шамасында, құрамы актин белогінен тұрады. Екінші түрі - диаметрі 25 нм, құрамы белок
тубулиннен тұратын - микротүтікшелер Үпінші топтың құрамы
- аралық филаменттерден
тұрады. Олардың диаметрі 10 нм, негізінде құрамы жағынан туыстас белоктар болып
келеді.
Осы айтылан үш құрылым үшеуі де клетка компоненттерінің жəне клеткалардың
қимылдау жане қаңқа қызметтерін атқаруда үлкен рөл атқарады Эукариот жəне прокариот
клеткаларында жіпшелі құрылымдар цитоқаңқа қызметін атқарады. Бұл құрылымдар
əртүрлі клеткаларда əртүрлі болып келеді. Мысалы, эпидермистің
құрамында аралық
филаменттер кездессе, бұлшық еттердің құрамында - актин жіпшелері, меланоциттерде
жəне нерв клеткаларынын өсінділерінде - микротутікшелер кезедеседі.
Клетка қаңқасының құрамына кіретін құрылымдардың жалпы ұқсастығы кездеседі:
біріншіден олар белоктардан тұрады, екіншіден тарамдалмаған фибриллді (жіпшелер)
полимерлерден, үшіншіден
олар тұрғылықты болмайды, полимерленеді жəне кері
деполимеризацияға ұшырайды. Осы құрылымдардың тұрғылықты болмауының
салдарынан клеткалардың пішіні өзгеріп отыратыны байқалады.
Цитоқаңқаны өзінің қасиеттері жəне қызметтері жағынан екі топқа бөлуге болады.
Каркастың құрамды жіпшелер-аралық филаменттер, сонымен қоса тірек-қимыл
микрофиламенттері, мысалы актинді микрофиламенттер миозинмен қарым-қатынаста
болады.
Цитоқаңқаның екінші тобына-микрофиламенттер мен микротутікшелер жатады.
Олардың қимыл қызметтерін əртүрлі тəсілдер арқылы іске асады.
Достарыңызбен бөлісу: