дэстүрлі негіздері
қағидалары мен қарым-қатынас ереже-
лерін өмірге әкеліп отырған. Халықтың
үлкенді құрметтеп, кішіні сыйлайтын қайырымдылық қасиеттері
рухани өміршеңдік эдептіліктің бір көрінісі деуімізге болады.
Қазақ халқының әдептілік көзінің бірі - ислам діні. Өйткені,
исламдық көзқарас пен қазақы тіршілік бір-біріне өте сай келеді.
Халықтың баға жетпес эдептілік қағидалары ислам дініндегі ха-
дистермен үндес келіп отырады. М әселен, Пайғамбарымыз (с.ғ.с.)
бір хадисінде адамның іс-эрекеті хақында: «Адамның бетіне бажы-
рая қарама, айдын көлдей таза болсаң, ақ тілегің қаза болмас, адал
адам биязы мінез танытар», - деген тәрбиелік мәндегі ұғым бар.
Бұл ұғымда халқымыздың тыйым сөздерімен байланысып жатқан
тәрбиелік астары бар дүние жатқандығын байқауымызға болады.
Өйткені, қазақта басқа да халықтар сияқты жүздеген тыю заңдары
бар. Мэселен, нанды теппе, тұзды баспа, жасы үлкеннің алдын кес-
пе, малды басқа үрма, бос бесікті тербетпе, үйде отырып ысқырма
т.с.с.тыю заңцылықтары мәдениетімізді, инабаттылығымызды
сақтауға қызмет етеді.
Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) тағы бір хадисінде: «Аллаһ тағалаға
қарсы болудан сақтаныңыз, балаларыңызға эділдік көрсетіп
түсіндіріңіз», - деген (Ислам әлемі. - №6. - 2003. Баланы жас-
тан...). Сондай-ақ, «Нәби (с.ғ.с.): «Қиямет күні таразыда көркем
мінезден ауыр нәрсе болмайды», - деді. Хадисті Ә бу Дарда (р.а.)
риуаят етті. Расулуллаһқа (с.ғ.с.) біреу жамандық істесе, Ол (с.ғ.с.)
кек алудың орнына ол адамды кешіріп, Аллаһ тағаладан оны дүрыс
жолға бастауын тілеп, жақсылық сұрайтын.
Әдепті адамдар - қоғамның баға жетпес байлығы эрі мәртебесі.
Қай қоғамда да әдеп жолға қойылса, сол қоғамның абыройы -
Достарыңызбен бөлісу: |
