Нормативті реттеу дегеніміз қоғамдық қатынастарға қатысушылардың мінез – құлқының нақты нормасы.
Нормативті реттеуге мыналар жатады:
құқықтық;
моральдық;
заңды – техникалық;
нормативті – техникалық;
корпоративті (топтық);
салт –дәстүр,
дін т.б.
Нормативті реттеу жиынтығы әлеуметтік – реттеушілік жүйені құрайды.
Нормативті емес реттеушілік жүйеге мыналар жатады:
мәнділігі;
нұсқаулылығы;
хабарлылығы;
болжамдылығы т.б.
Заң ғылымында қоғамға әсер етуші нормаларды екі топқа бөледі:
әлеуметтік нормалар;
техникалық нормалар.
Қоғамдық әлеуметтік нормалар дегеніміз қоғамдық қатынастарды реттейтін, қоғамның пікір – күші ықпалымен немесе мемлекеттің мәжбүрлеуімен қамтамасыз етілетін, қоғамдағы адамдардың мінез – құлқы, жүріс – тұрыстары ережелерінің жүйесі. Қоғам реттеусіз өмір сүре алмайды.
Әлеуметтік нормаларға мыналар жатады:
құқықтық;
моральдық;
саяси;
діни;
эстетикалық;
салт – дәстүр;
корпоративті нормалар, яғни бұларды нормативті реттеушілер жүйесі деп те атаймыз.
Әлеуметтік нормалардың мынадай ерекшеліктері бар:
а) реттеу пәніне терең әлеуметтік – қоғамдық қатынастар жатады;
ә) «субъективті құрамы», тек әлеуметтік саланың өкілдері ретінде адамдармен байланысты.
Мораль – адамдардың мінез – құлқын қайырымдылық және зұлымдылық, әділеттілік және әділетсіздік тұрғысынан реттелетін нормалар мен принциптер жүйесі. Құқық жалпыға міндетті қоғамдық қатынасты реттеуші.
Достарыңызбен бөлісу: |
