Баспасөз-хабарламасы (пресс-релиз) – көрмелерде, презентацияларда, қайырымдылық акцияларда баспасөз өкілдеріне және тілшілерге таратуға арналған фирма жөніндегі, оның өнімі туралы, даму болашағы жайындағы қысқаша таныстыру мәліметтері.
Паблик рилейшнзтің болашақта даму бағыттары – компания беделін, ұлттық брендті жасау, БАҚ-пен қарым-қатынас тетігін жетілдіру, клиенттерге қызмет көрсету мен сервистің деңгейін көтеру, фирманың мәдениеті мен стилін қалыптастыру, дағдарысқа қарсы басқару әрекеттерін жасау.
Бедел (репутатция) – компания табыстарының өсуіне тікелей әсер ететін компанияның баға жетпес капиталы. Британдық «Интербренд» компаниясының есептеуі бойынша кейбір фирмалардың материалдық емес активтерінің үлесі материалды активтерінен жоғары. Мысалы, «Coca-Cola» компаниясының материалдық активтері үлесі олардың барлық сомасының 4%-ын құраса, «IBM» компаниясыныкі – 17%-ын құрайды.
Теріс ниетті паблик рилейшнз деп – фирма тауары туралы сипаттаманың берілуін айтамыз. Осыған орай, паблик рилейшнз мамандарының спиндоктор деп аталатын жаңа түрлері пайда болды. Спиндоктор – теріс ниетті паблик рилейшнз салдарынан туған жағдайды, ПР құралдары мен әдістерінің кешенді жүйелерін қолдана отырып емдейді.
Коммуникация түрлеріне жәрмеңкелер мен көрмелерді де жатқызады. Жәрмеңкенің басты мақсаты – көрсетілген тауарды сату.
Көрмелер – тауарды халық алдында көрсету, оған деген сұранысты зерттеу, жаңа мәлілелер мен әлуетті тұтынушыларды айқындау құралы. Көрмелер тауарды сату келісімдерін жасауға және ұзақ мерзімді серіктестікті орнатуға мүмкіндік береді.
Тауардың көрмеде пайда болуын ықтимал клиенттердің назарын аудару үшін баспасөздегі жарнамамен тікелей пошта жарнамасымен, мерзімді басылымдағы, радиодағы, теледидардағы хабарландырулармен қуаттап қою пайдалы.
Өнім түрлеріне қарай жәрмеңкелер мен көрмелер әмбебап және арнайы болып бөлінеді. Әмбебап көрмелерде тұтыну және өндірістік тауарлар, ал арнайы көрмелерде бір саланың немесе ұқсас салалардың тауарлары көрсетіледі.
Қамту ауқымына қарай көрмелер ұлттық және аймақтық болып бөлінеді. Ұлттық көрмелерде мемлекеттің әр түрлі саладағы жетістіктері көрсетіледі. Аймақтық көрмелер жергілікті нарық деңгейінде қызмет етеді.
Өндірушінің (экспоненттің) көрмеге мынадай мақсаттармен қатысуы мүмкін:
жаңа нарықтармен танысу;
тауардың бәсекеге қабілеттілігін тексеру;
тәжірбие алмасу;
бәсекелестермен танысу;
өткізуді ұлғайту;
экспорт мүмкіндігі туралы мәлімет алу.
Көрмеге қатысушы маманның мақсаттары:
нарықты шолу, оның коньюктурасы мен даму болашағын бағалау;
қажетті тауарды іздеу;
баға мен баға белгілеу шарттарын салыстыру;
жаңа тауарды және олардың қолдану мүмкіндіктерін бағалау;
іскерлік байланыстарды кеңейту және белгілеу;
келісім-шартжасасу.
Өндіріске арналған тауарлардың арнайы көрмесінде тұтынушы тауарларға қарағанда, тауарды өткізуге онша мән берілмейді, өйткені мұнда негізінен келісім жасау, келіссөздер өткізу, күрделі техникалық сұрақтарды шешуге үлкен назар аударылады. Онда өтетін келіссөздерге тек шешім қабылдай алатын тұлғалар ғана қатысады.
Қазақстанда «Атакент» қазақстандық іскерлік ынтымақтастықтың жанында «Атакент-Экспо», Сауда өнеркәсіптік палатасының жанындағы «ҚазЭкспо»және біріккен қазақстандық-ресейлік «ҚазЭкспоСервис»атты үш көрме компаниялары бар. Қазақстанның көрме бизнесінде «TNT» атты АҚШ-тың, британдық «ITE», немістің «Fairtrade» және «Danzas», түріктің «SenExpo», арабтың «New Fields» деген әйгілі фирмалары қызмет көрсетеді. «ҚазЭкспо» Біріккен Ұлттар Ұйымының қолдауымен жұмыс істейді және үкіметтік ірі шараларға маманданған, ұлттық көрмелерді өткізеді. Көрме қызметінің даму динамикасы қазақстандық қатысушылар саны өскенін көрсетеді. Егер нарыққа өту кезеңінің басында «Атакент – Экспода» тек шетелдік көрмелер ғана өткізілген болса, қазір онда жергілікті компаниялардың үлес салмағы 70-80%-ға жетеді.
9 ТАУАР ЖӘНЕ ОНЫҢ ЖІКТЕЛУІ
Пайдалану мерзімі бойынша тауарлар қысқа мерзімде және ұзақ мерзімде қолданылатын тауарлар деп бөлінеді. Қысқа мерзімдегі тауарларды бір немесе бінеше рет пайдалануға болады. Оған материалдық бұйымдарды (сабын, нан, сыра т.б.) жатқызуға болады. Ал ұзақ мерзімдік тауарлар бірнеше жылдар бойына (тоңазытқыш, автомобиль, кір жуғыш машиналар және т.б.) қолданылады.
Түпкі тұтынылуына байланысты тауарлар тұтыну тауарлары және өндіріске арналған тауарлар деп бөлінеді.
Тұтыну тауарларына негізгі тұтынушының қолдануы үшін сатып алатын тауалар жатады. Олар – күнделікті сұранымдағы, алдын ала таңдалынатын, ерекше сұраныстағы және пассивті (бәсең) сұраныстағы тауарлар деп бөлінеді.
Күнделікті сұраныстағы тауарлар – бұл тұтынушылар ойланбай – ақ, әрі еш қиындықсыз, жиі сатып алатын кең тұтынудағы тауарлар мен қызметтер. Оларға нан, сабын, тіс пастасы сияқты тауарларды жатқызуға болады. Әдетте бұл тауарлар арзан әрі оларды күнделікті сатып алуға болады.
Алдын ала таңдалынатын тауарлар күнделікті сұранымдағы тауарларға қарағанда жиі сатып алынбайды, тұтынушы тауарды таңдау және сатып алу процесінде олардың безендірілуіне басты назар аударып, қасиеттерінің өзара үйлесімділігін салыстыра қарайды. Мұндай тауарларға жиһаздар, киімдер, электроника түрлері және т.б. жатады.
Ерекше сұраныстағы тауарлар аса сирек сипатқа ие және тұтынушылар бұл тауарлады сатып алу үшін айтарлықтай күш жұмсайды. Оларға кейбір автомобиль маркалары, электрондық, электрлі – тұрмыстық техникалар жатады.
Ал пассивті (бәсең) сұранымдағы тауарлар – тұтынушы білмейтін, білсе де, әдетте оны сатып алу туралы әрқашан ойлана бермейтін кең тұтынудағы тауарлар (жаңа енгізулер, сақтандыру түрлері, күзет жүйесі және т.б.)
Өндірістік мақсатқа арналған тауарлар – кейін қайта өңдеуге немесе өндіріске пайдалану үшін алынатын тауарлар, яғни, шикізат, материалдар, жабдықтар, қосалқы бөлшектер және тағы басқа заттар.
Достарыңызбен бөлісу: |