесті, яғни оның дескрипторы және контексін сипат- тайтын ақпараттық құрылымын жасауды;
процестің кодтық сегментін жедел жадқа немесе свопинг аймағына жүктеуді білдіреді.
Көп ағымдық жүйелерде (процестерді параллельдеу мүм-
кіндігімен) әрбір процесс үшін кем дегенде бір орындалу ағыны құрылу қажет. Сонымен бірге ОЖ ағынның сипаттауышын (дескриптор) генерациялайды. Орындауға процестің таңдалуы ОЖ-ға қабылданған қызмет көрсету тәртібіне сәйкес іске асы- рылады. Процесс келесі процестерді тудыра алады және соның нәтижесінде процестердің иерархиялық құрылымы ұйымдасты- рылады. Ішкі және түбірлі каталог арасындағы байланыс түрлі ОЖ-да әртүрлі құрылады. Мультипрограммалық жүйеде про- цесс үш негізгі күйдің біреуінде бола алады:
орындалу – процесс барлық қажетті ресурстарға ие болған кездегі және процессорда тікелей орындалатын белсенді күй;
күту – пассивті күй, процеске тосқауыл қойылған және ол
өзінің ішкі себептерінен орындала алмайды, оқиғаның іс- ке асырылуын күтеді, мысалы, кіріс-шығыс операциясы- ның аяқталуы, оған қажетті қандай да бір ресурстың бо- сауы;
25