Кəсіпорынның маркетингтік шығындарының құрамы

Кəсіпорынның маркетингтік шығындарының құрамы

Кəсіпорында маркетингтік қызметін жүзеге асыру шығын- дары келесілерді қамтиды:

• 
  зерттеу аналитикалық жұмыстарымен байланысты шы- ғындар;
  
• 
  мақсатты сегмент таңдау жəне нарықта тауарды орнықты- румен байланысты шығындар;
  
• 
  өнім бойынша шешімдер кешенін əзірлеу шығындары;
  
• 
  кəсіпорынның баға саясатын құру шығындары;
  
• 
  тауарды тарату (тауарды өткізу каналдарының құрылы- мын жəне тауар қозғалысы саясатын əзірлеу) шығындары;
  
• 
  тауар қозғалысы шығындары;
  
• 
  маркетингтік қызметін басқару шығындары (маркетингтік бағдарламаны жоспарлау, ұйымдастыру, есепке алу, бақылау, талдау).
  

1. 
   Зерттеу-аналитикалық қызметті жүзеге асыру шығында- ры. Сыртқы орта жағдайын, тұтынушы қалауын, нарықта қалып- тасқан тенденцияларды білу үшін кəсіпорынға ақпарат керек. Бұл мəселені шешу бойынша шығындар төменгідей болуы мүм- кін:
   

• 
  ағымдағы маркетингтік ақпарат шығындары;
  
• 
  маркетингтік зерттеу шығындары;
  
• 
  аналитикалық жобалау жүргізу шығындары;
  
• 
  өзге де шығындар (компьютерлер, бағдарламалар, пер- соналды оқыту, мəлімет базасын жаңарту жəне т.б.).
  

• 
  кітаптар, журналдар, газеттер мен арнайы жарияланым- дарға шығындар;
  
• 
  нақты жағдайды анықтау мен ол туралы хабарлау бойын- ша персоналды оқыту мен сыйақылау шығындары;
  
• 
  сыртқы ағымдағы ақпаратты жинауға жауапты мамандар- ға шығындары;
  
• 
  дистрибьютерлер мен бөлшек саудагерлерді ақпарат бер- гені үшін сыйақылау шығындары;
  
• 
  арнайы көрмелерге бару шығындары;
  
• 
  сыртқы ағымдағы ақпаратты жеткізушілерден мəлімет алу шығындары жəне т.б.
  

• 
  маркетинг мақсатына қажетті ақпаратты керекті түрде алуға мүмкіндік бере алатын арнайы компьютерлік бағдарлама- ларды құру шығындары;
  
• 
  осы ақпаратты дайындау жəне оған кəсіпорынның қызы- ғушылығы бар қызметкерлеріне жіберу шығындары.
  

2. 
   Маркетингтік зерттеу жүргізу кезінде кəсіпорында мүм- кін туындайтын негізгі шығындарды қарастырайық. Кəсіпорын маркетингтік зерттеу жүргізу мəселесін келесідей шеше алады:
   

• 
  маркетингтік зерттеуді өз бетінше жүргізу;
  
• 
  маркетингтік зерттеу жүргізуді арнайы ұйымға тапсыру;
  
• 
  маркетингтік зерттеуді жартылай өз бетінше, жартылай басқа ұйымдар көмегімен жүргізу;
  

• 
  екінші реттік ақпаратты сатып алу шығындары – мемле- кеттік мекеме шығарылымдары, мерзімдік шығарылымдар, кітаптар, коммерциялық ақпарат (мысалы, нарықты шолу), ішкі ақпарат көздері (есептер, баланс жəне т.б.);
  
• 
  екінші реттік ақпаратты жинаумен айналысатын маман- дардың еңбекақы шығындары.
  

• 
  бастапқы ақпаратты жинаумен айналысатын мамандардың еңбекақы шығындары;
  
• 
  жұмыс құжаттарды тираждау шығындары (басып шығару, материалдар шығысы, аудио жəне видео, қағаз);
  
• 
  аудиториямен байланыс жүйесі шығындары (ұялы байла- ныс қызметі, пошталық шығын, интернетке шығын);
  
• 
  зерттеу құралдары шығындары (анкеталарды тираждау, механикалық құралдар сатып алу).
  

• 
  жиналған ақпаратты өңдеу мен алынған нəтижеге талдау жасайтын мамандардың еңбекақы шығындары;
  
• 
  ақпаратты өңдеу мен талдау барысында қолданылатын жабдықтар шығындары.
  

3. 
   Өнім бойынша шешімдер кешенін құрумен байланысты шығындар. Жаңа тауарды жасау барысында фирмада келесідей шығындар туындауы мүмкін:
   

• 
  тауар дизайнын жасаумен байланысты шығындар;
  
• 
  тауар орамасының дизайнын жасаумен байланысты шы- ғындар;
  
• 
  тауар маркасын жасау жəне пайдаланумен байланысты шығындар (тауар маркасын жасау, оны патенттеу);
  
• 
  өнім бойынша менеджердің еңбекақысы;
  

4. 
   Кəсіпорынның баға саясатын құрумен байланысты шы- ғындар. Кəсіпорынның өз тауарына белгілейтін бағасы, аталған тауардың сұранысына елеулі түрде əсер етеді, ал ол сəйкесінше, оны өткізуден түскен түсімнің көлеміне əсер етеді. Жеңілдіктер де көтерме жəне бөлшек саудагерлерді ынталандыру жүйесі ре- тінде маңызға ие. Жеңілдіктердің дұрыс ойлап табылған жүйесі делдалдарға, сатып алушыларға жəне жалпы кəсіпорын тауарла- рын өткізу көлеміне жағымды ынталандыру ықпал етуі мүмкін. Тұтынушыларға ұсынылатын жеңілдіктер маркетингке жұмса- латын шығындардың түрі ретінде, оларды ұсынудағы жоғалту- лар ретінде қарастырылуы мүмкін.
   

5. 
   Тауарды таратумен байланысты (тауарды өткізу канал- дардың құрылымын жəне тауар қозғалысы саясатын құру) шы- ғындар.
   

• 
  тауарды өткізу каналының құрылымын қалыптастыру;
  
• 
  тауарды өткізу каналының қатысушыларын іріктеу;
  
• 
  тауарды өткізу каналының қатысушыларын ынталандыру;
  
• 
  тауарды өткізу каналының қатысушылары қызметін ба- ғалау.
  

6. 
   Тауарлар қозғалысы шығындары. Тауарлар қозғалысы де- геніміз потенциалды тұтынушыларға өнімнің артықшылықтары туралы ақпаратты жеткізу жəне оларды тауарды сатып алуға ынталандыру бойынша түрлі іс-əрекеттердің жиынтығы.
   

• 
  теледидарларда;
  
• 
  баспасөзде (журнал, газет);
  
• 
  радиода;
  
• 
  жарықтандырылған жəне басқа да сыртқы жарнама үшін;
  
• 
  коммерциялық қызметпен байланысты басқа да жарнама- ларды өткізу үшін;
  

• 
  сатып алу, өндіру, көшіру, қайталау, кино, видео, диа- фильмдер жəне т.б.;
  
• 
  стенд, жарнамалық щиттер мен көрсеткіштерді өндіру;
  
• 
  сату көрмелерді, үлгі бөлмелерді көрнекілеу;
  
• 
  жарнамалық өнімдерді əзірлеу жəне жариялау (плакаттар, проспектілер, көрнекті прейскуранттар жəне т.б.);
  
• 
  этикеткалардың нобайларын, түпнұсқа жəне фирмалық пакеттердің үлгісін дайындау, сувенирлерді сатып алу жəне өн- діру, т.б.;
  
• 
  жарнаманы жасау жəне жарнамалық қызметпен айналыса-
  

• 
  жарнамалық материалды сақтау, жөнелту;
  
• 
  көрмеге қойып көрсету кезінде өзінің бастапқы сапасын жартылай немесе толығымен жоғалтқан тауарлардың бағасын арзандату.
  

• 
  тегін үлгілермен қамтамасыз ету;
  
• 
  купондарды, жеңілдіктер жəне жарты бағамен беру, пакет- тік сатылымдарды төмен бағамен беруді қолдану;
  
• 
  сыйлықтар (сатушылар мен тұтынушыларға), тұрақты тұ- тынушыларды сыйақылау;
  
• 
  жарнамасы бар сувенирлер;
  
• 
  тұтынушыларға ақша, тауар, саяхат сияқты бір нəрсені ұтып алуға мүмкіндік беретін ойындар мен жарыстар жүргізуге кеткен шығындар;
  
• 
  өнімді сату орнында плакаттарды ілу, үлгілерді көрсету шығындары жəне т.б.
  

• 
  сату агенттерін іздеу мен іріктеу;
  
• 
  сату агенттерін оқыту;
  
• 
  сату агенттерінің еңбекақысы;
  
• 
  сату агенттерінің жұмысын бақылау шығындары.
  

• 
  тіркеу алымы (көрмеге қатысу құқығы үшін);
  
• 
  фирма өкілдерінің (стенд жасаушыларының) еңбекақысы;
  
• 
  стенд жасау шығындары;
  
• 
  үлестірме материалдарына кететін шығын (парақтар, сый- лыққа берілетін буклеттер, кітаптар);
  
• 
  көлік шығындары (үлестірме материалдарын, көрмелік құрал– жабдықтарды, үлгілерді, қызметкерлерді жеткізу);
  
• 
  пресс-конференцияларды өткізуге кеткен шығындар;
  
• 
  қызметкерлерді орналастыру шығыны (егер көрмелер бас- қа қалада немесе басқа елде өткізілетін болса).
  

• 
  прессамен байланысты орнату шығындары;
  
• 
  ақылы мақалалар (тұлғаларға, тауарларға, қызметтерге на- зар аударту үшін БАҚ-да танымдық мəліметтерді орналастыру);
  
• 
  пресс-релизді жариялау шығындары;
  
• 
  пресс-конференцияларды ұйымдастыру шығындары;
  
• 
  корпоративтік басылымды шығару шығындары (ішкі – қызметкерлерге арналған жəне сыртқы – сатып алушылар мен қоғамдық бірлестіктерге жəне т.б. арналған).
  

7. 
   Маркетингтік қызметін (жоспарлау, ұйымдастыру, есепке алу, бақылау жəне талдау) басқару шығындары. Маркетингтік қызметінің негізгі құраушыларын жоспарлау, енгізу үшін, олар- ды есептеу мен бақылау үшін, қызметтің осы түрлерін орындай алатын білікті қызметкерлер керек. Қызметтің осы түрлерімен айналысатын жұмысшылар маркетингтік қызметті (бөлімді) құ- райды. Сондықтан маркетинг аясындағы қыметкерлерге кететін шығындар пайда болады.
   

• 
  жұмыскерлердің жалақысы;
  
• 
  жұмыскерлердің жалақысынан жасалатын аударымдар;
  
• 
  жұмыскерлерге берілетін сыйақы мен бонустар;
  
• 
  мерзімнен тыс жұмыстың ақысы;
  
• 
  қызметкерлерге бір рет берілетін төлемақы;
  
• 
  қызметкерлерді сақтандыру шығындары;
  
• 
  қызметкерлерге жұмсалатын басқа шығындар (мысалы, та- мақ ішуге дотациялар, тегін медициналық көмек жəне т.б.).
  

• 
  маркетингтік зерттеулермен жəне жарнамалық акциялар- ды жүргізумен байланысты іс-сапар шығыстары (мысалы, қыз- меткерлердің əртүрлі аймақтардағы жергілікті нарықты зерттеу іс-сапарлары жəне т.б.);
  
• 
  қызметкерлерді оқыту (маркетингтік қызметі қызметкер- лерінің біліктілігін арттыру кəсіпорынның табысты іс-əрекетінің басты шарттарының бірі);
  
• 
  мамандардың кеңесі (кəсіпорын мамандарды зерттеу жұ- мыстары үшін ғана емес, сондай-ақ ағымдық жағдайды талдау, ағымдық аналитикалық ақпаратты алу үшін тартады);
  
• 
  өкілдер шығыны;
  
• 
  байланыс шығындары (телефондық сөйлесулер, интернет жəне т.б.);
  
• 
  маркетингтік қызметке арналған канцелярия мен басқа да шаруашылық шығындар;
  
• 
  жарнамалық құрал-жабдықтарды ұстауға жəне жөндеуге кететін шығындар;
  
• 
  жарнамалық құрал-жабдықтардың амортизациясы (көпте- ген кəсіпорындар жарнамалық акцияларды жүргізу үшін жөн- деуді қажет ететін жəне қалпында ұстауға шығындарды қажет ететін жарнамалық құрал-жабдықтарды сатып алады. Осы негіз- гі активтерге амортизациялық аударым жүргізіледі);
  
• 
  ғимараттарды жөндеу жұмыстары (маркетингтік қызмет- керлер жұмыс жасайтын жəне жарнамалық құрал-жабдықтар сақталатын ғимаратқа кəсіпорын ұдайы жөндеу жұмыстарын жүргізіп отырады);
  
• 
  ғимараттарды қалпында ұстау (бұл шығын маркетингтік істің бағытына қарамай жүргізілуі мүмкін);
  
• 
  басқа шаруашылық инвентарь;
  
• 
  маркетингтік қызметте қолданылатын автокөлікті жөндеу- ге, жанар-жағар майға кететін шығын.
  

• 
  мүлік салығы;
  
• 
  жарнамаға салығы.
  

3. 
   
   жүктеу/скачать 1.06 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: