Оқулық Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі жоғары оқу орындарының студенттеріне ұсынады
жүктеу/скачать 2.39 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Құтадғу білік»
| ЖҮСІП БАЛАСАҒҰННЫҢ
ШЫҒАРМАЛАРЫ «Құтадғу білік» (Құтты бі- лік) – ғұлама-ойшыл Жүсіп Бала- сағұнның дидактикалық, тағылым- дық еңбегі. Бұл – көне түркі тілін- де жазылған, түркі тектес халықтар- дың ортақ қазынасы. Көптеген зерттеушілер бұл дастанды саясат, мемлекет басқару, әскери іс жөнінде- гі философиялық трактат деп атайды. Бұл – бүтін бір тарихи кезеңнің мі- нез-құлқын бойына сіңірген, қоғам- дық саяси, әлеуметтік бітімі қа- нық, моральдық, этикалық, рухани қазынамыздың негізі арқау болар- лық дүние. Ондағы бүгінгі тілімізге, ой-толғамымызға төркіндес, етене жақын орамдарды көргенде, қазақ этнопедагогикасына жалғасқан ди- дактикалық поэзия мен шешендік сөздердің, билердің орағытып, ой тастайтын кең тынысты толғам- дарының дәстүрлі бірлігі «мен мұн- далап» тұрады. Жүсіп Баласағұнның мемлекетті басқару қағидалары мен принциптерін, елге билік жүргізудің ережелері мен тәртібін, қоғам мүше- лерінің мінез-құлық және әдет-ғұрып нормаларын жыр еткен этикалық-ди- дактикалық мазмұндағы көркем туындысы. Жүсіп Баласағұн «Құтты білік- ті» 1069-1070 жж. Баласағұн қа- ласында бастап, он сегіз айдың ішін де Қашқар қаласында аяқтаған. Қо ғамдық-әлеуметтік мәні терең, халықтың моральдық этикалық бағ- дарламасы іспеттес бұл еңбегін Қара- хан мемлекетінің сол кездегі билеу- шісі Табғаш Арслан хан Боғратегін- ге тарту еткен. «Құтадғу білік» – Жүсіп Бала- сағұнның еңбегі. Түркия ғалымдары 1942-1943 жж. «Құтадғу біліктің» үш нұсқасын Стамбұлда үш томдық кітап етіп басып шығарды. Дастанды зерттеу ісіне, әсіресе түркі ғалым- дары Р.Р. Арат, М.Ф. Кепрюлд және А. Дильгар, т.б. көп еңбек сіңірді. «Құтадғу білік» дастаны орта ғасыр- ларда бүкіл түркі әлеміне түсінік- ті болған Қарахан әулеті мемлекеті түріктерінің тілінде жазылған. (Жа- жүктеу/скачать 2.39 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|