Қостанай 019 ж. ӘОж 75/76 ббж 85. 15



Pdf көрінісі
бет10/51
Дата24.05.2024
өлшемі4.33 Mb.
#501792
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   51
Сәпиев Ә.С. Академиялық сурет

3
. ТАҚЫРЫП: «КОМПОЗИЦИЯ» ҰҒЫМЫНЫҢ РОЛІ МЕН МАҢЫЗЫ 
Жоспар: 
1. 
«Композиция» ұғымы. Құрылымдық және геометриялық орталық 
2. 
Біртұтастығы
3. 
Композиция түрлері 
4. 
Эскиз, этюд, нобай
Негізгі түсініктер: композиция, құрылымдық және геометриялық орта-
лық, біртұтастығы, композиция түрлері, эскиз, этюд, нобай. 
1. 
«Композиция» ұғымы. Композиция (лат. – compositio) құрасты-
руды білдіреді, кез-келген идеяға сәйкес әртүрлі бөліктердің біртұтас 
жиынтығы. 
Шығармашылық жұмысты қабылдауы көбінесе оның құрамына бай-
ланысты. Ол бөліктер арасындағы қарым-қатынасты анықтайды, оларды 
біріктіреді және оларды қорытындылайды. Ұлы суретшілердің суретте-
рінде кенептің өлшемі, қараңғы және жарық дақтардың қатынасы, сан-
дардың саны, көкжиек сызығының биіктігі және т.б. сияқты нәрселерді 
өзгертуге тырыссатын болсақ, композицияның тұтастығы дереу жойыла-
ды, бөлшектердің балансы жоғалады. Аяқталған кескінге өзгерістер енгі-
зу мүмкін еместігі заңдардың және композицияның ережелерінің жарам-
дылығын растайды. Құрылымның элементтері тым үлкен емес немесе 
өте кішкентай емес, парақтың шетінен шықпауы маңызды, «жағымсыз 
әсер» болмағаны дұрыс. Кейде натюрмортты құрған кезде, нысандар 
тым бөлінбейді, содан кейін киім-кешектер, рефлекстер (қоршаған ортаға 
қатысты ойлар) және көлеңкелер сақталады. 
Құрылымдық және геометриялық орталық 
Геометриялық орталық – парақтың жазықтықта орналасқан нүктесі 
болып табылады. Ол парағының қарама-қарсы жақтары ортасынан өте-
тін диагоналдардың немесе сегменттердің қиылысуымен есептеледі 
(Сурет 3). 
Сурет 3. Геометриялық орталық 


19 
Нағыз өмірдегі композициялық орталық түсті дақтардың «ауырлық 
орталығы» болып табылады. Ол геометриялық орталықтан сәл жоғары 
орналасуы керек, мұнда ортасы табылған сияқты. Осылайша адамның 
көзқарасының қасиеттері жоғары бөлігін жоғарылатады. 
Композициясы бар сюжеттік суреттерде жағдай өзгеше. Құраманың 
негізгі элементі әдетте айқын көрінеді

Бұл композицияның семантикалық 
орталығы. Композицияның орталығы тек суреттің геометриялық 
орталығымен ғана байланысты емес. Орталық, композицияның фокусы, 
оның негізгі элементі жақын және алыс ұшақтарда болуы мүмкін, ол 
шеткі немесе суреттің ортасында ғана болуы мүмкін. 
Композицияның үш негізгі формальдық ерекшелігі: 
• тұтастығы; 
• басты бағыныстығы, яғни үстем жағдайдың болуы; 
• ұстаным. 
Тұтастығы – бұл композицияның ішкі бірлігі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   51




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет