Трансформаторлар. Электр энергиясын тасымалдау Көптеген жағдайда бiр ток көзiнен әртүрлi
кернеуге арналған құралдарды қоректендiру қажет болады. Мысалы, теледидарды 220 В-тық ток көзiне
қосқан кезде оның iшiндегi қыздыру шамдарына 6,3 В, транзисторларға 1-2 В, ал электронды-
сәулелендiру түтiкшесiне 15000 В кернеу беру қажет. Кернеудi осылай қажетiмiзше көтерiп, немесе
төмендету үшiн трансформаторлар деп аталатын құралдар пайдаланылады. Трансформаторды алғаш рет 1878 жылы орыс ғалымы П.Н.Яблочков құрастырған. Қарапайым
трансформатор ферромагниттi өзекшеге кигiзiлген өткiзгiштердiң екi жақты орамдарынан тұрады (1 –
сурет ). Бiрiншi реттi орам қоректендiрушi кернеу көзiне, ал екiншi реттi орам тұтынушыларға қосылған.
Олардың сәйкес орамдарының саны n
1
және n
2
-ге тең.
Трансформатордың жұмыс iстеу принципi электромагниттiк индукция
құбылысына негiзделген. Бiрiншi реттi орамдар арқылы айнымалы ток
өткен кезде ферромагниттiк өзекшеде айнымалы магнит ағыны пайда
болады. Бұл магнит ағыны өз кезегiнде екiншi реттi орамдарды да тесiп
өтетiн болғандықтан осы орамдарда индукциялық ЭҚК-iн туғызады.
Егер екiншi реттi орамдар тұтынушыларға қосылған болса, онда бұл
тiзбектен де айнымалы ток өтедi. Ал бұл айнымалы ток өзекшеде
қайтадан өзiнiң айнымалы магнит ағынын туғызады. Екiншi
орамдардың туғызған магнит ағыны өзекшедегi толық магнит ағынын кемiтедi, бұл өз кезегiнде бiрiншi
реттi орамдардағы өздiк индукция ЭҚК-iнiң кемуiне алып келедi. Өздiк индукция ЭҚК-iнiң кемуiнен
бiрiншi реттi тiзбекте ток арта бастайды да, қоректендiрушi кернеудiң мәнi өздiк индукция ЭҚК-iне
теңескенде жүйеде тепе-теңдiк орнайды.
6 – сурет. Резонанс құбылысы. 1 – сурет. Трансформатор.