ОҢТҮстік қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясының хабаршысы №3 (64), 2013 Қосымша, приложение, appendix

1. 
   Органов, Р.Г., Масленникова, Г.Я. Сердечно-сосудистые заболевания в РФ во второй ловине ХХ столетия, тенденция, возможные принципы, перспективы // Кардиология. – 2000. -№6. – С. 4-9.
   
2. 
   Орманов Н.Ж., Казбекова М.Ж..Изменение фармакоэкономических показателей под влиянием фармакотерапевтических комплексов у больных артериальной гипертонией 2-ой степени.//Вестник ЮКГФА.-2012.- -№4. – С. 221-225.
   

УДК 615.015:615.225.1/.2:616.12-008.331

Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың «шығын - пайда» көрсеткішінің артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты фармакотерапиялық кешендердің әсерінен 1-топта-692,6 тенге құраса,2-топта -582,4 тенге,3-топта-672,7 тенге тең болды.ФТК-2 «шығын-пайда» тиімділігі бірінші және екінші топтарға қарағанда 110,2 және 90,3 тенгеге тен болды.Бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «құн/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші емдік топпен салыстырып сараптағанда белсенделігі жоғары және арзан, үстемді емнің негізі болып құрамында ко-диован (80/12,5мг), кардилопин (5мг) бар фармакотерапиялық кешені негізделді.

Фармакотерапиялық кешендердің фармакоэкономикалық жағдайын зерттеу үшін дәрілік заттардың бағаларын «Еврофарма» фирмасының құны арқылы зерттедік. Есептеу стандарттық әдіс бойынша зерттеліп, науқастың толық бағасы «шығындар-тиімділік» пен «пайдалылық-тиімділік», фармакотерапиялық кешендердің фармакоэкономикалық тиімділігін есептеу үшін сырқаттардың жүрегінің жиірлу жылдамдығын (ЖЖЖ) және артериялық қысымын(АҚ) Коротков әдісімен анықтадық. Бұл зерттеулер емге дейін және 6 айдан кейін қолданылды.

Құрамында:фтк-2 : ко-диован (80/12,5мг), кардилопин (5мг) (Фтк-2) ; бар фармакотерапиялық кешенін әсерінен САҚ 181,09,0 мм. сынап бағанасынан 125,33,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 30,8 -ға тең болды. ДАҚ 104,52,2 мм. сынап бағанасынан 72,62,4 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 31,9 -ға тең болды. Жүректің жиырлу жиілігі мөнетіне 87,23,0 ден 622,1* төмендейді, яғни азаю денгейі 28,9%- ға тең болды. Құрамында: ФТК-3: арифон (1,5мг), диован (80 мг), норваск (5 мг) (Фтк-3) ; бар фармакотерапиялық кешенін әсерінен САҚ 181,09,0 мм. сынап бағанасынан 135,23,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 25,3  -ға тең болды. ДАҚ 104,52,2 мм. сынап бағанасынан 86,53,1 мм. сынап бағанасына дейін төмендейді, азаю денгеиі 17,3 -ға тең болды. Жүректің жиырлу жиілігі мөнетіне 87,23,0 ден 67,22,2* төмендейді, яғни азаю денгейі 23%- ға тең болды.

Сонымен зертеу нәтижесінде алынған меліметтер артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастарда артериалық қысымның нышандарының түрлерінің деңгейі фармакотерапиялык кешендердің әсерінен САҚ, ДАҚ және жүректің жиірлуі денгейі әр түрлі мөлшерде өзгереді, ең үлкен төмендеулер құрамында ко-диован (80/12,5мг), кардилопин (5мг) (Фтк-2); бар фармакотерапиялық кешеннің әсерінен 30,8%-ға, 30,3% және 29,0 %- ға төмендейді . Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың «шығын - пайда» көрсеткішінің артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты фармакотерапиялық кешендердің әсерінен өзгеруі 2-кестеде көрсетілген.

Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты және аурудың толық құнына байланысты жағдайы 3-кестеде көрсетілген. Науқастарды емдеуге жұмсалатын бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «құн/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші топпен салыстырғанда 2-ші топта 399,0 тенге құраса, 3-ші емдік топта құрамында: Фозикард (20мг),Тромбокард (100мг),Метопролол (50мг),Ультрокс (10мг) бар фармакотерапиялық кешеннің әсерінен 1318,6 тенгеге тең болды. Ал 4- ші емдік топта құрамында Хартил (10мг),Тромбокард(100мг),Бисопролол(5 мг), Аторис(10мг) бұл көрсеткіш 4210,2 теңгені құрады. Бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «құн/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші емдік топпен салыстырып сараптағанда белсенделігі жоғары және арзан, үстемді емнің негізі болып құрамында ко-диован (80/12,5мг), кардилопин (5мг) бар фармакотерапиялық кешені негізделді.

Қорытынды. 1,Артериалық гипертензиямен ауыратын ІІ дәрежелі науқастардың «шығын - пайда» көрсеткішінің артериялық қысымның және жүректің жиілігінің орташа нышандарына байланысты фармакотерапиялық кешендердің әсерінен 1-топта-692,6 тенге құраса,2-топта -582,4 тенге,3-топта-672,7 тенге тең болды.ФТК-2 «шығыын-пайда» тиімділігі бірінші және екінші топтарға қарағанда 110,2 және 90,3 тенгеге тен болды 2. Бірігіп кету шығынның белсенділігінің көрсеткіші (БКШБК) немесе «құн/ тиімділік» көрсеткіщі 1- ші емдік топпен салыстырып сараптағанда белсенделігі жоғары және арзан, үстемді емнің негізі болып құрамында ко-диован -80/12,5мг, кардилопин-5мг бар фармакотерапиялық кешені негізделді

1. 
   Константинов, В.В. и соавт. Распространенность АГ и ее связь со смертностью и факторами риска среди мужского населения в городах разных регионов // Кардиология. – 2001. - №4. – С. 59.
   
2. 
   Цыбин, А. К. Фармакоэкономика: проблемы и пути дальнейшего развития // Рецепт. — 2000. — №6(15). - С. 21-24.
   
3. 
   Рысмендиев, А.Ж. Состояние и стратегия реформы кардиологический службы республики Казахстан // 2-Конгресс ассоциации кардиологов Казахстана. – Алматы. 1998. - С. 3-5.
   
4. 
   Органов, Р.Г., Масленникова, Г.Я. Сердечно-сосудистые заболевания в РФ во второй половине ХХ столетия, тенденция, возможные принципы, перспективы // Кардиология. – 2000. -№6. – С. 4-9.
   
5. 
   Орманов Н.Ж., Казбекова М.Ж..Изменение фармакоэкономических показателей под влиянием фармакотерапевтических комплексов у больных артериальной гипертонией іі степени.//Вестник ЮКГФА.-2012.- -№4. – С. 221-225.
   

РЕЗЮМЕ
Длительное сочетанное применение антигипертензивной терапии снижает коэффициент «затраты-полезность», определяемые с помощью параметров артериального давления и частотой сердечной сокрашений под влиянием ФТК-2 и ФТК-3 на 26,3% и 10,1% у больных артериальной гипертонией ІІ степени - систолическое давление на 16,6% под влиянием ФТК-1 (индамид-1,5мг, фозикард-10мг, кардилопин-5мг,) и на 45,4% при применении ФТК-2 (ко-диован-80/12,5мг, кардилопин-5мг) и на 28,8% при лечении ФТК-3 (арифон-1,5мг, диован-80 мг, норваск-5 мг). Коэффициент «затраты-полезность», определяемые с помощью параметров артериального давления и частотой сердечных сокрашений при длительном сочетанном применении антигипертензивной терапии снижается по сравнению с ФТК-1 на 26,3% и 10,1% у больных артериальной гипертонией ІІ степени под влиянием ФТК-2 и ФТК-3.

УДК 615-281.873.21

Зерттеу нәтижелері. Құздама тәріздес артритпен науқастанған сырқаттарға индометацинмен in vitro және in vivo сынақтар өткізіп, индометацинге даралық сезімталдықты анықтауға болады. Индометациннің әсерінен еркін радикалдардың үдеуі орын алып, индометацинге «сезімтал» сырқаттарда бейстероидты қабынуға қарсы препараттардың әсерінен гастропатияның орын алатынын болжауға болады. Алынған деректер Д.А.Әділбекованың ғылыми [3,6] деректерін толықтыра отырып, бұл әдісті гастропатияның пайда болатынын болжайтын дәлдік әдіс деп санауға болады. Индометацинді сынаққа дейін «төзімді» топта диенді қоспалар, липидтердің гидроасқын тотығы және тиобарбитуат қышқылымен әрекеттесетін өнімдері жалпы топпен салыстырғанда айтарлықтай өзгеріске ұшырамады, «сезімтал» және «өте сезімтал» топтарда тек диенді қоспалар ғана 27,2%-ға және 63,6%-ға сәйкес жоғарылады.

Құздама тәріздес артритпен ауыратын сырқаттар қанының құрамындағы липидтердің асқын тотық өнімдерінің ішінен диенді қоспалардың мөлшері жалпы топта индометацинді сынақтан кейін сенімді түрде өзгерді, ол болмыстық көрсеткішімен салыстырғанда 54,5%-ға өссе, липидтердің гидроасқын тотығы және тиобарбитурат қышқылымен әсерлесетін өнімдер өзгеріссіз жағдайда болды (1- кесте). Индометацинді сынақтан кейін «төзімді» топтағы сырқаттар қанының құрамындағы диенді қоспалар, липидтердің гидроасқын тотығы және тиобар-битурат қышқылымен әрекеттесетін өнімдер өзгеріссіз болса, индометацинге «сезімтал» және «өте сезімтал» топтардағы сырқаттар қанының құрамындағы диенді қоспаның мөлшері болмыстық көрсеткішінен екі еседей артты, бірақ липидтердің гидроасқын тотығы және тиобарбитурат қышқылымен әсерле-сетін өнімдері өзгеріссіз жағдайда қалды.

Зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер құздама тәріздес артритпен ауыратын сырқаттардың индометацинге сезімталдығы әр түрлі деңгейде болатынын көрсетті. In vitro және in vivо жағдайында липидтердің асқын тотық өнімдерінің өзгеруі әр түрлі деңгейде болды. Липидтердің асқын тотық өнімдерінің ішінен диенді қоспаның өзгеруі ерекше. Индометацинге «төзімді» топта оның деңгейі өзгеріссіз болса, индометацинге «сезімтал» және «өте сезімтал» топтарындағы сырқаттарда бұл өнім жоғары деңгейде өсті (1-кесте). Сонымен индометацинді іn vitro және in vivо сынақтан кейін диенді қоспалардың өзгерістеріне қарай бұл ксенобиотикке организмнің даралық сезімталдығын болжауға болады. Бұл алынған мәліметтер бейстероидты қабынуға қарсы препараттардың жағымсыз әсерінен пайда болатын гастропатияның пайда болу мүмкіндігін болжау үшін керекті деректердің бірі.

Сонымен, құздама тәріздес артритпен ауыратын сырқаттар қанының құрамындағы липидтердің асқын тотық өнімдерінің ішінен тек қана диенді қоспалар мөлшері индометацинді сынақтың нәтижесінде өзгерді. Индометацинге «сезімтал» және «өте сезімтал» топтағы сырқаттар қанының құрамында диенді қоспалар мөлшері жоғарылады. Оның өсу деңгейінің ең үлкен мәні «өте сезімтал» топта орын алды, ал «төзімді» топтағы сырқаттарда өзгермеді. Бейстероидты қабынуға қарсы препараттардың әсерінен орын алатын гастро-патияның жағдайы осы үрдіске тікелей байланысты. Сырқаттар қанының эритроциттеріндегі супероксиддисмутазаның белсенділігі индометацинге сезімталдығына байланысты әр түрлі деңгейде өзгерді (кесте-1). Бұл сырқаттар қанының эритроциттері құрамындағы супероксиддисмутаза белсенділігінің жалпы орташа көрсеткіші 49,92,5 шартты белгіге тең болса, бұл ферменттің индометацинге «төзімді» топтағы көрсеткіші жалпы топтың деңгейінде сақталды, «сезімтал» топта 15,1-ға, «өте сезімтал» топта 68-ға кеміді (2- кесте).

Сырқаттар қанының эритроциттеріндегі антирадикалды және антито-тықтырғыш белсенділіктері индометацинге «төзімді» топта жалпы топпен салыстырғанда өзгеріссіз болса, индометацинге «сезімтал» тобында антирадикалды белсенділік 16,2 азайды, ал антитотықтырғыш белсенділік парықты өзгермеді, «өте сезімтал» тобында олар 1,7-1,5 еседен астам сәйкес азайды. Жұмыстың мақсаты бойынша құздама тәріздес артритпен ауыратын сырқаттар қанының құрамындағы антитотықтырғыш жүйесінің көрсеткішері индометацинді сынақтан кейін де анықталды.

2-кесте - Құздама тәріздес артритпен ауыратын сырқаттар қанынының ферменттік антиоксиданттық жүйесінің индометацинді сынақтан кейін өзгерістері

Индометацинді сынақтан соң сырқаттар қанындағы супероксиддисмутаза белсенділігі индометацинге «төзімді» тобында болмыстық көрсеткішінен 22,2%-ға көтерілді, «сезімтал» топта 17,5%-ға, «өте сезімтал» топта 35,7%-ға азайды. Сонымен, зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер құздама тәріздес артритпен ауыратын сырқаттар қанының құрамындағы супероксиддисмутаза белсенділігінің индометацинді сынақтан соң науқастардың индометацинге сезімталдығына байланысты әр түрлі бағытта өзгеретінін көрсетті. Индометацинге «төзімді» топтағы сырқаттарда бұл ферменттің деңгейі индометацинді сынақтан соң жоғарыласа, индометацинге сезімтал топтарындағы сырқаттарда керісінше төмендеді. Индометацинге «төзімді» тобындағы науқастар қанының плазмасындағы антирадикалды, антитотықтырғыш белсенділіктері индометацинді сынақтан соң болмыстық көрсеткішіне қарағанда 24,8%-ға, 19,7%-ға сәйкес өсті, «сезімтал» тобында 17,6%-ға, 21,6%-ға сәйкес азайды, «өте сезімтал» тобында 32,4%-ға, 23,4%-ға сәйкес төмендеді (32-сурет).