ОҢТҮстік қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясының хабаршысы №1 (62), 2013 Қосымша, приложение, appendix

1. 
   Мухаметжанова С.Е. Расстройства артериовенозного кровообращения при церебральном атеросклерозе у больных пылевым бронхитом // Актуальные проблемы медицины труда: сб. науч. тр. XI науч.-практ. конф. - Новокузнецк, 2005. - С.30-34.
   
2. 
   Мусабаева А.М. Нарушения окислительно-восстановительного процесса при атеросклеротической дисциркуляторной энцефалопатии и их коррекция: автореф. … канд. мед. наук. - Алматы, 2004. - 25 с.
   
3. 
   Москвитина В.В. Гиперхолестеринемия и избыточная масса тела как факторы риска артериальной гипертонии у работников угольного разреза // Врач-аспирант. - 2006. - №5. - С.3.
   
4. 
   Ушатникова О.Н., Кузьмина Л.П. Горблянский Ю.Ю. Вклад производственных факторов в развитие атерогенных дислипидемии у шахтеров-угольщиков // Медицина труда и пром. экология. - 2006. - №12. - С.11-17.
   
5. 
   Нестеров Ю.В., Теплый Д.Л. Онтогенетические особенности стресс-реактивности легких в отношении липидного обмена // Биомедицинская химия. - 2002. - Т.49, №5. - С.456-462.
   

Ғ.Қ. Асанова

Онтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы, Шымкент қ.
Мақта ондеу байланыстардың ұзақ әсер етеуі жүрек-қантамыр жүйесінің токсикалық зақымдауына алып келеді, олардың дамуы негізінде миокардта АТФ-қуатқорының жетіспеушілігі. Мембраналық құрылымындағы фосфолипидтердің деградациялануы, липидтердің қышқылдық тотықсыздануының белсендірілуі және мембраналардың антиоксиданттық қорғаныс қабілетінің тежелуі жатыр. Липидтердің метаболизмдің өзгрістері жалпы гиперлипидемия гиперүшглицеридемия түрінде көрінді. Түрлі өндірістік әсері кезінде қан айналым жүйесі функционалдық жағдайларының өзгерістеріне көп көңіл бөлінеді. Метаболикалық өзгерістердің жүрек қантамыр жүйесінің функционалдық жағдайының және гемодинамиканың өзгеруіне алып келуі патологияның бастапқы этаптарында дамуындағы интоксикацияның биохимияның көрсеткіштерін зерттеу өзекті мәселе екенін растайды. егізгі жұмыс мазмұндамасының қысқаша қорытындысы егізгі топ жұмысшыларындағы липидтік алмасудың өзгерістері – ЖХС (ОХС), ТТЛП (ЛПНП), жоғарылауы, ТЖЛП (ЛПВП) төмендеуі, өндірістік факторлардың әсерінен атерогенді дислипопретеидемияның дамығандығын көрсетеді. Пестицидтердің атерогенді әсері, айта кетсек – гиперхолестенринемияны көптеген авторлар пестицидтердің мембраналық және гипертоксиналық әсерімен байланыстырады, ал бұл клиникалық тұрғыдан зерттеулерді жалғастыруды қажет етеді.
SUMMARY
Lipid metabolism in workers of lead production

Asanova G.K.

South Kazakhstan State Pharmaceutical Academy, Shymkent
Prolonged exposure to harmful factors in cotton production leads to toxic lesions of the cardiovascular system in the genesis of which plays a role detection of ATP energy deficit in the myocardium, the degradation of the phospholipids of the membrane structures, activation of lipid peroxidation (LPO) and inhibition of antioxidant protection of membranes. Were characteristic changes in the metabolism of lipids in the form of general hyperlipidemia, hypertriglyceridemia. The action of various factors of environment, much attention is paid to changes in the functional state of the circulatory system. Whereas metabolic changes precede changes in the functional state of the cardiovascular system and hemodynamics, which confirms the relevance of the study of biochemical indicators of intoxication in the early stages of the disease. ipid metabolism in workers of lead production ummary of the main results. herefore, identifying changes in the lipid metabolism in the main group of workers - a significant increase in the content of total cholesterol, LDL, HDL decrease suggests the formation of atherogenic dyslipoproteinemia under the influence of factors of production. Atherogenic effects of pesticides, such as hypercholesterolemia, many authors to the membrane-hypertoxic and the effects of pesticides, which requires further study in a clinical context.

УДК: 615.82.

Остеохондроз - заболевание, сопровождающееся дегенеративно-дистрофическими изменениями межпозвонковых дисков, мышечно-связочного аппарата, окружающих позвоночный столб, а также биомеханическими изменениями тканей позвоночного столба [2]. Основная причина остеохондроза - диспропорция между психоэмоциональной активностью, которая неизбежно нарастает с возрастом человека, и физической деятельностью, которая становится все меньше. На этом фоне усиливается осевая нагрузка на межпозвоночные диски и связочный аппарат, что создает условия для микротравматизации этих образований в быту и на производстве. Зачастую, остеохондроз позвоночника встречается у тех людей, кто ведет «сидячий образ жизни» в силу сложившихся профессиональных или жизненных обстоятельств. А связанно это с тем, что человек большую часть суток находится практически в неподвижном положении: утром и вечером - за рулем автомобиля, днем на работе - за столом или у компьютера, а вечером дома - на диване у телевизора. Одновременно в области зажима нервных корешков появляется отек, что приводит к еще большему его ущемлению и усилению боли [3].

Ослабление мышечно-связочного аппарата (приобретенное или врожденное) способствует чрезмерной подвижности сегментов позвоночника и приводит к нестабильности позвонков. Физические нагрузки вызывают изменения физиологических кривизн позвоночника, что приводит к возможности перераспределения давления на межпозвонковые диски. При нарушении равномерности давления на диски позвоночника возникают дистрофические изменения, это проявляется в нарушениях осанки и развитие остеохондроза. Наибольшие нагрузки, как правило, приходятся на шейный и поясничный отдел позвоночника. В этих наиболее активных отделах позвоночного столба и возникают дистрофические нарушения в дисках, что сопровождается их деформацией, снижением высоты дисков, остеофитным разрастанием костной ткани тел позвонков. Патологии, возникающие в костно-хрящевой и мышечной тканях позвоночного столба при шейном остеохондрозе, приводят к появлению многообразных неврологических синдромов, что зависит от локализации патологического процесса в определенном сегменте шейного отдела позвоночника. Самыми частыми синдромами шейного остеохондроза являются плече - лопаточный, корешковый, синдром позвоночной артерии, синдром передней лестничной мышцы и плечо - кисть, кардиальный синдром [4].

При малоподвижном образе жизни нагрузки способствуют вымыванию кальция, нарушению структуры костной ткани, приводят к снижению обменных процессов в костной и хрящевой ткани. Кроме того, гиподинамия способствует угнетению активности мышцы и развитию дегенерации и дистрофии в сегментах позвоночного столба, в результате чего ослабевает опорно-амортизационная функция позвоночника [3]. Характерной клиникой синдрома шейного остеохондроза является боль различного характера и локализации, которые провоцируются разными факторами (переохлаждение, хлыстовые движения головой, неудобные позы, тяжелые физические нагрузки) [5]. Лечение остеохондроза правильно начинать при появлении уже первых симптомов болезни. Лечение остеохондроза состоит из нескольких компонентов. Обычно лечение заболевания включает в себя: медикаментозное лечение, лечебную физкультуру, физиолечение, массаж, иглотерапия, соблюдение правильной диеты, иногда - хирургическое лечение [6].

В комплексной терапии и профилактике обострений остеохондроза большое значение имеют немедикаментозные методы лечения традиционной и нетрадиционной медицины. Применение немедикаментозных методов терапии оправдано экономически и не сопровождается осложнениями, которые отмечаются при использовании лекарств. Одним из эффективных немедикаментозных методов лечения и профилактики остеохондроза позвоночника являются физические упражнения, лечебный массаж, физиотерапия, мануальная терапия, рефлексотерапия. По результатам многолетних наблюдений применение этих методов позволяет значительно улучшить качество лечения и реабилитацию больных остеохондрозом [7]. В комплексном лечении остеохондроза, наряду с лечебной физической культурой и массажем, широко используются физиотерапевтические методы, которые оказывают этиопатогенетическое и симптоматическое действие на организм. Физиотерапевтические методы оказывают обезболивающее, противовоспалительное, трофическое действие, восстанавливают двигательную функцию [8].

Целью нашего исследования явилось изучение эффективности ультразвука с мазью хондроксида, соллюкса и импульсных токов при лечении остеохондроза.

Под наблюдением в клинико-диагностическом центре МКТУ им. А.Ясави г. Туркестан находились 33 больных (19 женщин и 14 мужчин) в возрасте от 19 до 68 лет, с диагнозом остеохондроз поясничного отдела позвоночника, сопровождающийся болевым синдромом и ограничением функциональной активности. Пациенты находились на стационарном и амбулаторном лечении в данной клинике. У всех больных диагноз остеохондроза позвоночника был подтвержден МРТ и КТ данными. В начале проводимого лечения и при выписке проводилась оценка клинического состояния больного и выраженности болевого синдрома по визуально-аналоговой шкале (от 1 до 3 - легко выраженный, от 4 до 6 - умеренный, от 7 до 10 - выраженный). Пациенты получали медикаментозную терапию, включавшую применение обезболивающих и противовоспалительных средств (ксефокам 8-16 мг, кетонал, кетотоп), препаратов, улучшающих микроциркуляцию (актовегин, никотиновая кислота, пентоксифиллин, реополиглюкин), снижающих мышечное напряжение (мидокалм) и витаминов группы В (мильгамма). Кроме вышеуказанных препаратов использовались различные методы физиотерапии, массаж и лечебная гимнастика. Из физиотерапевтических процедур больным под наблюдением был назначен один из физиотерапевтических процедур (10 процедур) - ультразвук с мазью хондроксида, соллюкс и импульсные токи.

У больных под наблюдением в момент поступления на лечение значение выраженности болевого синдрома составило в среднем 7,9 по данным визуально-аналоговой шкалы. По окончании восстановительного лечения у пациентов наблюдался регресс выраженного острого болевого синдрома, значительно уменьшались симптомы натяжения, увеличивался объем двигательных действий в сегментах поясничного отдела позвоночника. После курса реабилитации оценки боли пациентами по визуально-аналоговой шкале находились в пределах от 0 до 3 баллов. Имелась выраженная положительная динамика у в результатах оценки клинического состояния больных по показателям (болевой синдром, болезненность при пальпации, частично восстанавливалась чувствительность, нарушения двигательной активности).

У всех пациентов в результате проведенного исследования было установлено, что включение ультразвука с мазью хондроксида, соллюкса и импульсных токов в лечение пациентов с остеохондрозом поясничного отдела позвоночника способствует более быстрому купированию острого болевого синдрома и увеличению двигательной активности больных.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ

1. 
   Акимов Г.А., Филимонов Н.А., Кранов М.Л. Клинические синдромы шейного остеохондроза и его лечение // Военно - мед. журнал. – 1987. - С.13–16.
   
2. 
   Григорьева В.Н., Белова А.Н. Дистрофические поражения позвоночника / Беловой А.Н., Шепетовой О.Н. В кн.: Руководство по реабилитации больных с двигательными нарушениями. - М.: Антидор, 1999. - С.478 - 490.
   
3. 
   Горяная Г.А. Избавьтесь от остеохондроза / 2-е вид. доп. - К.: Либідь, 1994. -80 с.
   
4. 
   Девятова М.В. Лечебная физическая культура при остеохондрозе позвоночника и заболеваний периферической нервной системы / Л.: Медицина, 1983.
   
5. 
   Никитина Г.А. Остеохондроз. Лечение и профилактика / - М.: КРОН - Пресс, 1999. - 28 с.
   
6. 
   Нордеман Р. Боль в спине: Причины, лечение, предупреждение. /Перевод с шведского. - 2-е изд. - М.: Медицина, 1991. - 144 с.
   
7. 
   Стояновский Д.Н. Боль в области шеи и спины / - Київ: Здоров'я, 2002. - 392с.
   
8. 
   Котешева И.А. Оздоровительная методика при остеохондрозе / - М.: Из - во ЭКСМО - Пресса, 2002. - 208с.
   

Ж.Б. Накипов, Л.М. Зиябаева, А.С.Шаймерденова

Қ.А. Ясауи атындағы клиника-диагностикалық орталық, Түркістан қ.

ЖШС «Medical Assistance Group», .Алматы
Мақалада остеохондроздың ересектер арасында жиі таралуы, себептері және физиотерапиялық емдеу шаралары туралы мәліметтер берілген. Қазіргі кезде омыртқаның остеохондрозымен ересектердің арасында 80% жағдайда кездеседі, оның ішінде жастарда, сонымен қатар балаларда да жиіленуі көрінуде. Остеохондрозды физиотерапиялық емдеу барысында науқастардың клиникалық жағдайын (ауырсыну синдромы, қимыл белсенділігі, керу белгілері) бағалау бойынша айқын жағымды өзгерістер байқалды.
SUMMARY
Application of physical therapy at an osteochondrosis

Zh. b. Nakipov, l.m. Ziаbaeva, A.S.Shaimerdenova

Clinical diagnostic center вy named a, Yasavi, Turkestan

LTD «Medical Assistance Group», Аlmaty

УДК 576.3-053.6

Ағзаның қоршаған орта факторларының әсерлеріне бейімделуі, экологиялық типі қалыптасатын, ұзақ уақыттық тарихи процесс саналады, бұл өмір сүруінің оптималь жағдайларын қалыптастырады. Ағзаның морфологиялық-қызметтік сапасын онтогенездің түрлі кезеңдерінде бағалау үшін конститу-циялық-типологиялық тәсіл адекватты да ыңғайлы, дұрыс болып табылады. Соматологиялық-типологиялық ерекшеліктері табиғи биологиялық популяциялық түрліліктің көрінісі болып табылады, онсыз бірде бір популяция, бір де бір түр тұрақты бола алмайды, мұнымен қоймай, популяциялық түрлілік дискретті, ол конституцияның табиғи қалыптасатын типологиясын анықтайды [3,4]. Жасөспірімдік шақта антропометриялық көрсеткіштердің көп бөлігінің дамуы аяқталады және адам соматотипі тыңғылықты қалыптасады [5]. Педагогикалық жұмыс үрдісінде жасөспірімдердегі физикалық дамуын күнделікті бағалауда барлық антропометриялық әдістемелердің жинағын қолдану міндетті емес. Негізгі антропометриялық көрсеткіштерді игеру жеткілікті: бойы, дене саламғы және кеуде айналымы. Онтогенездің түрлі этапында осы көрсеткіштер түрлі интенсивтілікте өзгеріп отырады, ол жасөспірімдердің физиологиялық даму үрдісінің түрлі қарқындылығын куәландырады [1].

Онтогенездің аталған кезеңі норма мен патологияның диагностикасының нақты морфологиялық критерийлерін зерттеулерде ең маңызды саналады [6,7]. Соңғы он жылдықтардағы күрделі әлеуметтік-экономикалық ситуация өскін ұрпақтардың өсу мен даму процесінің негативті динамикасымен сипатталуы осы жұмыстың өзектілігін дәлелдейді.

Зерттеу объектіне 137 жасөспірімдер қатыстырылды. Зерттелушілердің орта жасы 16,1±0,1 құрады. Әскерге шақырылушы жасөспірімдердің жасына байланысты нақты дене салмағы мен бойының орташа болуы керек өлшемдері берілді. Болуы қажетті физикалық дамуды бағалауға біз келесі формуланы қолдандық: бойы – Б=130+5· (n-8), салмағы – М= 30+4·(n-10),бұл жерде: n – жылдармен саналған жасы. Егер ауытқулар +10% шамасында болса физикалық дамуы орташа саналады. Параметрлері жасына сай болса, немесе олар 10% дейін бірдей төмен немесе бірдей жоғары болса, дамуын гармониялық деп тұжырымдайды. Олардың бір біріне сәйкестігі бұзылса дамуын дисгармониялық деп санайды [8].

Антропометриялық көрсеткіштерінің анализін болуы керек физикалық даму индексін қолданып жүргізгенде 13, 14, 15, 16, 17 жастағыларда дене массасының орта есеппен 14,5 кг артқаны анықталды (сурет 1).

Сурет - Физикалық дамуды бағалаудың нәтижелері

Жастардың негізгі параметрлерінің мәліметтерін салыстырғанда бойының ұзындығы тұрақты болып шықты. Жасөспірімдердің басым көпшілігінде (74%) дене салмағының индексі (ДСИ) қалыпты салмаққа тән өлшемге сай болды, бұл осы жас интервалында олардың дене салмағы мен дене ұзындығының арасында пропорциялық қатынастың барын дәлелдеді. Дене салмағының тапшылығы – 4%; дененің артық салмағын – 19%; ал – 3% семіздік тіркелді.

Корреляциялық анализ дене салмағының индексі үшін денесінің ұзындығы емес, дене салмағы (r=0,86) мен дененің ауданының (r=0,69) маңызы зор екендігін көрсетті. Популяциядағы жүргізілген зерттеулердің нәтижелерімен салыстырғанда қазіргі уақыттағы жасөспірімдердің дене салмағының индексі сенімді түрде жоғары болды. Рорер индексінің өлшемі 1,28±0,01 кг/см3 тең болды. Осы индексті саралағанда дене тығыздығының ортадан төмен мәні – 28%; орта мәні – 32%; ал ортадан жоғары мәні – 40% жағдайда анықталды. Жалпыға мәлім, адам денесінің салмағы бұлшық еттік салмақтан бөлек, майлы және сүйектік компоненттерден тұрады. Корреляциялық анализ антропометриялық параметрлердің және жасөспірімдердің денесінің компонентті құрамы арасында сенімді көптеген байланыстардың барын көрсетті (p<0,05).

Дене салмағының оның компоненттері құрамдарының арасындағы байланысты зерттегенде бұлшық еттік салмағымен (r=0,89), сүйектік салмағымен (r=0,78), майлы салмағымен (r=0,65) оң корреляциялық байланыс анықталды. Майлы салмағының морфологиялық белгілермен: дене салмағымен (r=0,63); кеуде сарайының көлденең өлшемімен (r=0,56); сандарының (r=0,69), иықтарының (r=0,66), білезіктерінің (r=0,60) радиустарымен,тығыз байланыстары бар. Бұлшық еттік компоненттің кеуде сарайы көлденең өлшемімен (r=0,84), салмағымен (r=0,89), дене бетінің ауданымен (r=0,83), сандарының дистальді эпифиздерімен (r=0,63) корреляциялық байланыс анықталды.

Сүйектік салмағының иық радиустарымен (r=0,60), білезік радиустарымен (r=0,59) корреляциялық тәуелділігі нақтыланды. Біздің анықтаған мәліметтеріміз біз зерттеген әскерге шақырылушы жасөспірімдердің дисгармониялық дамуын дәлелдейді, бойлары орташа көрсеткіштерге сай бола тұрып, дене салмағы 10% да артық болды. Дене массасын санмен бағалау келесі ерекшеліктерді дәлелдеді: жастардың денесінде бұлшық ет пен майлы массаның құрамы (майлы масса белден төмен орналасқан) жоғары да, сүйектік массаның құрамы төмен.