Р. Б. Доскалиева
жүктеу/скачать 1.66 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Математикалық статистика
| психометрия. Кеңестік психологияда психометрия математикалық
психология деген атаумен аталды. Өлшеу процесі барлық эмпирикалық ғылымның негізіне жатады.Психологиялык өлшеулер зерттеуге катысты өлшеу шкалаларының типтеріне тәуелді топтастырылады. Мұнда ескеретін мәселе әрбір шкала математикалық аппараттың белгілі бір шегінде ғана қолданылады.Психологиялық өзгергіштік немесе психологиялық шкалалау - психикалык процестердің ерекшеліктерін өлшеу үшін қолданылатын эксперименттік және математикалық тәсілдердің жиынтығы. Психологиялық процестерді шкалалау дегеніміз- сандарды белгілі бір ережемен теңестіру. Ол сандар өлшенетін құбылыстарды бейнелейді. Психологиялық өлшеудің ерекшелігі, обьектілер үшін психикалык құбылыстардың өздері алынбайды, мінез-құлықпен іс-әрекеттің әртүрлі «бірліктері» және физиологиялык реакциялары алынады. Зерттеу нәтижелерін сипаттауда сандық және сапалық сипаттамалар- көрсеткіштер деп аталады. 106 Математикалық статистика тәсілдерін қолдану өлшеудің және сыналушылардың белгілі бір санын талап етеді. Бұл талаптар немесе статистикалық мәліметтердің, репрезентативтілігі математикалық жоспарлау сатысына өтеді. Алынған зерттеу нәтижелері математикалық статистика- көмегімен өңделеді. Математикалық статистика математиканың қолданбалы саласының бірі, эмпирикалық мәліметтерді талдайды және жүйелендіреді. Статистика-бағалау тәсілі, оның әдісі, мәліметтерді жинау және оны талдау.Ең бастысы, тандалған әдістеменің валидтылығын, сенімділігін жәнс объективтілігін дәлелдеу. Алынған зерттеу нәтижелері белгілі бір статистикалық көрсеткіштер арқылы беріледі. Статистикадағы мәліметтер: талдауға жататын негізгі элементтер. Мәліметтер популяцияның белгілі бір мүшелеріне жататын қасиеттер, қандайда бір сандық нәтижелер болуы мүмкін, яғни кез келген информациялар, олар өңделу үшін категорияларға немесе жіктеулерге бөліне алады.Үш түрлі мәліметтер типі болады: 1.Сандық мәліметтер-өлшеу нәтижелері (мысалы, салмақ, температура, уақыт,тест нәтижелері және т.б. мәліметтер). 2.Реттік мәліметтер-өсу дәрежесіне қарай орналастыруда бірізділікпен алынған, элементтерге сәйкес берілетін орындар (1 ші,.. 8 ші,... 100 ші,...;А,Б......). 3.Сапалы мәліметтер-популяция немесе тандау элементтерінің қандайда бір қасиеттерін көрсетеді.Осы мәліметтер типтерінің ішінен тек сандық мәліметтер негізінде параметрлерге жататын әдістердің көмегімен талдауға болады (мысалы орташа арифметикалық шама). Сонымен параметрлік әдістерді қолдану үшін үш түрлі принцип басшылыққа алынады: мәліметтердің сандық болуы, олардың сандары жеткілікті болуы және олардың бөлінуі ережеге сай болуы қажет. Ал басқа жағдайларда параметрлік емес әдістер қолданылады. Зерттеу нәтижелерін статистикалық өңдеу-зерттелінетін кұбылыстың кейбір обьективті қасиетін бейнелейді. Ол логикалық категория болып табылады. Математикалық ықтималдылықтардың түрлері: классикалық, комбинаторлық, статистикалық немесе субьективтілік. ІІсихикалык кұбылысты өлшеу бір ғана мәнді бермейді, статистикалық мәліметті береді, ондағы барлық нұсқалар статистикалық заңдылыққа бірігеді. Психологиялык 107 экспериментте өлшенетін белгілердің мәндерінің өзгеруін шарттандыратын жалпы факторларға жататындар: жүктеу/скачать 1.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|