Құқықтың түсінігі және оның белгілері.
Құқықтың мәні.
Құқық - қоғамдық қатынастарды мемлекеттік реттеуші.
Заң ғылымындағы көп мағыналы, күрделі ұғымдардың бірі – «құқық». Құқық – бұл мемлекет бекіткен және рұқсат еткен жалпыға бірдей міндетті менез - құлық ережелері.
Құқықтың мазмұны қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталады. Ол ресми түрде танылған және заңды тұлғалардың заңға сүйене отырып, әрекет жасау мүмкіндігі. Ұзақ уақыт бойы құқық мемлекетпен бірге дамып отырған мемлекеттің жемісі, мемлекет түрлеріндегі таптық билікті іске асыру құралы ретінде қаралды.
Құқықтың маңыздылығы сол, ол әлеуметтік әділеттілікті, қоғам азаматтардың қажеттіліктері мен мүддесін белсенді түрде қанағаттандырады. Күнделікті адамдардың тіршілік қызметіне, мінез – құлқына және тұрмыс дәрежесіне әсер етіп, оларды ұйымдастыра отырып, бақылауды іске асыратын құрал. Қоғамдық қатынастарды тәртіпке салып, жеке адамның бостандығын анықтайды. Құқық заң алдындағы азаматтардың теңдігін бекітеді, материалдық құндылықты әділетті түрде бекітіп қана қоймай, дұрыс пайдалануға жағдай жасайды.
Құқық халықаралық және ұлтаралық қатынастардың шешуші құралы.
Тарихи дамуға, қоғамның жаңаруына байланысты, қазіргі замандағы өркениетті мемлекеттерде құқық барлық азаматтардың еркін білдіретін саяси құралға айнала бастағанын мойындау керек.
Сонымен, құқық – күрделі әлеуметтік құбылыс.
Құқықтың негізгі белгілері:
жалпыға міндеттілігі;
нормативтілігі;
жігерлілігі;
мемлекетке байланыстылығы;
жүйелілігі;
жария айқындылығы,
адамның бостандығы және мінез – құлқының өлшемі.
Осылармен қатар, құқық қоғам мүддесі мен еркін білдіреді. Құқық қоғамда нормативті тәртіппен бостандықты қамтамасыз етіп, кепілдік беруші, экономикалық және қозғаушы күштердің дамуына жағдай жасаушы.
Құқықтың мәні дегеніміз өркениет жағдайындағы қоғамдық қатынастардың реттелуі, қоғамның тұрақты ұйымдастырылуын қамтамасыз ете отырып, демократияның, экономикалық бостандықтың, жеке адам құқығының шын мәнінде іске асырылуы.
Құқық мәнін қараған кезде, оның, 1-ден, заңға сәйкестілігін, яғни кез - келген құқық реттеуші екендігін; 2-ден, мағыналылығын, яки көрсетілген реттеушінің кімнің мүддесін қорғайтынындығын ұмытпауымыз керек.
Достарыңызбен бөлісу: |