Оқулық жоғары оқу орындарының медицина факультеттерінің студенттері мен магистрлеріне арналған

Егер бiр немесе бiрнеше сөздiң негiзi сөз негiзi құрамына түгел емес, қысқартылған түрде енген болса, ондай сөздердi қысқарған сөздер деп атайды. Егер күрделi сөздiң бiрiншi компонентi сын есiмнен тұрса, онда оның құрамындағы (о) id, ai/ar, os, ic жұрнақтары қысқартылады.

I. Сөздердi аударып, жұрнақтар мағынасын түсiндiрiңдер.

1. 
   Acidosis (acidum ќышќыл), coniosis (греч. konia шањ), pneumoconosis, ascaridosis, mycosis (греч. mykos сањырауќ±лаќ), fibrosis (байланыстырушы ±лпалар талшыќтарыныњ µсуі), osteofibrosis, enterogenus, tuberculosis, lymphologia, lymphocytus, lymphocytusis, lymphocytoma, lymphoma, morphinismus, mercurialismus (сынаќпен улану), prostatismus (синдром), arthrosis (буынныњ созылмалы ауруы), arthritis, ovocytus, nephrosis, nephritis, hepatosis (дисторофикалыќ µзгеру), hepatitis, cholangitis, spondylosis (дисторофикалыќ µзгеру), spondylitis, thrombosytosis, cretinismus (фр. cretin аќымаќ), amoebiasis, pyelitis, helminthosis, silicosis (silicium кремний), myocardium, myocardiosclerosis, myocardiofibrosis, oncologia, myositis, myoma, adenocarcinoma, ventriculitis, thrombosis, rhinitis, fibrosarcoma, thrombocytus, thrombocytosis, sarcomatosis (sacroma, atis n), myosarcoma, zoonosis, anthroponoses, haematogenus.
   
2. 
   Omphalitis, typhiitis, oophoritis, dacryocysititis, trachelitis s. cervicites, salpingitis, orchitis, gonarthrosis, diverticulosis, (diverticulum дивертикул – ќуыс мүшелері ќабырѓаларыcыныњ шыѓыњќысы),diverticulitis, mastoiditis, thyreotoxicosis, sigmoiditis, thyreocytes, thyreoiditis, gigantismus, ureteritis, thymoma, adenocarcinoma.
   
3. 
   Cheilosis,cheilitis, gingivitis s. ulitis, parodonitis, pulpitis, meoloschisis, meloplastica, uranoplastica, geniohyoideus, fluorosis, denioglossus, adontoma, glossoptosis, papillitis, cheilognathouranoschisis, sinusitis maxillaris s. highmoritis.
   

II. Терминоэлементтер мағынасын түсiндiрiңдер

1. 
   Splanchnologia, gastroenterologia, intestinoplastica, ileocoloplastica, colpoperineotomia, laparotomia, laparothoracotomia, gastrectasia, bronchoectasis, vagotomia, spondylotomia, enteroptosis, proctospasmus, hydrotherapia, pneumonopexia, stenocardia, ileosigmostomia, pylorostenosis, choledochoplastica, phthisiatria, (греч. phthisis чахотка, туберкулез), choledochostomia, colostoma, colostomia, acroparalysis, choledoochogastrotomia, splenoptosis, hysteroscopia, tomographia, nephrotomographia, nephrotomia, splenitis, hepaticoduodenostomia, splenorrhaphia, osteomalacia, chondromalacia, splanchnoptosis, metroplastica, pancreatotomia, pancreatocholangiorentgenographia,thoracolaparotomia, thoracogastroschisis.
   
2. 
   Salpingolysis, patellodesis, renoprivus, thyreoprivus, ovarioprivus, dacryocystographia, colporrhaphia, metreurynter, rhachischisis, salpingestomia, trachelotomia, rhachiotmia, thoracocentesis, cranioschisis, dacryocystostenosis, laparocentesis, arthrodesis, cardiorrhexis, spondylodesis, cholangioma, spondylographia, urethritis, hysterocervicotomia, ureterographia, ureterotomia, orchipexia, orchiectomia, diverticulectomia, salpingostomia, cholangitis, colpopexia, splenoportographia, osteolysis.
   

III. Аударыңдар

Ганренозды пневмония, беткейлiк шат грыжасы (iсiгi) залалды iсiк, альвеолярлы рак, терiлiк рак, кiлегей қабығы рагы, альвеолярлы саркома, гериорагикалық саркома, жедел аппендецит, серозды гепатит, бөкселiк грыжа (iсiк).
IV. Берiлген мағынамен терминдер жасаңдар

а). Омыртқа ауруы, бүйректi бекiту, бүйректiң төмен түсуi, жатырды алып тастау, бүйректiң сырт жағынан тесiк жасау, бүйректi кесу, тоқ iшектi бекiту, тоқ iшектi кесу, тоқ iшекке жасанды тесiк жасау, тiс iсiгi, тоқ iшектiң таралуы, көк бауырды бекiту, тiк iшек аймағының ауруы, шемiршектiң, мидың;

б) Қабыну: қынаптың, сигма тәрiздi iшектiң, қойнаудың; қынапқа пластикалық операция жасау, кiндiктi кесу, көз жас қапшығының қабынуы, көз жас қапшығының кеңейту, жатыр түтiгiнiң рентгенографиясы, жатыр түтiгiнiң қабынуы түтiгiне жасанды тесiк жасау, қынапты кеңейту, сүйектi талқандау, тiк iшектi кеңейтуге арналған құрал, омыртқаны талқандау.