Р87 Ғылыми-практикалық конференция материалдарының электрондық жинағы. Алматы: «Өрлеу» баұо ақФ Қр ббжқбари, 2018. 380 б

141 
 
тұлға  ретінде  дайындау,  баланың  күш  рухын,  тәуелсіздігін  және  еркін  ой 
қасиеттерін тәрбиелейді. Яғни, мықты, тәуелсіз азат адам тәрбиелеу. 
Монтессори  жүйесінің  негізгі  міндеті  -  балаларды  ынталандыру  және 
қабілетін өз еркімен айналадағы дүниені тануға жағдай жасаудан құрылады. 
Мектеп  жасына  дейінгі  балалар  дамуының  сенситивтік  кезеңдерін, 
қажеттіліктерін,  дамудың  дербес  қарқынын  ескеретін  арнайы  дайындалған 
орта    балаларды  өзін  -  өзі  тәрбиелеу  идеясы  -  осының  барлығы  замануи 
педагогтар мен ата-аналарды өзіне тартады. 
Қателерді  өздігінен  бақылау  көздейін  дамытушы  Монтессори 
материалдарынан  айналыса  отырып,  балалар  іс-қимылды,оның  орны  мен 
жұмыс ұзақтығын таңдау еркіндігіне ие болады. Оқу үрдісіндегі белсенділік 
ортасының  педагогтан  балаға  ауысуы,  оның  ерекшелігінің  бірі  болып 
табылады.  Мектеп  жасына  дейінгі  бала  тәрбиешінің  түсіндіргенін  енжар 
қабылдайтын тыңдаушысы емес, керісінше өздік «экпериментік» іс-әрекеттер 
барысында жеке базистік қажеттіліктерге сәйкес оқып үйренеді. Монтессори 
-  педагогтың  рөлі  тәрбиеленушілерге  материал  беруден,  оны  қалай 
пайдалануды  және  онымен  қалай  жұмыс  істеуді  көрсетуден  тұрады. 
Тәрбиеші үнемі жұмыстың оңтайлы тәсілін көрсетеді, қасиеттер мен қарым - 
қатынастарды ашуға арналған әрекетттердің үлгісін береді. «Көмек» түсінігі 
бұл арада өзекті болып табылады. Тәрбиеші үнемі баланың қасында жүреді, 
қажет болған жағдайда көмектеседі, алайда бұл ретте тәрбиеленушіге өзінің 
дербес іс - әрекетін толық іске асыруға мүмкіндік береді. Әр бала, осылайша 
оған  қажетті  жылдам  және  жедел  көмекті  ала  отырып,  өзінің  «білім  алу 
бағытымен»  өзі  үшін  қолайлы  жылдамдықпен  қозғалады.  Осылайша 
балабақшадағы  оқу-тәрбие  үдерісін  бүгінгі  талаптарды  ескере  отырып 
ұйымдастыруға  мүмкіндік  береді.  М.Монтессори  үшін  адамның  рухани 
дамуы  оның  психофизикалық  дамуымен  тығыз  байланысты.  Монтессори 
үнемі  интелект,  ойлаушылық  қабілеттердің,  жалпы  дамуы  үшін  қабылдау 
және  сезім  мүшелерінің,  қимылдық  аумақтық  дамуы  маңызды  рөль 
атқаратынын  көрсетіп  отырады.  Бұл  әдіс  әрбір  жеке  баланың  қажеттілігіне, 
қабілетіне,  дарынына  негізделеді.  М.Монтесссори  әдісімен  тәрбиеленген 
бала  өзі  істейтін  ісінің  мақсатын  айқын  түсініп,  өзі  киінуге  (түйме,  кнопка, 
сыдырма,  жіпшелер,  түйрегіштер,  баулар,  ілмектер,  сияқты  заттар  салынған 
рамкаларды  пайдалана  отырып)  үйренеді;  ұқыпты  бір  нәрсені  құюға,  ыдыс 
жууға, айна сүртуге, киім-кешек жууға, тіпті аяқ-киім тазалай алады.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        
Монтессори  педагогі  –  бұл  балаға  өзінің  іс-әрекетін  ұйымдастыруға, 
өзінің  әлеуетін  барынша  жүзеге  асыруға  көмектесетін  мұғалім.  Монтессори 
бойынша  тәрбиеші  бала  мен  тәрбиелеуші  орта  арасын  байланыстырушы 
болып табылады. Соны ортада бала өз бетімен жұмыс жасап, дидактикалық 
материалдардың  көмегімен  дамиды.  Монтессори  –  педагог  балаға  тікелей 
емес,  мұғалім  дайындаған  бағдарлама  бойынша  бала  жұмыс  істейтін 
дидактикалық  материалдардың  көмегімен  әсер  етеді.  Дәстүрлі  мектептің 
педагогынан  Монтессори    –  педагогының  айырмашылығы,  соңғысы 
сыныптың  орталығы  болып  есептелмейді.  Педагог  үстелде  отырмайды, 

142 
 
баламен  кілемде  не  болмаса  үстелшеде  отырып,  жеке  сабақтар  өткізеді. 
Монтессори  -  педагог  өте  байқампаз  бақылаушы  болуы  керек  және  әр 
баланың  жеке  даму  деңгейі  жайлы  анық  түсінігі  болуы  тиіс.  Ол  осы  кезде 
балаға  қандай  материалдар  қажет  екенін  біліп,  шешім  қабылдауы  керек. 
Педагог  баланың  ісіне  тек  оған  көмек  керек  болған  жағдайда  ғана  араласа 
алады. Ол тәрбиеленушіге көмек көрсету үшін адекватты әдістер таба алатын 
жағдайда  болуы  керек.  Нәтижесінде  балаларда  білім  алумен  қатар  назарын 
шоғырландыру, есту, есте сақтау қабілеті, тағы да басқа маңызды қасиеттері 
терең  де  берік  қаланады.  Монтессори  әдістемесі  бойынша  педагогикалық 
үдерісті  ұйымдастыру  ерекшелігі  сол  -  белсенділік  ауырлығының  орталығы 
педагогтан балаға ауысады. Бала тек тыңдаушы, педагогтың айтып жатқанын 
енжар  қабылдап  отырушы  емес,  ол  жеке  қызығушылығы  мен  ойларына 
қарап,  өз  бетімен  жұмыс  істеу  арқылы  белсенді  түрде  білім,  дағды 
жинақтайды.  Ол  өзі  таңдаған  материалмен  айналысады.  Айналысатын 
ортаныда  өзі  таңдап,  қанша  уақыт  керектігін  де  өзі  шешеді.  Ең  алдымен, 
Монтессори  -  педагог  баланың  дамуына  бағытталған  заттық  -  кеңістік  орта 
жасайды,    сондай-ақ,  ол  ортада  тәртіп  болуын  қадағалайды,  жаттығулар 
орындалып,  болған  соң  материалдардың  өз  орнында  жиналып  тұрғанына 
көңіл  бөледі.  Тәртіпті  сақтауға  балалар  да  қатысады,  осы  арқылы  олар 
ұқыптылыққа қатысысады. 

жүктеу/скачать 3.87 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: