Дәріс 9, 10 – Ароматты қосылыстардың галоген туындылары
Дәріс жоспары
Номенклатура. Изомерия
Синтез әдістері
Химиялық қасиеттері
Көмірсутек молекуласындағы бір немесе бірнеше сутек атомдарын галогендермен алмастырғанда алынатын туындыларды галоген туындылар деп атайды. Галоген байланысқан радикалдың сипатына қарай галоген туындыларды қаныққын және қанықпаған галоген туындылар деп екіге бөледі. Сонымен бірге молекула құрамында галоген атомының санына қарай әр топтың өз ішінде моно-, ди және полигалоген туындылар болады.
Көмірсутектердің галогентуындылары — көмірсутек молекуласындағы бір немесе бірнеше сутек атомдарының орнын галоген атомдарына алмастырғанда түзілетін қосылыстар. Екі топқа бөлінеді:
1. Галогенарендер – галоген атомы бензол сақинасымен тікелей байланысқан қосылыстар
2. Арилалкилгалогенидтер – галон атомдары бұйыр тізбекте орналасқан ароматты қосылыстар
Алу жолдары.
1. Арендерді галогендеу
2. Арилдиазоний тұздарының мыс галогенидтерімен әрекеттесу:
Химиялық қасиеттері.
Нуклеофильді орын басу реакциялары қатан жағдайда жүреді:
Электрофильді орын басу реакциялары:
Дәріс материалдарын игергеннен кейін білуге қажетті негізгі түсініктер: ароматты галоген туындыларының номенклатурасы мен изомерия, физикалық және химиялық қасиеттері
Өзін өзі бақылауға арналған сұрақтар:
Галоген туындыларының химиялық қасиеттері
Галоген туындылардың алу жолдары?
Қандай химиялық реакциялар галоген туындыларға тән?
Ұсынылған әдебиеттер:
1. В.Л. Белобородов, С.Э. Зурабян, А.П. Лузин, Н.А. Тюкавкина. Органическая химия. – М.: Дрофа, 2008. –Кн.1, С. 298-340
2. В.Ф. Травень. Органическая химия. – М.: Академкнига, 2008. Т.1., С.636-653
Достарыңызбен бөлісу: |
