Issn 1999-5911 101 К. Рысберген, Д. Садық, Н. Рсалиева. Алматы қаласы ономастикалық кеңістігінің
К. Рысберген, Д. Садық, Н. Рсалиева. Алматы қаласы ономастикалық кеңістігінің
жүктеу/скачать 0.49 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1-кесте. Сауда, бизнес орталықтары, сауда үйі атаулары Орыс тілінде (кирил графикасында) Қазақ тілінде (кирил, латын
| К. Рысберген, Д. Садық, Н. Рсалиева. Алматы қаласы ономастикалық кеңістігінің...
латын графикасындағы шеттілдік атаулар Mart, Lotos, Mega Center, 26 пайызға жуығы орыс тіліндегі атаулар Евразия, Спутник, Форум, Эталон, Квартал және т.б., ал қалған 5 пайызы қостілді күрделі гибридтік атауларды: Қайсар та- уэрс, Жетісу-Семиречье, Almaty Mall, Atakent Mall, Dostyk Plaza, Esentai Mall және т.б. қамтиды. Топографиялық локалдық ерекшеліктері бойынша ағылшын тіліндегі, латын графикасындағы атаулар қаланың орталығында, ал қазақ тілінде рәсімделген атаулар мегаполистің шет аймақтарында орналасқанын оп-оңай аңғаруға болады. Эргонимдерді лексика-семантикалық, не грамматикалық тұрғыдан жіктеу арқылы олардың ареалды лингвистикалық деңгейін анықтауға болады. Ғалым А.В. Суперанская өз еңбегінде эргонимдерді 5 лексика-семантикалық топқа бөліп қарастырған: 1) жанды атаулардан пайда болған эргонимдер; 2) жансыз заттар атауларынан пайда болған эргонимдер; 3) кешенді объектілердің атауларынан пайда болған эргонимдер; 4) адамның бихевиористтік сипаттарынан құралған эргонимдер; 5) семантикасы ескірген не күңгірт эргонимдер [9, 81 б.]. Қаланың эргонимдік жүйесі көрсеткендей, Алматыдағы атаулардың басым бөлігі белгілі бір символдық мағынаны арқалап жүреді, өзіндік уәжділігі бар. 1-кестеде эргонимдердің тілдік, графикалық ерекшеліктеріне қарай жіктелімі көрсетіледі. 1-кесте. Сауда, бизнес орталықтары, сауда үйі атаулары Орыс тілінде (кирил графикасында) Қазақ тілінде (кирил, латын графикасында) Ағылшын тілінде (латын графикасын- да) Қазақ ағылшын тілдеріндегі аралас атаулар Aэровокзал Alatau Abylai Khan Plaza A-Kense Теремок Aspara Car City Almaty Mall Аврора Bereket Aizex Almaty Residence Автобизнесцентр Jenis Ambassador Almaty Towers Спутник Koktem Ambassador Towers Atakent Mall Азия Kulan Apex Company Bailyk-Development Азия-Мост Nur Arena Dostyk Plaza Эталон Parasat Armada Esentai Mall Алматыгорстрой Айсұлтан A-Store Kaisar Plaza Арена Айтеке Atrium Koktem Square Алдағы уақытта қазақ тілін латын графикасына көшіруге байланысты маңдайшадағы латынграфикалы атаулар көптеп жазыла бастады, әлі бекімеген әліпбимен жазуда көп қате кездеседі. Сондықтан латын графикасына негізделген қазақ әліпбиінің сан түрлі нұсқалары жұртшылық назарына ұсынылғаннан, сау- да орталықтарының атаулары да сан түрлі графикада бейнеленіп беріліп келеді. Атаулардың шұбалаңқылығына жол бермес үшін, тілдік реформаны тездетіп әзірлеу керектігі де кезек күттірмейтін мәселе. Сондай-ақ батыстық өркениеттің жаппай белең алуынан жартылай қазақ тіліндегі, орыс, ағылшын тілді атаулар алуан түрлі дизайнда латын графикасында беріліп келеді. Таза ағылшын тіліндегі эргонимдердің де басымдылығы байқалады, оларды қала тұрғындарының 70- |