Ж. Б. Аширбекова
ж. «Ӛлшем мен ӛлшеу» туралы ХІ халықаралық
жүктеу/скачать 1.58 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1960 ж. «Ӛлшем мен ӛлшеу» туралы ХІ халықаралық
конференция. 1927 жылы ӛткен VII-ші таразылар мен ӛлшем- дер жӛніндегі Бас конференция шешімімен ұзындық бірлігі ре- тінде І-ші Бас конференцияда прототип ретінде алынып, Ха- лықаралық таразылар мен ӛлшем Бюросында сақтаулы тұрған ―метр – 0 0 С температурадағы платино-иридийлі сызғыштағы екі ортаңғы штрихтар арасындағы қашықтық‖ мынадай шартпен алынды: ―осы сызғыш қалыпты атмосфералық қысымда тұрса және диаметрі 1 см-ден кем емес, бір горизонталь жазықтықта бір-бірінен 571 мм қашықтықта симметриялы орналасқан екі роликте тұрса‖. * ( * Физикалық шамалардың бірліктері. Г.Д.Бурдун 1962 ж. 58 бет). Метрдің осы прототипінің дәлдігі бірден екіге дейінгі ондық микрондармен беріледі. Бірақ ғылыми мақсат- тарға бұл дәлдік жеткіліксіз болып табылады. Бірқатар елдердің лабораторияларында ұзындық эталоны ретінде жарық толқын- дары ұзындығынан алынған эталон дәлірек деп қарастырылады. Эталон ретінде натрийдің шағылуының сары сызығын, сынап- тың жасыл сызығын, кадмийдің қызыл сызығын алу болжанады. Сондықтан VII-ші Бас конференцияда метр мен кадмийдің қы- зыл сызығының арасындағы қатынасты орнату шешімі қабыл- данды. Метр белгілі бір шарттарда шағылған кадмийдің 1553164,13 қызыл сызығының толқын ұзындығына тең болды. 1952 жылы Халықаралық таразылар мен ӛлшем Бюросы метрді анықтау бойынша Кеңестік комитет құрды. Осы комитет жұмысты жарықтық метр бойынша метрологиялық лаборато- рияларда зерттеп, жарық толқынының ұзындығына негізделген метрдің жаңа анықтамасын қарастырды. 1960 жылы 14-ші қазанда ӛткен ХІ-ші таразылар мен ӛл- шем бойынша Бас конференцияда метрдің ұзындық ретіндегі жаңа анықтамасы – атомдық салмағы 86 криптон изотопының вакуумдағы шағылуда қою сары спектріне сәкес келетін 1650 763,73 толқын ұзындығына тең. Метрдің жаңа анықтамасы оның дәлдігін шамамен 100 есеге арттырды. Осындай дәлдік сол кездегі ғылымның дамуына жеткілікті болды. |