МКК 896 қызметкерінің 614-і (68,5%) біліктілікті арттыру курстарын қажет ететіндіктерін айтты. мұндай пайыз барлық қызметтерде байқалады. Мемлекеттік органның деңгейі бойынша қарау барысында, кедендік қызметте және ЭТҚ-те қызметкерлердің біліктілігін арттыруға облыстық және аудандық бөлімшелердің қызметкерлерінің қызығушылығы анағұрлым артық екендігін көруге болады. ЭТҚ-те тек 2 адамға ғана аудандық деңгейде сауалнама жүргізілді, сондықтан ЭТҚ-тегі осы деңгей бойынша статистиканы осы қызметтің барлық аудандық бөлімшелерінің бас жиынтығы үшін дұрыс деп алуға болмайды.
135-диаграмма. Қызметтер бойынша біліктілікті арттыруға қажеттілік, %.
Жоғары лауазымдағы қызметкерлер арасында біліктілікті арттыру курстарынан өткісі келетіндер үлесі көп (басшыларда 71,1%-ға дейін), ал төмен лауазымдағы қызметкерлер өз кәсіптілігін арттыруға белсенділігі төмен, біліктілігін арттыруды қажет еткісі келетін іс жүргізушілердің арасында бар болғаны – 55,6%.
136-диаграмма. Лауазымдар бойынша біліктілікті арттыруға қажеттілік, %.
Алайда, ағымдағы мамандық бойынша жұмыс өтілін қарастыратын болсақ, онда 7 жылға дейінгі жұмыс істегендердің 73,5%-ы, осы салада 8 жылдан 15 жылға дейін жұмыс істейтіндердің – 70,1%-ы, ал 15 жылдан астам жұмыс істейтіндердің – 58,9%-ы курстан өтуді қалайтындығын көреміз.
Ашық сұраққа берілген жауаптарды талдау барысында МКК қызметкерлерінің 430 тілегі жиналды. Барлық қызметкерлердің үштен бір бөлігіне дерлігі (32,5%) заңнамалық актілерді ескерді, әсіресе өз қызмет саласында, өйткені заңнамалық талаптар өте жиі өзгереді, қызметкерлер үнемі және уақтылы олардың қолданылуы бойынша түсіндірулері тиіс. Шет тіліне (18,3%-ға жуық сауалнама), Компьютерлік дағдыларға, әсіресе Excel (12,8%) қосымшасына қызығушылық жоғары, экономика, қаржы, бухгалтерия және аудит саласындағы білімдерге сауал жоғары (11,7%), сонымен қатар әр бір оныншы сауал халықаралық тәжірибеге қатысты (9,2%) және осындай шамада – менеджмент және әкімшілік тәжірибеге қатысты. Қазақ тілі (5%) және коммуникация дағдылары (3,3%) қажет етілетіні де қуантады.
Кеден органдарында шет тілі курстарына сауал шамамен 2 есе артық (басқа қызметтердегі 10-12%-бен салыстырғанда онда 24%), бұл жұмыс ерекшелігімен байланысты. Кеден органдарында техникалық курстарға сауалнамалар алуан түрлі. ЭТҚ қызметкерлерінің сауалдарының үштен бір бөлігінен астамы (37%-дан жоғары) заңнаманы меңгеруге қатысты, салық органдарыда қаржы, экономикалық, аудиторлық және бухгалтерлік мәселелерге қызығушылық көп (16%).
137-диаграмма. ОТТ қызметкерлері ескерген біліктілікті арттыру курстары ерекшеліктерінің үлесі, N=430, %.
Төменде МКК басшылығы мүдделілік танытуы мүмкін бірқатар сауалдар келтірілген:
«Қазақ тілін, атап айтқанда, экономикалық терминдерді меңгеру қызықтырады» (Жамбыл, салық бағыты); «Халықпен жұмыс істеу бойынша курстар – шиеленістерді қалай жоюға болады», «Командада жұмыс істеу», «Жоспарлау жүйесі» (ШҚО, салық бағыты); «Функционалдық және басшылық лауазым бойынша міндеттерді қалай орындау қажет» (Жамбыл облысы, салық бағыты); «Салықтық құқық бұзушылықтарды тергеу бойынша курстар» (Алматы облысы, ЭТҚ); «Салық жүйесінде жаңа енгізілген бағдарламалар бойынша оқу қажет» (Ақмола облысы, салық бағыты); «Excel формуласының жұмысындағы, есептер қалыптастырудағы дағдылар қажет» (Астана, кеден бағыты); «Кәсіби дағдыларды және жалпы ой-өрісті арттыру бойынша әр түрлі курстар қажет» (Алматы, салық бағыты).
Өндірімділікті төмендететін факторлар
Мемлекеттік қызметтер сапасын бағалау бойынша өткен зертеудерден мемлекеттік қызметкерлерге жұмыс ерекшелігі бойынша күйзеліс жағдайлары ісер етеді деп болжанды. Осыған байланысты осы тергеуде меңгеріліп отырған мемлекеттік органдардың қызметкерлеріне келесі факторлардың кері әсерінің қарқындылығы мен жиілігі анықталды:
-
Жүйке-психикалық шаршау, күйзеліс
-
Қалыптан тыс жұмыстар
-
СЭҚ қатысушыларымен шиеленістік жағдайлар
-
СЭҚ қатысушылары тарапынан күш жұмсау және психологиялық қысым көрсету қатері жағдайлары
-
Криминогендік құрылымдардың әсері
Кестеде қызметтер бойынша осындай факторлардың туындау жиілігі бойынша деректер келтірілген. Шамамен сауалнама жүргізілген мемлекеттік қызметкерлердің жартысы күйзеліске және шаршауға ұшырамайды. Барлық қызмет кезеңінде 8,1% қызметкер күйзеліске ұшыраған, 18,5% күйзеліске және шаршауға жылына бірнеше рет ұшыраған, ал 10,6% мұндай жағдайға ай сайын кезігіп отырады. Салық қызметінде 15%-ға жуығы күйзеліске апта сайын ұшырайды, жалпы 12%-ға жуығы күйзеліске апта сайын кез болады. Және барлық сауалнама жүргізілгендердің 4,2%-ға жуығы күйзеліске күн сайын ұшырайды.
60%-ға жуық сұхбаткер жиі қалыптан тыс жұмыс істейді, сонымен бірге ЭТҚ төрртен бір бөлік қызметкері күнде осылай жұмыс істейді.
СЭҚ қатысушыларымен шиеленістік жағдайларға 82,5% сұхбаткер ешқашан кез болмаған. Сонымен бірге, кедендік орган қызметкерлерінің 17%-ы СЭҚ бойынша шиеленістік жағдайларға жиі тап болып отырады.
Кеден қызметкерлерінің 11,6%-ы СЭҚ қатысушылары тарапынан кемінде бір рет күштеу және психологиялық қысым жасау қатеріне кез болған. Бірақ жалпы сауалнама жүргізілгендердің 92,4%-ы мұндай факторларға мүлдем кез болмаған.
МКК сауалнама жүргізілген қызметкерлерінің 95,8%-ы криминогенді құрылымдарға ешқашан кез болмаған. Кедендік қызметтің 5,5% қызметкері осындай жағымсыз тәжірибемен кемінде бір рет кез болған.
79-кесте. Қызметтер және туындау жиілігі бойынша жағымсыз факторлар, %
|
Кеден қызметі
|
Салық қызметі
|
Экономикалық тергеу қызметі
|
Барлығы
|
Жүйке-психикалық шаршау, күйзеліс
|
күн сайын
|
3,4
|
5,5
|
2,0
|
4,2
|
апта сайын
|
10,5
|
14,5
|
7,0
|
11,9
|
ай сайын
|
12,3
|
8,5
|
12,0
|
10,6
|
жылына бірнеше рет
|
21,0
|
16,4
|
17,0
|
18,5
|
1 рет
|
8,4
|
7,8
|
8,0
|
8,1
|
болмайды
|
44,3
|
47,2
|
54,0
|
46,6
|
Қалыптан тыс жұмыстар
|
күн сайын
|
3,0
|
15,0
|
24,0
|
10,5
|
апта сайын
|
13,0
|
14,5
|
11,0
|
13,5
|
ай сайын
|
17,8
|
15,0
|
7,0
|
15,4
|
жылына бірнеше рет
|
25,8
|
14,5
|
13,0
|
19,4
|
1 рет
|
3,7
|
3,0
|
5,0
|
3,5
|
болмайды
|
36,8
|
38,0
|
40,0
|
37,7
|
СЭҚ қатысушыларымен шиеленістік жағдайлар
|
күн сайын
|
0,9
|
1,2
|
0,0
|
0,9
|
апта сайын
|
1,4
|
2,3
|
1,0
|
1,7
|
ай сайын
|
5,3
|
2,5
|
3,0
|
3,8
|
жылына бірнеше рет
|
8,0
|
4,8
|
4,0
|
6,2
|
1 рет
|
5,9
|
4,1
|
3,0
|
4,8
|
болмайды
|
78,5
|
85,0
|
89,0
|
82,5
|
СЭҚ қатысушылары тарапынан күш жұмсау және психологиялық қысым көрсету қатері жағдайлары
|
күн сайын
|
0,7
|
0,5
|
0,0
|
0,5
|
апта сайын
|
0,7
|
0,7
|
0,0
|
0,6
|
ай сайын
|
1,4
|
0,9
|
0,0
|
1,0
|
жылына бірнеше рет
|
3,7
|
1,2
|
1,0
|
2,3
|
1 рет
|
5,3
|
1,6
|
1,0
|
3,2
|
болмайды
|
88,4
|
95,2
|
98,0
|
92,4
|
Криминогендік құрылымдардың әсері
|
күн сайын
|
0,7
|
0,9
|
0,0
|
0,7
|
апта сайын
|
0,9
|
0,2
|
0,0
|
0,5
|
ай сайын
|
0,9
|
0,7
|
0,0
|
0,7
|
жылына бірнеше рет
|
1,4
|
0,7
|
0,0
|
0,9
|
1 рет
|
1,8
|
0,7
|
2,0
|
1,3
|
болмайды
|
94,3
|
96,8
|
98,0
|
95,8
|
Достарыңызбен бөлісу: |