Сімдіктер экологиясы


Ыстық пен аңызаққа тӛзімділік



Pdf көрінісі
бет19/77
Дата06.12.2023
өлшемі1.9 Mb.
#485658
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   77
ӨСІМДІКТЕР ЭКОЛОГИЯСЫ

 
Ыстық пен аңызаққа тӛзімділік – ӛсімдіктердің құрғақ-
шылық кезеңге бейімделіп, ӛсіп дамуы. Бұл комплексті қасиет. 
Ыстық әрі аңызақ кезеңде протоплазманың құрғап, кеуіп қал-
май, цитоплазма гидратурасы қаншалықты сақталса, ӛсімдіктер 
бұл жағдайға соншалықты тӛзімді. 
Ӛсімдіктерге экстремальды, жоғары температура әсер ет-
кенде клетка зақымданып, ондағы заттар алмасу процесі бұзы-
лады. Сонымен бірге, кейбір ӛсімдіктердің зақымданған клетка-
лары жазылып, ыстыққа бейімделіп ӛседі. Осыған сәйкес, 
В.Я. Александровтың (1975) пікірі бойынша, ыстыққа алғаш-
қы тӛзімділік және жалпы тӛзімділік түсінігі бар.


31 
 
Ыстыққа алғашқы тӛзімділік – кӛптеген ыстық (жоғары) 
температураның тікелей әсеріне немесе қысқа уақыт (5 минут) 
қыздырғанда ӛсімдік клеткасының жауабы (реакциясы). 
 
Ыстыққа жалпы тӛзімділік – ыстық температураның ұзақ 
уақыт әсері болғанда ӛсімдіктің адаптациялық (бейімделу) меха-
низмі іске қосылып, ӛсімдіктің аман қалуы және дұрыс ӛсіп да-
муы қалыпты жағдайда ӛтеді. 
Бақылау сҧрақтары 
 
1. Жерге келіп түсетін, жинақталатын (аккумуляцияланатын) 
Күн сәулесі энергиясы және оның биосферада трансформация-
лануы (ӛзгеруі). 
2. Жер бетіне келіп түсетін Күн сәулесі радиациясы балансы.
3. Қысқа толқынды және ұзын толқынды радияция балансы.
4. Қандай жағдайда Жер бетінде оң (+) және теріс (–) типті 
радиациялық баланстар қалыптасады? 
5. Климатология ғылымының зерттеу нәтижелері бойынша 
Жер шарында қандай термикалық белдеулер бар, олардың си-
паттамасы. 
6. ТМД территориясында топырақ-климат ерекшелігі және 
ӛсімдіктер жамылғысы бойынша қандай аймақтар бар және 
олардың сипаттамасы. 
7. Ӛсімдіктер үшін тиімді температуралар қосындысы түсіні-
гі, мысалдар. 
8. Ыстыққа алғашқы және жалпы тӛзімділік туралы.


32 
5 – тақырып. Ӛсімдіктердің ыстыққа, суыққа 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   77




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет