Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі КӘсіби педагогика

22 
негізінде жатқан техника жіктелуінің жалпы негіздері және қағидаттар 
туралы; материалдарды жіктеу және оларды алу тәсілдері туралы; 
стандарттау, өлшеу техникасы және өнім сапасын бағалау туралы; 
экономика, экология, еңбекті ұйымдастыру туралы; сала өндірісінің 
жаңа техникасы мен технологиясы туралы білімді қамтиды [10]. 
Арнайы білім жекелеген операциялар мен жұмыс түрлерін 
орындау үшін қолданылатын жабдықтар, құралдар мен айлабұйымдар 
құрылымының мәнін, оларды пайдалану ережесін, технологиялық 
үдерістерді, бұйымдарды дайындау ерекшеліктерін және т. б. ашады. 
Оқушылардың өндірістік еңбегімен оқуды біріктіру қағидатты, 
теория мен практиканың байланысы. Оқу және еңбек, теория және 
практика байланысы – екі жақты үдеріс. Оқу және еңбек қызметі 
бір-бірімен байланысты. Сондықтан, барлық оқу пәндерін оқыту 
оқушыларды дайындауға және өндірістік қызметке саналы түрде 
қосуға бағытталуы маңызды. 
Оқу үдерісінде кәсіби қызметті модельдеу қағидаты. Оқу үде-
рісінде кәсіби қызметті моделдеу деп типтік міндеттерді анықтау, 
оларды оқу-өндірістік міндеттерге түрлендіру, оқу үдерісін ұйымдас-
тыру нысандарын және оқыту әдістерін таңдау түсініледі. 
Модельдеудің көмегімен оқытудың мақсаттарын, мазмұнын, 
құралдарын, әрекеттері мен әдістерін негіздеу, кәсіби-білікті 
сипаттамаларды, оқу жоспарларын, бағдарламалар мен оқулықтарды 
әзірлеу үшін озық ақпаратты алуға болады. 
Модельдеудің міндеті дайындыққа қойылатын талаптар мен 
кәсіби білім мен шеберліктің нақты көлемі арасында сәйкестікті 
белгілеуден тұрады. 
Кәсіби мобильділік қағидаты адамның техникалық құралдарды, 
технологиялық үдерістерді және жаңа мамандықтарды тез меңгеруге, 
қажеттілікті тәрбиелеуге өзінің білімі мен біліктілігін үнемі арттыруға 
қабілеттілігін көздейді. Ұтқырлық, еңбектің шығармашылық сипаты 
адамның өз тәжірибесінде бар мәселелерді ой-өрісінің кеңдігіне, 
ұғынуына және шешуіне, сондай-ақ өндірістің даму перспективаларын 
түсінуіне және түсінуіне байланысты. Сондықтан оқушының бүгін не 
білгенін ғана емес, сонымен қатар оның ертең біле алатынын да ескеру 
қажет. Оқу мақсаты мен оның үшін оқушылар ғана емес, мамандығын 
меңгерді, бірақ желіні дамытып, өз интеллект. Кәсіптік оқыту мазмұны 
техникада, технологияда және еңбекті ұйымдастыруда инновациялар 
туындаған кезде тез жетілдірілуі және бейімделуі тиіс. 

23 
Кәсіптік оқытудың модульдік қағидаты. Модульдік оқытудың 
мәні білім алушы өзіне ұсынылған Жеке оқу бағдарламасымен дербес 
жұмыс істей алады, оған қойылған дидактикалық мақсаттарға жету 
бойынша ақпарат Банкі мен әдістемелік басшылық кіреді. 
Модульдік оқытуды ұйымдастырудың мақсаты, мазмұны және 
әдістемесі келесі аспектілерді анықтайды: оқыту мазмұнынан 
оқшауланған элементтерді бөлу, білім серпінділігі, пәрменділігі және 
жеделдігі, икемділігі, перспективаның көрінісі, әдістемелік кеңес 
берудің жан-жақтылығы, тепе-теңдік. Бағдарламалар вариативті 
сипатқа ие, Модульдер – бағдарламалардың мазмұны әлеуметтік 
тапсырысты ескере отырып үнемі өзгеріп отырады. 
Модульдік оқыту қағидатын практикада қолдану бөлімдер бір-
бірінен тәуелсіз болмайтындай, ал бұл бірыңғай мазмұнды бұзбай, оқу 
материалын өзгертуге, толықтыруға және құруға мүмкіндік береді. 
Бағдарлама – модульдердің құрылымы мен мазмұнын анықтай-
тын кешенді дидактикалық мақсат – адамды нақты қызметке дайын-
дау. Модульдік қағидатты іске асыру: 
— субъектінің мақсатына қол жеткізу үшін қажетті барлық 
қызмет түрлерін біріктіру; 
— субъектінің мақсатына қол жеткізудің балама жолдарын және 
жүзеге асыруға жататын оқытудың нұсқасын тұрақты іздеу; 
— оқыту модульдері бойынша кәсіби дайындық деңгейін 
арттыру перспективасына субъектіні бағдарлау. 
Модульдер оқыту мазмұнын кең және жедел жаңарту үшін 
ғылым мен техникада болып жатқан өзгерістерді көрсетуге мүмкіндік 
беретін механизмге ие. 
Жүйелілік және дәйектілік қағидаты. Бұл қағидатты жүзеге 
асыру мынадай шарттарды сақтауды талап етеді: өндірістік оқыту ке-
зеңдеріне сәйкес кәсіптік оқыту үдерісін жоспарлау: кіріспе, дайындық 
кезеңі, кәсіпті игеру кезеңі, бақылау – қорытынды; өндірістік оқыту 
үдерісінде Дағдылар мен іскерлікті қалыптастыру және бекіту 
дәйектілігін сақтау; базалық жалпы білім мен іскерлікке сүйену; оқу 
материалын өзара байланысты білімнің біртұтас жүйесіне реттеу. 
Педагогикалық үдерісті компьютерлендіру қағидаты. Бұл 
қағидат электрондық есептеу құралдарының өмірдің барлық сала-
ларына енуіне байланысты ерекше өзектілікке ие болады. 
Біріншіден, компьютер оқу ақпаратын көрсету мүмкіндігін ке-
ңейтті; екіншіден, оқылатын материалдың практикалық маңыздылы-

24 
ғын аша отырып, оқу уәждемесін күшейтуге мүмкіндік берді; үшін-
шіден, компьютер оқушыларды оқу үдерісіне белсенді қатыстырады. 
Кәсіби оқу орындарында компьютерлерді қолдану оқу және оқу-
өндірістік қызметтің мынадай салаларында неғұрлым орынды: 
компьютер зерттеу объектісі ретінде, яғни білімді, дағдыларды, іскер-
лікті меңгеру компьютер мүмкіндіктерін, сондай-ақ "информатика 
және есептеу техникасы негіздері" пәнін оқу үдерісінде әртүрлі мін-
деттерді шешу кезінде оны пайдалануды ұғынуға әкеледі; компьютер 
ЭЕМ және микропроцессорлық техника базасында автоматтандырыл-
ған жабдықтарға қызмет көрсетумен байланысты мамандықтар 
бойынша мамандарды даярлау кезінде зерттеу объектісі және еңбек 
құралы ретінде;; компьютер оқу құралы ретінде( автоматтандырылған 
оқыту жүйелері, тренажерлер және т.б.); компьютер оқу орнында оқу-
тәрбие жұмысын ұйымдастыру және басқару құралы ретінде. 
Экономикалық мақсаттылық қағидаты. Экономикалық мақсат-
тылық қағидаты оқу орындарында кәсіптер бойынша жұмысшылар 
мен мамандарды еңбек нарығында олардың қажеттілігін ескере оты-
рып, жоспарлау, даярлау қажеттілігін айқындайды. Осыған байланыс-
ты қажетті мамандарды даярлау туралы шарттар жасасу негізінде 
білім беру үдерісіне қатысушылар мен Тапсырыс беруші кәсіпорындар 
арасындағы қатынастарды ұйымдастыру – құқықтық реттеу проблема-
сы туындайды.
Оқушылардың оқу-өндірістік еңбегі оның саны мен 
сапасына байланысты, әсіресе, оқушылар білікті жұмысшылармен 
қатар өндірістік тапсырмаларды орындауға қатысатын өндірістік 
практика кезеңінде ынталандырылуы тиіс. Бұл оқушылардың озық 
еңбек тәсілдері мен тәсілдерін меңгеруін, оның өнімділігін арттыру 
жолдарын белсенді іздестіруді, кәсіби шеберлікті меңгеруге ұмтылуды 
ынталандырады [6]. 
ӨЗІН-ӨЗІ БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР 
1. Педагогикалық үдеріс дегеніміз не? 
2. Педагогикалық үдерісті қандай негізгі функцияларды жүзеге 
асырады? 
3. Қағидаттарда педагогикалық үдеріс пен тәрбие қарым-
қатынасы жүзеге асырылатын идеялар бар екенін қалай түсінесіздер. 
4. Педагогикалық қағидаттер жүйесінің сұлбасын олардың 
арасындағы байланыстар мен тәуелділіктерді ескере отырып сызыңыз.

25 

жүктеу/скачать 1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: