Республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

80 
Заманауи талаптарға сай шешімді ӛз бетімен қабылдай алатын және 
олардың жҥзеге асуына жеке жауап бере алатын, әлеуметтік белсенді, 
шығармашылық тҧлғаға деген сҧраныс артты. Динамикалық тҥрде ӛзгеретін 
қоғам білім беру мақсаттары, міндеттері мен технологиясындағы ӛзгерістерді 
талап етеді. Білім беру сапасы педагогтың кәсіби іскерлігінің деңгейі мен 
қҧзіреттілігі арқылы анықталады. Заманауи қоғам жаңа мақсаттарды 
қабылдауға. Стандартты емес шешімдергі қабылдауға, инновациялық 
ҥдерістерге белсенді қатысуға, бар және пайда болатын ғылыми, кәсіби 
міндеттері орындауға қҧзіретті педагогты қажет етеді.
2018 
жылғы 
5 
қазан 
елбасымыз 
Н.Ә. 
Назарбаевтың 
«Қазақстандықтардың әл-ауқатының ӛсуі: табыс пен тҧрмыс сапасының 
арттыру» атты қазақстан халқына жолдауында педагог мәртебесіне ерекше 
назар аударып отыр [1]. 
Балалар, жасӛспірімдер, олардың тәрбиешілері ӛмірінің қиын кезеңінде 
әлеуметтік педагогтан кӛмек сҧрайды. Ӛмірден тҥңілген, ҥмітін жоғалтқан, 
қиындықты басынан кешірген және проблеманы ӛздігінен шеше алмаған олар 
тҥсіністікті, тілектестікті, адамгершілік қолдауды және нақты кӛмекті кҥтеді. 
Оларға сӛзбек және іспен кӛмектесу, олардың ӛзіне сенуіне, ӛзінің 
қҧндылықтарын қайта қарауына және кемелденуіне ықпал ету-әлеуметтік 
педагогтың басты міндеті. Балалар мен жасӛспірімдердің жанын тҥсіну және 
аялау – әлеуметтік педагогтың негізгі миссиясы. 
Әлеуметтік педагогты әлеуметтік қызметкердің бір тҥрі деп санау қателік 
болар еді. Оның қызметінің негізгі аумағы социум – әлеумет. Негізгі басымдық 
бала мен отбасы, бала мен тҧрғылықты жеріндегі жақын ортасының 
арасындағы қарым-қатынасын зерттеуіне беріледі. Әлеуметтік педагог 
балалармен, оның отбасымен кӛршілік ортасымен жҧмыс жасайды. 
Оның қызметінің мақсаты-социумда балалар мен ересектердің әлеуметтік 
маңызы бар, профилактикалық қызметін ҧйымдастыру, баланың дамуын, білім 
алуын әлеуметтік қолдау. 
Әлеуметтік педагог біріншіден, мҥмкіндігінше проблеманың алдын-
алуына тырысады, проблеманы тудыратын себептерді анықтай және уақытында 
оны жойып отыру, адам бойындағы олардың қарым-қатынасындағы әртҥрлі 
ауытқушылардың алдын-алып, отыру, осы арқылы қоршаған әлеуметтік ортаны 
сауықтырып отырады. Әлеуметтік қызметкер проблеманың алдын-алумен емес, 
проблеманың ӛзімен жҧмыс жасайды (алкоголизм, нашақорлық, әлеуметтік 
депрессия, қаңғыбастық, ауру, ӛзін-ӛзі қызмет ете алмаушылармен, 
мҥгедектермен, стихиялық зіл-зала, кӛші-қонмен, жанының кҥйзелуі әлеуметтік 
бейімделу) арнайы кӛмектің тҥрін, арнайы мамандануды қажет ететін (қарт 
адаммен жҧмыс, босқындармен, әлеуметтік риск тобына жататын адамдармен 
жҧмыс) Солнымен қатар ол арнайы жас ерекшеліктері бойынша топтардың 
(балалар, жасӛспірімдер, жастар, қарттар) мекемелердің, микроорталықтың 
ерекше сфераларының (ауыл-әскери бӛлім) әлеуметтік проблемаларын шешуге 
мамандануы да мҥмкін [2]. 

81 
Әлеуметтік қызметкер мен әлеуметтік педагогтың кәсіптік қызметтерінің 
жҧмыстарының тҥрі мен әдістемесі бір-бірімен қиылысып жатқанымен әр 
маманның ӛзіндік айырмашылықтары бар. Дегенмен әлеуметтік қызметкер 
жҧмысының нәтижелілігі әлеуметтік педагогтың жҧмысымен тығыз 
байланысты, тиісінше әлеуметтік педагог жҧмысының нәтижелілігі де 
әлеуметтік қызметкердің қорытындысынсыз жоққа шығар еді. Әлеуметтік 
педагог бірінші кезекте тҧлға мен отбасы қорғауға арналған мемлеккеттік – 
қоғамдық әлеуметтік қызмет кӛрсететін мекемелер мен ҧйымдар арасын 
байланыстырушы буын [3]. 
Әлеуметтік педагог – ӛсіп келе жатқан тҧлғаның мҥддесін, заңдық қҧқын 
қорғаушы. Әлеуметтік педагог-сырттан бақылаушы емес, ол балалар мен
ересектердің бірлескен қызметінің тікелей қатысушысы, сонымен қатар – бҧл 
қызметтің жетекші ҧйымдастырушысы. Оның барлық кҥш жігері адамды 
әрекетке, әлеуметтік инициативаға қиын жағдайдан шығу жолын іздеуге оятуға 
бағытталады, адамдардың проблемасын ӛздері шеше алуына кӛмектеседі. 
Әлеуметтік педагогты рухани жетекші, тәлімгер десек те болады, себебі ол 
жылдар боый баламен, оның отбасымен жҧмыс жҥргізеді, әлеуметтік, 
жалпыадамзаттық қҧндылықтардың қалыптасуына ықпал етеді. Сонымен бірге 
ол әлеуметтік терапевт-ӛзінің қамқорлығындағы адамдардың кикілжіңжі 
жағдайын шешуге, соған сәйкес мамандарға кӛрінуіне кӛмектеседі. әлеуметтік 
педагок әрқашан ӛзінің клиентінің қҧқын қорғайды, «әлеуметтік диагноз» 
қоюда эксперт ретінде қатыса алады 
Кәсіптік-білімділік (теориялық) қҧзырлық немен ӛлшенеді: 
а) Әлеуметтік педагогиканың теориясы мен тарихын білумен; 
ә) Баланың тҧлғалық қасиеттерін зертейтін, оның физикалық, рухани 
және әлеуметтік дамуын, мінез-қҧлқының қалыпты және ауытқушылығын 
зеріттейтін жас ерекшеліктері психологиясын білумен. 
б) Адамдардың бірлестіктерін және топтарын (отбасы, шағын топ, мектеп 
ҧжымы, қҧрбы-қҧрдас ҧжымы) зерттейтін социологияны білумен. 
Кәсіптік-әрекеттік қҧзырлығы немен ӛлшенеді: 
а) коммуникативтік қҧзырлығы жоғары болуы тиіс (латын тілінен 
аударғанда «байланысамын», «қарым-қатынас жасаймын», «бірге жасаймын», 
басқа сӛзбен айтқанда қарым-қатынасқа мән беремін деген мағынаны 
білдіреді.) 
әлеуметтік 
педагоктың 
коммуникативтік 
қабілеті 
оның 
балаға,әріптестеріне, ата-аналарға әсер ету шеберлігінен кӛрінеді. 
ә) эмпатикалық қҧзырлығы-басқа адамның эмоционалдық жағдайын 
тҥсіну, оның уайымына, ішкі сезіміне ене білуінен кӛрінеді. [4]. 
Бҧл жерде әлеуметтік педагоктың баланың проблемаларына кӛңіл бӛле 
алу, оның эмоциялық жағдайын сезімін, қиын шақтарын тҥсіне алу қабілеті 
туралы айтып отыр. Осыдан барып оның ӛзін бала орнына қоя білу, дҥниені 
оның кӛзімен кӛре білу мҥмкіндігі кӛрінеді. Сонымен қатар әлеуметтік педагог 
оқушыға ересек адам оны кӛріп, тыңдап тҥсінетіні жайлы білдіре алуы тиіс. Бҧл 
тҥсініктің ӛзіне алдағы іс әрекетті болжау, айтылған әңгімелердің ішінен негізгі 
және жанама фокторларды, аргументтерді анықтау мҥмкіндігіне жол ашады. 
Тек осы жағдайда тәрбиеленушінің сеніміне, педагогикалық қарым-қатынаста 
баланың белсенділігіне ҥміт арта алады. 

82 
б)ойлауды, іс-әрекетті оңтайландыра алу қҧзырлығы - проблеманы шешудің 
бір емес, бірнеше жолын таба білу қабілеті. Себебі әлеуметтік педагог баланың 
және жасӛспірімдердің тобына және қиын балалармен олардың ата-аналарымен 
қарым-қатынасының ӛзгермелі жағдайларына тез бейімделуі қажет. 
Қорыта келгенде, әлеуметтік педагог баланың жас ерекшелігіне, жеке 
мінезіне және білімділік деңгейіне байланысты қарым-қатынас қҧралын, тҥрін, 
әдістерін ӛзгертіп отыруы қажет. Баламалы әр тҥрлі байланыс процестерінде 
тез, оңтайлы шешім қабылдай білу жағдайында қабілеті ҥлке маңызға ие 
болады. Себебі кез-келген әлеуметтік педагогкалық шешуі ол тҧлғаға 
бағыталған процес болғандықтан әлеуметтік педагогика дайын шаблондардын, 
рецептерден, стандартан бас тарту қажет. Әлеуметтік педагогтың ойлауды және 
әрекетті оңтайландыра алуы кәсіптік міндеттерді шешуде ҥлкен рӛл атқарады. 
Әлеуметтік педагогпен байланыста болатын әрбір баланың ашылмай жҥрген 
шығармашылық мҥмкіндігі болады, бҧл жерде әлеуметтік педагогтың міндеті-
баланың осы мҥмкіндігінің ашылуына, ӛзінің жақсы қасиеттеріне назар 
аударуына, сенуіне кӛмектесу. 

жүктеу/скачать 5.34 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: