Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
электронның массасы, қарапайым түрлендірулерден кейін төмендегідей өрнек пайда болады: / / . 8.6
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
|
электронның массасы, қарапайым түрлендірулерден кейін төмендегідей өрнек пайда болады: / / . 8.6. Қарсы шоқтар əдісі. Екі протон бiр-бiріне қарама-қарсы бiрдей К кинетикалық энергиямен қозғалады (К-санақ жүйесіңде). Бiр протонның екіншi тыныштықта жатқан протонға қатысты К'-кинетикалық энергиясын табу керек. Шығару жолы. шамасының инварианттылығын пайдаланып, оны К- жүйеде (ол бiрмезгiлде Ц-жүйеде де болып табылады) жəне протондардың бiрiмен байланысқан К'-санақ жүйесінде де жазамыз: 2 2 2 , мұндағы, протонның тыныштық массасы. Осыдан 8.9-сурет 255 2 2 / . мысалға, егер 50ГэВ болса, онда протондар үшін ( 1ГэВ) 5 · 10 ГэВ тең болады. Энергиядан осындай үлкен ұтыс алу қарсы шоктар əдicінің негiзіне жатады. 8.7. Ядролық реакцияның энергетикалық схемасы. Кинетикалық энергиясы болатын бөлшек тыныштықта жатқан ядроға келiп соқтығады (К жүйеде). Реакция нəтижесіңде жəне ядролары пайда болады: . Бөлшектердің тыныштық массалары сəйкес түрде тең: , , , . Төмендегі екі жағдай үшін ядролық реакцияның энергетикалық схемасы келесі түрде өрнектеледі: а) , б) , Екіншi жағдай үшін соқтығатын бөлшектердің таб табалдырық кинетикалық энергиясын К санақ жүйесінде табу керек. Шығару жолы. Толық энергияның сақталу заңына сай Ц-жүйеде келесі теңдік орын алады: , мұндағы, пен реакцияға дейінгі жəне реакциядан кейінгі бөлшектердің кинетикалық энергиясының қосындысы. Кинетикалық энергияның өсімшесін деп белгілеп, алдындағы өрнекті қайта жазамыз: . мұндағы, Q – ядролық реакцияның энергетикалық шығымы немесе реакцияның энергиясы деп аталады. Реакциялардың екі жағдайы үшін де олардың энергетикалық схемалары 8.10- суретте көрсeтiлген а) жағдайда эффект оң болады, 0: жүйе бөлшектерінің тыныштық массаларының қосындысының азаюы есебінен кинетикалық энергияның қосындысы артады; б) жағдайда – керісінше. 8.10, б-суреттен б) жағдайы үшін ядролық реакция тек келесі шартта ғана орындала алады: | |. Мұндағы теңдік белгісі табалдырық кинетикалық энергияға жататынын көрсетеді. Релятивистік емес жылдамдықтар үшін (4.16) формулаға сəйкес сал /2, немесе 2 8.10-сурет 256 | | мен таб шарттарын еске ала отырып, келесі теңдеуді аламыз: таб | | жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|