Ж. Б. Аширбекова
жүктеу/скачать 1.58 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1835 жылы 11 қа
| 1797 жылы 29 сәуірде ―Ресей империясының террито-
риясында дұрыс таразылар, азықтық және астықтық ӛлшеуіш- тер тағайындау туралы‖ Заң бекітілді. Осы заң бойынша масса- ның негізгі бірлігі ретінде Монетный двордың ―жобалық‖ фунт (96 золотник) қабылданды, жаңа шар тәріздес кір тастар жасал- ды. Ӛлшеу кезінде алдаудың алдын алу мақсатында кір тастар- дың кішірейтілген түрлері: 1, 2 пұттық, 1, 3, 9, 27 фунттық және 3, 9, 27, 81 золотниктік орнатылды. К.К.Гасконий жасаған кес- теде тауарларды (1-ден 40 фунтқа дейінгі) ұсынылған кірлерді пайдаланып қалай ӛлшеу керектігі кӛрсетілген. Осы кестелерді саудагерлер мен жеткізушілер ӛзімен бірге алып жүруі талап етілді. Материал ретінде шойындар пайдаланылды. Қарапайым безменді (негізі айнымалы нүктелі) қолдануға тыйым салынды, оның орнына қозғалмалы кірі бар безмен қолдану енгізілді. Шойын балқытатын зауыттарда жаңа ӛлшемдердің үлкен кӛлемі құйдырылды, бірақ олар губернияларға таратылмады. Сондық- тан ескі ӛлшеуіштерді жаңаға ауыстыру кӛп уақыт алды, ал кейіннен үкімет бекіткен негізгі ӛлшем үлгілері – мемлекеттік эталондар жасалғанға дейін тоқтатылды. Практикада заң бекіт- кен кірдің тек формасы мен материалы ғана кең таралды. Бұн- дай кірлер саудада қазірге дейін қолданылып келеді. 176 Ресейде мемлекеттік эталондарды жасау үшін үш үкімет- тік Комиссия: біріншісі – 1736-1742 жж., екіншісі – 1827- 1829 жж., үшіншісі – 1832-1842 жж. жұмыс істеді. Қаржы министрі Е.Ф.Канкриннің бастамасымен орыс ӛл- шем үлгілерін Ресеймен саудалық байланысы бар 27 шетелдік мемлекет пен қалалардың негізгі ӛлшемдерімен салыстыру жүргізілді. Нәтижелері 190 салыстыру кестелеріне басылып, империяның барлық жерлеріндегі ұйымдар мен шекаралық бе- кеттерге таратылды. Комиссия жұмысының нәтижесінде, масса мен ұзындық- тың негізгі үлгілері (эталоны) – платинадан жасалған фунт пен сажень және олардың кӛшірмелері, сонымен қатар сұйық және тӛгілетін заттардың кӛлемін ӛлшеуге арналған үлгілер – шелек және латуннан жасалған ширек жасалды. 1835 жылы 11 қа- жүктеу/скачать 1.58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|