Жеке (нақты) заңдылықтар оқу жүйесінің кейбір тараптарына
орай іске қосылады. Оқу процесінің жеке (нақты) заңдылықтары:
-
дидактиканың тек өзіне тəн (оқу нəтижесі қолданылған оқу
əдістері мен құрал-жабдықтарына, оқытушының кəсіби шеберлігіне
жəне т.б. байланысты);
-
таным теориясына (гносеологиялық) сай (оқу нəтижесі
оқушылардың танымдық белсенділігіне, ептілігіне жəне оқуды
қажетсінуіне, т.б. тəуелді);
-
психологиялы? (оқу нəтижесі шəкірттердің оқу-үйрену
мүмкіндіктеріне,
зейін
деңгейі
мен
тұрақтануына,
ой-ақыл
ерекшеліктеріне жəне т.б. байланысты);
-
əлеуметтік (жеке адамның дамуы төңірегіндегі басқа
адамдармен тікелей не жанама қарым-қатынасына, қоршаған ортаның
ақыл-парасат дəрежесіне, мұғалімнің оқушымен қатынас жасау стиліне
жəне т.б. тəуелді);
-
ұйымдастырушылық
(оқу
процесінің
тиімділігі
оның
ұйымдастырылу дəрежесіне, сол процестің оқушыда оқуға болған
ынтаны, қажеттікті тəрбиелеуге бағытталуына, таным қызығушылығын
қалыптастыруына,
қанағаттану
лəззатына
бөлеп,
танымдық
белсенділікті қанаттандыруына жəне т.б. тікелей байланысты);
Оқу заңдылықтарының нақты көріністері принциптерде жəне
оларға орай қабылданған ережелерде байқалады.
Ережелер мұғалімге қандай да бір жағдайларда нақты əрекеттерді
жасауға сілтеме беріп, белгілі бір талаптарды орындауға бағыттайды.
Ал бұл нұсқаулардың қалай орындалуы мұғалімге тəуелді. Мысалы,
оқушы сабақ басына кешігіп, сыныпқа қоңыраудан соң кіріп келді.
Мұндай жағдайда мұғалім ережеге сай оқушыға қандай да ықпалды
əрекет жасауы қажет, себебі тəртіп бұзу ескерусіз қалмауы тиіс. Ал бұл
ескерту қалай орындалады- оның жолы бүтіндей жəне толығымен
нақты ситуацияға, оқушы тұлғасына, мектепте қабылданған
тəртіптерге, қалыптасқан қатынастарға жəне көптеген басқа да
себептерге байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: |