Пиррол.
Алу жолдары.
1 енол формадағы бутандиаль немесе янтарь альдегиді және аммиак әрекеттесуі
2. Аммоний сахаратынан глицерин қатысында
3. Фуран және аммиак әрекеттесуі (Юрьев реакциясы)
4. Янтарь қышқылынан (мырыш ұнтағы) қатысында
Химиялық қасиеттері.
І. Қышқылдық негіздік қасиеттері. Әлсіз қышқыл, калиймен әрекеттесіп пиррол калий тұзын түзеді
ІІ. Орын басу реакциялары
1. Галогендеу
2. Сульфирлеу
3. Нитрлеу
4. Ацилдеу
5. Гриньяр реактивімен әрекеттесу
ІІІ Қосылу реакциялары
1. Гидрлеу
2. Малеин ангидридін қосып алу
ІV Пиррол сақинасының ыдырауы
Дәріс материалдарын игергеннен кейін білуге қажетті негізгі түсініктер: фуран, тиофен, пирролдың құрылысы, алу жолдары, химиялық қасиеттері
Өзін өзі бақылауға арналған сұрақтар:
Бес және алты мүшелі гетероциклді қосылыстарға тән химиялық реакциялар, мысал келтіру керек.
Гетероциклді қосылыстар қалай жіктеледі
Фуранның, тиофеннің және пирролдың алмасу (галогендеу, нитрлеу, сульфирлеу, ацилдеу) реакцияларының теңдеулерін жазу керек.
Ұсынылған әдебиеттер:
1. В.Л. Белобородов, С.Э. Зурабян, А.П. Лузин, Н.А. Тюкавкина. Органическая химия. – М.: Дрофа, 2008. –Кн.2, С. 41-60
2. В.Ф. Травень. Органическая химия. – М.: Академкнига, 2008. Т.1., С.435-445
Дәріс 29, 30 – Алты мүшелі гетероциклді қосылыстар
Дәріс жоспары:
Пиридин
Хинолин, изохинолин, акридин
Пиридин.
Бір СН тобы азот атомымен алмастырылған бензол ретінде қарастыруға болады. Пиридин ядросында орындар цифрмен немесе грек әріптерімен белгіленеді.
Алу жолдары.
1. акролеин аммиакпен конденсациясы
2. Қаныққан альдегид және альдегидоаммиак әрекеттесуі
3. Ацетилен және аммиак әрекеттесуі
Химиялық қасиеттері.
І. электрофильді орынбасу
1. Галогендеу
2. Сульфирлеу
3. Нитрлеу
ІІ. Нуклеофильді орынбасу
1. Натрий амидімен әрекеттесу – аминопиридиндер түзулуі
2. Күйдіргіш калиймен әрекеттесу - оксипиридиндер түзу
3. Алкилдеу
ІІІ. Радикалды орынбасу
ІV. Үшіншілік амин ретінде реакциялары
1. Минералды қышқылдармен әрекеттесу
2. Галогеналкилдермен әрекеттесу
3. Сырке қышқылымен әрекеттесу - пиридин N-тотығын түзу
V. Пиридин сақинасының ашылуы
1. Йодсутек қышқылмен н-пентан түзеді
2. Каталитикалық гидрлеу – амиламин түзілуі
Достарыңызбен бөлісу: |
