ІІІ тарау. 1. Эксперименталдық топтағы сынақтан өтуші тұлғалардың себептік-қажеттік сферасының өзгешеліктері
Себептік – қажеттік сфераны зерттеу үшін аяқталмаған сөйлемдер әдістемесі қолданылуы (қосымша материалды қараңыз).
Нәтижелерді талдау келесі категориялар бойынша өткізіледі:
Болашақ туралы сөйлеу (1, 2, 9, 13).
Өткен уақыт туралы сөйлеу (3, 4).
Зейнеткерлікке шығу туралы сөйлеу (6, 7).
Туысқандарға байланысты сөйлеу (8).
Кәрілікке қатынас көрсетілген сөйлеу.
А тобы (бейімделуі жоғары деңгейлердегі) – қосымшаны қараңыз
1. Болашақ туралы сөйлеулердегі жауаптарда сынақтан өтушілер тарапынан жетістіктерді күту - 29%, («Машина жүргізуді үйренемін»), қоғам проблемаларына қызығушылық - 21% («Егер елдегі жағдай жақсы болса, мен қуанамын»), алдыңғы өмір деңгейін сақтап қалуға үміт - 21%, («Алдыңғыдай белсенді болуға үміттенемін»), туысқандар туралы ойлау - 13% («Болашақтағы менің өмірім – ол менің балаларымның өмірі») жиі кездеседі.
2. А тобындағылар өздерінің өткен өмірін бағалай отырып, өмірге қарай отырып, ойлағандарына жеткендігін - 54%. («Өткен өмірге қарай отырып, оның бекер өтпегендігі туралы ойлаймын», «Неге ұмтылған болсам, сол іске асық»), өз жоспарларымның жартылай орындалғандығын - 21% («Жақсы отбасы құрдым, бірақ балаларға аз уақыт бөлдім») атап көрсетеді.
А тобындағы егде адамдардың 17% өздерінң өткен кездегі мақсаттарының және ұмтылыстарының қате болғандықтарын («Мәні жоқ нәрсеге ұмытылған екенмін») мойындайды.
3. Зейнеткерлікке шығуға тиісті егде адамдардың пікірлерін талдау олардың 25%-ның қобалжығанын, ал 21%-ның қуанғандығын көрсетеді.
Сұхбат арқылы алынған қосымша мәліметтер А тобындағы сынақтан өтушілер үшін мүдделердің әртүрлілігі сипатты екенін белгілейді.
Олардың ішінде кітап оқу 83%, серуендеу 75%, спорт 25%, әңгімелесу 33%, достар және туыстармен осы топтағы егде адамдарға зейнеткерлікке шығуды сабырлы қабылдауға көмектеседі деп ойлауға мүмкіндік береді.
Туыстармен қатынастарға байланысты сөздерінде сынақтан өтушілердің 75%-ы жақындарынан қолдау күтеді («Мен туыстарымның әрқашан қасымда болуын қалаймын»).
«Басқаларды қабылдау» шкаласы арқылы алынған нәтижелерді талдау кезінде А тобындағылардың 58%-ы басқаларды екендігі анықталды, демек қабылдауға ұмтылыс пен аффилиацияға үлкен үміт бар. Оларға басқа адамдар жалпы алғанда ұнайды, олармен арақатынастары жала және достық деңгейде. Сұхбат арқылы алынған мәліметтер осы топтағы зейнектерлердің 67%-ның араласудан толық қанағаттанғандығын, 25%-ның қанағаттанғандығын, бірақ қазір алдыңғыдан кем араласып тұруына (қатынас шеңбері тарылған) және 8%-ның араласуға уақыты жетпейтіндігін көрсетеді.
Сонымен қатар, қатынас шеңберінің таралуына қарамастан бейімделуі жоғары деңгейдегі егде адамдар басқа адамдармен арақатынастарына қанағаттанады.
Кәрілікке өз анықтамаларына бере отырып, сынақтан өтушілердің 33%-ы кәрілік – жақындар туралы қамқорлық деп мәлімдейді («Мен үшін кәрілік – бұл өз өмірімді бағалау мүмкіндігі»).
Өмірдің ең үздік кезеңдері деп А тобының 42%-ы оқу жылдарын, 33%-ы қазіргі уақытты, ал 25%-ы жасөспірімдік шақты белгілейді. Жалпы алғанда бұл егде жастағылар үшін тән жағдай.
Достарыңызбен бөлісу: |
