Өнімнің өмірлік циклі кезеңдері бойынша шығындардың құрамы
Кезең
|
Шығындар баптары
|
ҒЗТКЖ
|
жоба алдындағы маркетингтік зерттеулер жəне ойды қайта жетілдіру;
техникалық тапсырмаларын жасау;
жоба эскизін жасау;
техникалық жоба жасау;
сынақтық үлгінің немесе партияның конструкторлық жəне жұмыс құжаттарын дайындау;
сынақтық үлгі (партия) дайындау үшін жұмыс конструктор- лық жəне технологиялық құжаттарды дайындау;
сынақтық үлгіні (партияны) дайындау жəне сынақтан өткізу
|
Өндіріс
| |
Өткізу
|
тара жəне дайын өнімді тұтыну орнына дейін жеткізумен байланысты көліктік операциялар;
өнімнің жəне оны тасымалдау, сату барысындағы экс- плуатациялық сипаттамаларының сақталуын қамтамасыз ету;
саудалық өндіруші-фирманың шығындарын жабу;
маркетингтік зерттеулер.
|
Эксплуата- ция
|
сатып алу;
монтаж;
пайдалануға өнімді жəне кадрларды дайындау;
жөндеу жəне қызмет көрсету;
өнімнің эксплуатациялық көрсеткіштерін сақтау жəне жақсарт
|
Утилизация
|
зерттеу;
утилизация құралдарын дайындау;
тасымалдау;
арнайы контейнерлер, таралар жəне т.б.
|
Өндіріс кезеңінде шығындарды анықтау дəлдігі шығарыла- тын өнім көлеміне байланысты: өндіріс көлемі көп болған сайын шығындарды анықтау үшін қолданылатын норма мен норматив- тер дəлірек болуы тиіс.
Өнімді сату кезеңінде шығындарды есептеу əдістемесі өнім- нің конструкциялық ерекшеліктеріне, оны тасымалдау, сақтау жəне өткізу шарттарына байланысты. Ерекше тасымалдау жəне сақтау шарттарды қажет етпейтін материалдан жасалған, шағын, конструкция бойынша қарапайым болатын өнімдер арзанға тү- седі. Бірақ өнімнің (жұмыстың, қызметтің) сипаттамаларына қарамастан, өнімді өткізу шығындарына кəсіпорынның нарық- тық стратегиясына байланысты маркетингтік шығындары кіреді. Пайдалану, тұтыну, қолдану, іске асыру кезеңінде шығын-
дар есебі негізделетін нормалар мен нормативтердің нақтылық дəрежесі жəне дəлдігі өнімнің эксплуатациялық мерзімімен шек- теледі.
Утилизациялау шығындары өнімнің қоршаған ортаға зиян келтіру мүмкіндігімен алдын ала анықталады. Өнімнің құра- мында радиациялық ластанудың көзі жəне адам денсаулығы мен табиғатқа зиянды заттар, мырыш жəне тағы басқалар кіруі мүм- кін. Осындай жағдайлар қауіпсіздік нормаларын жəне қоршаған ортаны қорғау нормаларын ұстануды талап етеді жəне көп жағ- дайда көп шығындарға əкеледі. Бұл шығындарды өнімді өндіру- ші фирма өтейді, өнімнің бағасында немесе өнімді пайдалана- тын кəсіпорынның эксплуатациялық шығындарына кіреді. Бар- лық жағдайда утилизация шығындары қолданылатын қалдық ре- сурстар (жалпы лом, қымбат металдар ломы, екінші рет пайда- лануға жарамды бөлшектер) құнына төмендетіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |