Оқулық Алматы, 014 3 удк ббк о қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің
жүктеу/скачать 1.55 Mb. Pdf көрінісі
|
| 296
297 Осылайша: – акмебағдарланған технологиялар тұлғаға көпқырлы позитивті əсер етудің (ондағы кəсіпқойдың жүйелі сипаттамасын дамытып), іс- əрекетке əсер етудің (оның қайта жасауға бағдарлап), тұлғаның қай- та жасаушы субъект ретінде енгізілген үдеріске немесе ұйымға əсер етудің (іс-əрекеттің шарттарын өзгертіп жəне білім беру үдерісінің немесе ұйымның өнімді модельдерін құруға ықпал етіп) реттелген жүйесін білдіреді, онда шығармашылық өзіндік жүзеге асырудың түрлерін таңдау еркіндігі болады; – акмебағдарланған технологиялар тұлға мен интеллектіге біртұтас əсер етеді, əдістемелік жəне əдіснамалық деңгейде кəсі- биліктің алғышарттарына өзіндік жетуге ықпал етеді, оларда сту- денттер стратегиялар арқылы ойлауды үйренеді; – акмебағдарланған технологиялар студенттердің болашақ кəсі- би іс-əрекетінің жағымды жеке тəжірибесін арттырады: білімдер, біліктер жəне дағдылар; – акмебағдарланған технологиялардың көмегі арқылы барлық жағымсыз стереотиптер жойылады, олардың орнын тұлғаның уақытша жоғалтқан əлеуетін қалпына келтіру негізінде жағымды стереотиптер алады; – акмебағдарланған технологиялар педагогикалық əсер ету жағдайында емес, олар білім берудің классикалық парадигмасын гуманистік парадигмамен үйлестірудегі өзара əрекет жағдайында қызмет етеді; – акмебағдарланған технологиялар білім беру жəне педагогика- лық технологиялармен үйлеседі жəне психотехниканы қамтиды; – акмебағдарланған технологиялар түзету, өзін-өзі түзету, өзін- өзі дамыту, өзін-өзі жетілдіру үдерістерін оңтайландырады, осы үдерістерді басқарады, кəсіби іс-əрекеттің тиімділігін арттырады. Технологиялық міндеттерді шешуде технолог басқарушы тəжі- рибені безендіру аясында құрастырады. Проблематизацияның не- гіздемесі ретінде, аса жоғары нəтижелерге жетуді, технологиялық талаптарға сəйкес қабілеттерді қайта құруды анықтайтын, кəсіби іс-əрекеттегі процессуалды «бейнені» өзгертудің мүмкіндігіне ойша бағдарлану алынады. Акмебағдарланған технологияның пайда болу механизмінің аса айқын формасы ойынды модельдеу, сонымен бірге ойын техникасын жобалау, біртұтас ойын техникалық рефлексияны даярлау тəжіри- бесімен енгізілген. Кəсіби іс-əрекет үдерісінде тұлғаның ілгері дамуын қамтамасыз ететін тұлғалық-кəсіби əлеует кəсібиліктің акмебағдарланған инварианттар жиынтығын толықтыра отырып, тұлғаның кəсібилігін қалыптастырудың негізі ретінде қарастырылады. Тұлғалық-кə- сіби əлеует адамның кəсіби мүмкіндіктерін анықтайтын ішкі ресурстарының жиынтығы ретінде қарастырылады. Тұлғалық- кəсіби əлеует контексінде акмебағдарланған компонент тұлғаның кəсіптің талаптарына сəйкестігін қамтамасыз етудің мүмкіндіктері мен қабілеті ретінде болады, сонымен бірге тұлғалық-кəсіби даму жəне жетілдірудің қайнар көзі ретінде болады. Кəсібиліктің жəне тұлғалық-кəсіби өсудің жалпылама, негіздел- ген өлшемдері мен көрсеткіштері, кəсіпқойдың біліктіліктің жоғары деңгейіне жеткен, кəсіби іс-əрекеттің барысында саналы түрде өзін өзгертетін, дамытатын, кəсіпке жеке шығармашылық үлес қосатын, кəсіпте жеке орнын тапқан, жоғары жетістіктерге бағдарланған, жеке мүдделері мен қоғамның мүдделерін үйлестіретін тұлға ретінде анықтауға мүмкіндік береді. Атап өтетін бір жайт, тұлғаның тəуелсіздігі, оның өзін-өзі дамытудағы жəне өзін-өзі жетілдірудегі қажеттілігі, белгісіздікке деген толеранттылығы, қалыптасқан мінез-құлықтық стереотиптерді жеңу қабілеті, өзін-өзі өзгертуге деген мотивациялық дайындығы – мұның бəрі инновациялық тұлғаның көрсеткіштері болып табы- лады. Аталған қағидалар жас маманның акме-креативті əлеуеті ұғымына деген жаңа көзқарастарды негіздейді, сонымен бірге оның сапалы мінездемелерін анықтауды, оны дамытудың мүмкіндіктерін негіздейді. Инновациялық тұлғаның дамуы «қалыптасу даму ретінде» парадигмасынан (əлеуметтік-педагогикалық сəйкестілік) «өзін-өзі дамыту қалыптасу ретінде» (мəдени-психологиялық сəйкестілік) парадигмасына өтуді қамтиды. Бұл адамның мүмкіндіктеріне жауап беретін білім беру ортасын жобалауды білдіреді, алайда адамның мұндай білім беру ортасына енуі, дербестік, өзіндік күшіне сенімділік, өмірге төзімділік, бастамашылдық, белгісіздікке толеранттылық, инновациялық іс-əрекетке енуге дайындық сияқты инновациялық əлеуеттердің өсуін туындатып, мүмкіндіктердің болмысқа өтуін қамтамасыз етеді. Акмеология тұрғысында акме-креативті əлеуетті кəсібиліктің категориясы ретінде дамыту белгілі жағдайлармен жəне фактор- |