Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
жүктеу/скачать 6.11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ
- БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ 73 7 бөлім МИНЕРАЛДЫ ТҰТҚЫР ЗАТТАР
| 72
Мысалы, мырыш пен темірдің әрекеттесуінде мырыш бұзылады, ал темір мен мыстың әрекеттесуінде темір бұзылады. Жүктемедегі металл коррозияға тезірек ұшырайды, себебі онда қорғау қабатының тұтастығы бұзылып, микросызаттар пайда болады. Металл құрылымының қандай шарттарда жұмыс істеуіне байланысты, электрхимиялық коррозия атмосфералы, жерасты, топырақ және кезбе тоқтармен шақыралатын коррозия болып бөлінуі мүмкін. Металды коррозиядан қорғау үшін қоспалауды (қоспалау қосымшаларын 20 %-ға дейін енгізуде тот баспайтын болаттар алынады) және қорғаныс жабындыларын пайдаланады. Коррозияға берік металдарға жоғары қоспаланатын болаттарды жатқызуға болады, бірақ олардың құнының жоғары болуына байланысты құрылыста сирек қолданылады. Қарапайым жабындыларға бояу, эмаль, лак жатады. Қалыптасатын қабық металды сыртқы орта әрекеттерінен оқшауландырады (газдар, ылғалдар). Одан басқа, коррозиядан қорғаудың тиімді, жетілдендірілген тәсілдері бар: көгілдір түс беру – бұйым бетіне қорғау қабатын алу, ол аталған металдың оксидтерінен тұрады және аталған шарттарда (цинк, қалайы) коррозияға аз ұшыраған басқа металдан алынған металл жабындысы. БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ: 1. Металдар қалай жіктеледі? 2. Металдар мен балқытпалардың механикалық қасиеттерін атаңыз. 3. Шойын және одан жасалатын бұйымдар түрлерін атаңыз. 4. Болат қайда қолданылады? Оны өңдеудің қандай әдістерін білесіз? 5. Түсті металдардың, балқытпаларының және олардан жасалатын бұйымдардың негізгі түрлерін атаңыз және сипаттаңыз. БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ 73 7 бөлім МИНЕРАЛДЫ ТҰТҚЫР ЗАТТАР Минералды (бейорганикалық) тұтқыр заттар – су қоспасында пластикалық массаны құрайтын, тас қалпына дейін қатайтатын жұқа ұсақталған ұнтақтар. Бұл құрылыста кеңінен таралған материал, себебі ол қабырғалар мен іргетастарды қалауда, бетон өндірісінде және темірбетонды ғимараттарды тұрғызуда, қабырғаларды, едендерді сылауда қолданылады. Тұтқыр заттардың мақсаты – келешек бұйымдар немесе құрылымдардың құраушыларыңн бүтін тұтасқа байланыстыру. Минералды тұтқыр заттарды тау жыныстарының пештерінде күйдіру арқылы алады (әктерді, гипсті, ангидридті, доломит және магнезитті). Күйдіру нәтижесінде алынған кесектерді жұқа ұнтақтарға малады. Тартылған ұнтақтан кейінгі түйірдің көлемі кіші болған сайын, оның тұтқыр белсенділігі жоғары болады. Тұтқыр заттардың негізгі көрсеткіштеріне қатайту және беріктендіру жылдамдығы жатады. Минералды заттарды қатайту олардың сумен әрекеттестігінде туындайды (гидратация реакциялары). Бұл үрдісті тиімді өткізу үшін беріктендірілетін материалда ылғал болуы керек. Ылғалдың жетіспеушілігінде қатайту үрдісі тоқтатылады. Қатайту жылдамдығы әртүрлі - гипсте бірнеше сағаттарға созылса, әктаста жүздеген жылдарға ұласады. Қатайту үрдісінде екі кезеңді қарастырады: қатаю және беріктікті жинау (қатайту мәнінде). Тұтқыр пластикалық қалыптың қоюлана бастауы және өзінің созылымдылығын жоғалтқан сәті қатаюдың басталуы деп аталады. Одан кейін қалып одан сайын тығыздалады, толығымен қоюланып, қатты тас сияқты денеге айналады. Бұл сәтті қатаюдың аяқталуы деп атайды. Қалып тек формаға құйылғаннан кейін қатаюы керек. жүктеу/скачать 6.11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|