-Мавзу. Ташиш учун ҳақ олишни ташкил этиш

Автобусларда ташишдан олинадиган даромад.

Ташиш учун ҳақ олиш, кондукторли, кондукторсиз, кассасиз ҳақ олиш.

Кондукторсиз ишлашда ҳайдовчиларни ишга чқиаришдан олдинги, иш давомидаги ва ишдан сўнгги вазифалари, кондукторсиз ишлашда йўловчилардан даромадни қабул қилиш. Кассасиз йўлкира ҳақи йиғишнинг моҳияти.

Шаҳар атрофида ва шаҳарлараро йўловчилар ташиш. Шаҳар атрофи йўналишларида ташиш ҳажмини аниқлаш. Шаҳарлараро йўналишда йўловчилар оқимини ўрганиш. Йўналишни танлаш. Автобус турини танлаш. Керакли автобуслар сонини аниқлаш. Шаҳарлараро йўналишда ҳаракат жадвали. Тўғри ва аралаш усулда ташишни ташкил қилиш. Автомобилларда халқаро йўналишда йўловчилар ташиш.

Йўналишдаги иншоотлар: шох бекат, бош бекат, автопавилион, автомобилларга хизмат қилиш станцияси. Уларнинг вазифаси ва жиҳозланиши. Автобусларни ички ва ташқи жиҳози. Тўхташ бекатларини жойланиши. Тўхташ бекатларининг тузилиши ва жиҳозланиши, автобусларга ўтириш майдончаси, тўхташ бекатларининг кўрсаткичлари. “Йўловчи автовокзаллари ва автостанциялари тўғрисида” ги Низом (06.12.2003й.)

Шаҳарларда таксиларни ривожланиши. Ўзбекистон Республикаси “Йўналишсиз таксилар фаолиятини тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори (№139 18.05.2011 йил). Енгил автомобил таксиларда аҳолига хизмат қилиш турлари. Енгил автомобил таксилардан фойдаланиш қоидалари. Аҳолини енгил автомобил таксиларга бўлган талабини ўрганиш. Такси тўхташ жойлари ва уларнинг жиҳозланиши.

Автомобилларнинг умумий йўли, пуллик йўли, иш вақти. Таксиларнинг ўртача ташиш масофаси, техник тасарруф тезлиги. Таксиларни пуллик даромади. Таксилар ташиш ҳажми, керакли таксиларнинг сонини анқилаш

Автобусларда ташишнинг нозимлик бошқаруви. Автобуслар ҳаракатини нозимлик бошқариш тизими. Нозимлик хизмати ишини ташкил қилиш тартиби. Сарой ичи ва йўналиш нозимлиги. Марказий нозимлик хизмати, унинг вазифаси. Нозимлик хизматидаги радио ва алоқа тизимлари. Автобуслар ҳаракатини бошқариш усуллари.Ҳаракатни мунтазамлигини сақлаш усуллари.Ҳаракатни нозимлик бошқарувида замонавий техникадан фойдаланиш. Автобусларни ишга чиқаришни ташкил этиш. Шаҳардан ташқарида автобуслар ҳаракатининг нозимлик бошқаруви. Шаҳарлараро ва хақларо автобус йўналишларида нозимлик бошқаруви. Автобуслар ҳаракатида фойдаланиш сифатини аниқлаш ва назорат тартиби. Йўл варақаси, унинг тузилиши ва қайта ишлаш.

2-Мавзу. Таксиларида ташишни нозимлик бошқаруви.

Нозимлик бошқариш тизими. Нозимлик хизматини ташкил этиш тартиби. Нозимлик бошқарувидаги техник ва алоқа воситалари.

Автомобил таксиларини ишга чиқаришга тайёрлаш ва чиқариш.

Таксиларни буюртма бўйича ишлатиш. Енгил автомобил таксиларига марказлашган усулда буюртма қабул қилиш ва бажариш. Буюртмаларни радио алоқа ёрдамида бажариш технологияси. Таксиларни кутиш жойларидан буюртма бўйича ишлатиш.

GPS тизимини қўлланилишининг ҳаракатланиш ва қатнов мунтазамлигини таъминлашда тутган ўрни. Ҳаракатланиш ва қатнов мунтазамлиги бузилишининг объектив ва субъектив сабаблари. GPS тизимини қўлланилишининг асосий мақсад ва вазифалари. Сунъий йўлдош тизимининг имкониятлари. Ҳайдовчиларга йўналиш тўғрисида йўриқномалар беришда, хавфли участкаларда хавфсиз ҳаракатланишни ўргатишда, содир этилган ЙТҲ нинг сабабларини бевосита жойга боғлаб таҳлил этишда GPS тизимининг тутган ўрни.

Йўловчиларни ташишни сифатли бошқариш вазифаси: йўловчиларни ташишга бўлган талабни ўрганиш, ташиш сифатини баҳолаш, ташиш сифатини ошириш, нозимлик раҳбарлиги. Шаҳар ичи ва атрофи йўналишидаги сифат кўрсаткичлари, автобусни йўловчилар ташиш вақти, ташиш мунтазамлиги, йўналиш тармоини зичлиги.

Шаҳар ичи автобусларида ташиш тарифи. Шаҳар атрофи йўналишларида тариф тизими. Шаарлараро йўналишда тарифлар тизими. Буюртма автобусларда ташиш тарифи. Шартномавий тариф. Автобусларда бир ойлик чипталари ва имтиёзлар. Енгил автомобил таксиларида тарифлар. Юк учун кира ҳақи олиш. Йўловчи автомобил транспортида чипта турлари.

29-Мавзу. Автомобил ва боша турдаги йўловчи транспортлари ишини мослаш. Йўловчи автомобил транспортида назорат қилишни ташкил этиш.

Умумфойдаланиладиган йўловчи транспортларида шаҳар ичи, шаҳар атрофи ва шаҳарлараро ҳаракатларни мувофиқлаштириш, уларни биргаликда ишлаши.

Тафтиш ва назорат хизмати, унинг таркиби ва вазифаси. Даромадни тўла йиғишни, уни сақлашни ва автомобиллардан фойдаланишни назорат қилиш.

Автомобил транспортидаги ножўя ишларни олдини олишда назоратни ташкил қилиш. Таксомотор транспортида назоратни ташкил этиш.

1.Жиҳозлар, инвентарлар.

2. Дидактик материаллар ва техник воситалар:

-телевизор;

-экран;

-шахсий компьютер;

-мавзу бўйича дискетлар;

-кодоскоп;

-слайдлар;

-карточка-топшириқлар ва дастурлаштирилган топшириқлар.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁTЛАР
1. Каримов И.А. “Ўзбекистон бозор муночабатларига ўтишини ўзига хос йўли”, Т.,Ўзбекистон,1993.

2. М.Е.Майбородо «Грузовые автомобилные перевозки» Ростов на Дон «Феникс» - 2008 г.

3. О.Турдиматов. “Ортиш-тушириш ишларини комплекс механизациялаш ва автоматлаштириш” Ўқув қўлланма. Олақачи. 2007 йил.

4. E. Karimov “Korxona va aholiga transport ekspeditsiya xizmati ko’rsatish” –Тoshkent “Sharq” 2006.

5.Э.Каримов. Автомобилларда юк ташиш ва уни ташкил қилиш. -Тошкент: Шарқ, 2002.

6.Б..Хўжаев. Автомобилларда юк ва пассажирлар ташиш асослари. -Тошкент: Ўзбекистон, 2002.

7. Автомобил транспортида юк ташиш қоидалари.

8. Автомобил транспорти устави.

9. Ўзбекистон Республикасининг меҳнат кодекси. Т.Ўзбекистон 1996 йил. 10. Ўзбекистон Республикасининг Фуқоролик кодекси.

11. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 14 июль № 138 “Автомобил транспортида йўловчиларни ва юкларни шаҳарда, шахар атрофида, шаҳарлараро ва халқаро йўналишлар бўйича ташиш фаолиятини лицензиялаш тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида” қарори. Т. Ўзбекистон 2006 йил.

12. Н.З.Арифжонова, М.Якубов “Автомобилларда юк ва пассажирлар ташиш асослари” масалалар тўплами. Т. Фан-2007 йил.

13. Корхона ва аҳолига транспорт эксплуатацион хизмати кўрсатиш  фанидан курс лойихасини бажариш услубий қўлланмаси. 2011.

14.Б.А.Ходжаев, Г.Т.Закиров, «Международные автомобилные перевозки». Т., Фан, 2005г

15. Х.Матчанов, Д.Х.Хамраев, Я.Д.Хамраев, ИНКОТЕРМС 2000, Т., 2002йил

16. М.С.Ходош, “Гузовые автомоблиные перевозки» М., 1984г

17. К.М.Сидикназаров, Н.Кузнецов, «Справочник международных автомобилных перевозках» Т., Фан-2005г

18. В.А.Топалиди, Н.Кузнецов, «Грузовые автомобилные международные перевозки» Т., 2005йил

19. Qulmuxamedov J.R. va boshqalar “Avtotransport vositalarida yo'lovchilar tashishni tashkil etish”

Toshkent – 2011 yil

20.Ходжаев Б.А.“Международные автомобильные перевозки” Ташкент «ФАН» 2005 г.

21. Каримов Э. «Автомобилларда йўловчилар ташиш.» -Т.: Шарқ, 2002..

22. КульмухамедовЖ..Р. и др. «Организация перевозок автотранспортными средствами»

Ташкент 2012 г.

23. Мун В.С. “Пассажирские автомобильные перевозки.” -Т.: Ўқитувчи, 1990.

24. Н.З.Арифжонова, М.Якубов “Автомобилда юк ва пассажирлар ташиш асослари” масалалар

тўплами. Т Фан 2007 йил.

25. Назаров А.А. ва бошқалар “Автомобилларда йўловчилар ташишни ташкил этиш” Тошкент 2012 й
ФОЙДАЛАНИШГА ТАВСИЯ ЭТИЛАДИГАН ИНТЕРНЕТ

ТАРМОҚЛАР

1. 
   http:// www.norma.uz Автомобиль транспорти тўғрисидаги меъёрий маълумотлар.
   
2. 
   http:// www.airkuz.uz Автомобилларда халқаро юк ташиш бўйича янгиликлар ва меъёрий маълумотлар.
   
3. 
   http:// www.transport.ru Автомобилларда юк ва йўловчиларни ташиш бўйича халқаро янгиликлар.
   

йўллар КҲК директори

ишлари бўйича директор ўринбосари

хизматларни сертификатлаш

Республика маркази Давлат

унитар корхонаси ” бош

директори. т.ф.н. доцент.

Кириш

Фаннинг мақсади: Ўқувчиларда масъулияти чекланган жамиятларнинг (МЧЖ) ишини ташкил этиш бўйича билим ,ҳамда кўникмаларни шакллантириш.

Кўникма: Фанни ўрганиш натижасида ўқувчилар қуйидаги кўникмаларга эга бўлишлари керак.

Масъулияти чекланган жамиятларнинг (МЧЖ) ишини ташкил этиш

Билим: Фанни ўрганиш натижасида ўқувчилар қуйидаги билимларга эга бўлишлари керак.

Транспорт хизмати бозори. Транспорт хизмати турлари. Транспорт хизмати сифати. Литсензиялаш тўрисидаги қонун ҳужжатлари. Масъулияти чекланган жамиятларнинг (МЧЖ) фаолиятини ташкил қилиш ҳисоб ва ҳисоботни олиб бориш тартиби. Контракт тузишнинг уқуий асослари.

Ушбу фанни ўзлаштириш учун ўқувчи “Умумтаълим” фанларидан математика, физика, кимё, хорижий тил, информатика, амалий география, ҳуқуқшунослик, ахборот технологиялари ва Ўзбекистон Конституцияси, шунингдек иқтисодиёт асослари каби фанларни чуқур ўзлаштирган бўлишлари талаб этилади. Ўқувчи-талаба ҳуқуқшунослик ва Ўзбекистон Конституцияси фанларини ўзлаштириши унга Масъулияти чекланган жамиятларнинг (МЧЖ) ишини ташкил этишдаги ҳуқуқий–норматив масалаларни ҳал этишда ёрдам беради. Ўқувчи математика ва физика фанларидан хабардор бўлсагина автомобиль транспортининг асосий иш кўрсаткичларинининг моҳияти ва аҳамиятига тўғри баҳо бера олади. Ўқувчи кимё фанидан олган билимларига таяниб турли хилдаги юкларни ташиш технологиялари, юк турига мослаб омборлар танлаш ва уларнинг вазифаси нималардан иборат эканлигига жавоб бера олади. Ўқувчига география, информатика, ахборот технологиялари ва иқтисодиёт асослари фанларидан олган билимлари юк ва йўловчиларни ташишда йўналишларни тўғри танлаш, илғор техник воситалардан фойдаланиш ва унинг самарадорлигини таъминланишини англашига ёрдам беради. Шунинг учун ўқув режага кўра юқорида келтирилган фанларни ўзлаштирилгандан сўнг ўқувчи “Хусусий автотранспорт воситаларида ташишни ташкил қилиш” фанини ўзлаштиришга кириши кўзда тутилган.

1.Жиҳозлар, инвентарлар.

2.Дидактик материаллар ва техник воситалар:

-телевизор;

-экран;

-шахсий компьютер;

-мавзу бўйича дискетлар;

-кодоскоп;

-слайдлар;

-карточка-топшириқлар ва дастурлаштирилган топшириқлар.

3. Ўқув кўргазмали қуроллар, ўқув дастурлари бўйича плакатлар.

2. И.А. Каримов. “Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида”, Т., Ўзбекистон. 1995

3. Ливинис А.ЙА. “Введение в рыночную экономику”, М. Транспорт 1992.

4. Чжен В.А. ва бошқалар. “Бозор қонунияти асослари”. Т., 1996.

5. Амалий иқтисодиёт (ўқув қўлланмаси), Т., Шар, 1996.

6. Расулов М. “Бозор иқтисодиёти асослари”, Т., Ўзбкистон, 1999

7. Ўзбекистон Республикаси Президентининг транспорт соҳаси бўйича фармонлари.

8. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Макамасини транспорт соҳаси бўйича арорлари.

1. 
   http:// www.norma.uz Автомобиль транспорти тўғрисидаги меъёрий маълумотлар.
   
2. 
   http:// www.transport.ru Автомобилларда юк ва йўловчиларни ташиш бўйича халқаро янгиликлар.
   

Автомобилларни ишини таҳлил қилиш, ҳужжатларни юргизиш, мижозлар билан шартномалар тузиш, юк ташишга тезкор режалар тузиш, ҳайдовчилар меҳнатини ташкил этиш, нозимлик бошқариш, йўл варақаларини расмийлаштириш, автомобилларга техник ёрдам кўрсатишни ташкил этиш, ҳаракат хавфсизлигини ташкил этиш.

Транспорт жараёнини ва юк ташишни ташкил этиш қоидалари ва технологияси, шартнома тузиш тартиблари, юк ташишда қўлланиладиган ҳужжатлар ва уларни тўлдириш тартибларини билиш.

Автомобиль транспорти маркетинг ва менежменти асослари, компьютер технологиясидан фойдаланиш, меҳнатни ташкил этиш қоидалари, ҳаракат хавфсизлиги қоидалари, нозимлик бошқариш тартиблари билан боғлиқ билимларга эга бўлади.

2. Амалиётнинг мазмуни

1. Ўқувчиларга техника хавфсизлига қоидаларини ўргатиш

Меҳнат муҳофазаси бўйича маълумотлар бериш. АТК ички тартиб қоидалари билан таништириш. Юк ташувчи АТК ва унинг барча бўлимлари билан таништириш.

АТКнинг техника хафсизлиги бўйича муҳандиси томонидан ўқувчиларга техника хавфсизлиги ва меҳнат муҳофазаси бўйича йўриқнома бериш, олган билимларини синаш, ҳамда бу ҳақида журналга қайд этиш.

Юк ташиш автокорхонасининг вазифалари. Унинг ташкилий тузилиши. АТК тарихи. АТКнинг ҳозирги кундаги фаолиятини ўрганиш.

АТКнинг автомобиллардан фойдаланиш бўлими вазифаси. Унинг ташкилий тузилиши. Ҳаракат таркиби турлари, ҳамда уларнинг тавсифи. Асосий, мижозлар, амалдаги юк ташишга тавсиф. Юк ташиш шароити, юк ташишга тузилган шартномалар билан танишиш. Йўл варақаларини ўрганиш, уларни тўлдириш ва ташишга буюртмалар қабул қилиш, уларни юк турлари ва ташиш муддати бўйича гуруҳларга ажратиш.

Тақсимот (распорядка) ва юк харитаси тузиш тартибини ўрганиш. Ҳар хил йўналишлар учун керакли автмобиллар сонини аниқлаш. Йўналишларга ва юкларга мос келадиган автомобиль танлаш.

Марказлашган усулда юк ташиш учун тадбирлар ишлаб чиқишда қатнашиш, юк ташиш масофасини аниқлаш.

Ҳайдовчилар меҳнатини ташкил этишни ўрганиш. Ҳайдовчиларга топшириқлар ишлаб чиқиш. Ҳайдовчилар ишлаш жадвалини тузиш.

3. Нозимлик гуруҳида амалиёт

Нозимлик гуруҳи ва унинг таркибий тузилиши билан танишиш. Нозимларнинг вазифалари. Нозимлик журналини, ҳаракатланувчи таркибларни ишга чиқариш дафтарини тўлдиришни ўрганиш. Йўл варақаларини расмийлаштириш ва ҳайдовчиларга тақсимлаш. Ҳаракатланувчи таркибни ишга чиқариш ва қайтариш. Ҳаракатланувчи таркибни бир йўналишдан бошқасига ўтказиш. Иш давомида носоз автомобилларга техник ёрдам кўрсатиш.

Йўл варақаларини қайта ишлаш, автомобилни ишда бўлган вақтини, қатновлар сонини, юрган йўлини, сарфлаган ёнилғисини ҳисоблаш. Ташиш шартларининг бузилишини аниқлаш.

Ҳайдовчиларнинг ҳаракат йўналишларига амал қилишини, масофа далолатномаларига юрилган йўл кўрсаткичи(спидометр кўрсаткичи)нинг мос келишини текшириш. Ҳайдовчилар ҳақида ҳисобот тузиш, ҳамда смена топшириқлари бажарилишини муҳокама қилишда қатнашиш.

Ҳаракатланувчи таркибнинг йўналишлардаги ишига тезкор раҳбарлик қилиш, автомобилларнинг пунктларга ўз вақтида келиш-кетишини, ортиш-туширишини ўз вақтида бажаришга улгуришини, юк-транспорт ҳужжатларини расмийлаштиришини ўрганиш. Ҳайдовчиларнинг ўз йўналишларида ишлашини назорат қилиш, бошқа йўналишларга ўтказиш.

Автомобиллар ишини хронометраж қилишда қатнашиш.

Юк ташишда ҳаракат хавфсизлиги, меҳнат муҳофазаси ва ёнғинга қарши тузилган тадбирлар билан танишиш.

Ҳаракат хавфсизлиги бўлими вазифаси ва таркиби. Ҳайдовчиларнинг малака даражаси ва тоифалари бўйича тақсимланиши. Ҳаракат хавфсизлиги ҳужжатларини юритилиши. Ҳайдовчиларнинг малакасини ошириш бўйича қилинадиган ишлар. Қоида бузган ҳайдовчилар билан ишлаш. Йўл-транспорт ҳодисасини таҳлил қилишда қатнашиш. Автомобилларнинг техник ҳолатини текшириш. Ҳаракат хавфсизлиги ишлари бўйича ҳисобот тайёрлаш.

Терминалларнинг вазифаси ва ташкилий тузилишини ўрганиш. Т шаклидаги ва L шаклидаги терминаллар. Шаҳарлараро юк ташишда транспорт экспедиция хизматини кўрсатиши бўйича терминалнинг аҳамияти ва ролини ўрганиш, юритиладиган асосий ҳужжатлар ва ҳисоб-китоб ишлари билан танишиш.

Бўш кетаётган автомобилларга юкларни юклаб жўнатиш тартибини ўрганиш.

8. Якуний машғулот

АТКдан тайинланган раҳбарнинг тавсифномаларини олиш. Кундалик дафтар ва ҳисоботларни расмийлаштириш, ҳимоя қилиш, ҳамда уларни ўқув юртига топшириш.

1.Жиҳозлар, инвентарлар.

2.Дидактик материаллар ва техник воситалар:

-телевизор;

-экран;

-шахсий компьютер;

-мавзу бўйича дискетлар;

-кодоскоп;

-слайдлар;

-карточка-топшириқлар ва дастурлаштирилган топшириқлар.

3. Ўқув кўргазмали қуроллар, ўқув дастурлари бўйича плакатлар.

2. E. Karimov “Korxona va aholiga transport ekspeditsiya xizmati ko’rsatish” –Тoshkent “Sharq” 2006.

3.Э.Каримов. Автомобилларда юк ташиш ва уни ташкил қилиш. -Тошкент: Шарқ, 2002.

4.Б.А.Хўжаев. Автомобилларда юк ва пассажирлар ташиш асослари. -Тошкент: Ўзбекистон, 2002.

5. М.С.Ходош. Грузовые автомобильные перевозки. -Москва: Транспорт, 1986.

6. Краткий автомобилный справочник. НИИАТ, -М.: Транспорт, 1983.

йўллар КҲК директори

ишлари бўйича директор ўринбосари

Автомобилларда йўловчилар ташишни ташкил этишда ташишни таҳлил этиш, ташиш билан боғлиқ ҳужжатларни юргизиш, йўловчилар оқимини аниқ билган ҳолда унга мос ҳаракатланувчи таркибларни танлаш ва йўналишларга тақсимлаш, йўналишларда ташишни назорат қилиш, йўл кира ҳақини йиғишни ташкил этиш, нозимлик бошқаришни ташкил этиш, ҳайдовчилар меҳнатини ташкил этиш, ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш, автошоҳбекатлар ишини ташкил этиш.

Транспорт жараёни ва йўловчилар ташиш қоидалари ва технологияси, ташишда қўлланиладиган ҳужжатларни юргизиш тартиблари, автомобил транспорти маркетинг ва менежменти, компьютер технологиясидан фойдаланиш, ҳайдовчилар меҳнатини ташкил этиш, ҳаракат хавфсизлигини таъминлаш, нозимлик бошқариш тартиблари, тарифларни қўллаш каби билимларга эга бўлади.

Автокорхонада техника хавфсизлиги қоидаларини ўрганиш. Меҳнат муҳофазаси, ёнғин хавфсизлиги, атроф муҳит муҳофазаси бўйича йўриқномалар олиш. Автокорхонадаги ички тартиб ва қоидаларни ўрганиш. Автокорхона ва унинг бўлимлари билан таништириш. Автокорхнанинг асосий вазифаси. АТКнинг бошқариш структураси.

Автокорхонада тасарруф хизмати бўлимининг асосий вазифалари, унинг ташкилий тузилиши. Автобусларни маршрутларга тақсимлаш (распорядка) тартибини ўрганиш. Автобус ҳаракат жадвалини тузишни ўрганиш. Такси хайдовчиларига режа топшириқларини бериш. Йўл варақаларини қайта ишлаш, автобус бригадаларининг топшириқларини, таксомотор хайдовчиларининг кунлик топшириқларини бажарилишини таҳлил қилишни ўрганиш.

Ҳайдовчиларнинг бир кунлик режа топшириқларини тузишни ўрганиш. Йўл варақаларини тўлдиришни ўрганиш. Автобусларнинг ҳаракат графигини тузишни ўрганиш.

Автобус ва таксиларнинг ишга чиқиш графигига асосан, уларни линияга чиқаришни ташкил этишда қатнашиш. Маршрутлардаги ишлаётган автобусларнинг ҳаракатини бошқариш ва назорат қилишни ўрганиш. Ишдан кейин йўл варақаларини йиғиш ва уларни қайта ишлаш. Нозимлик ҳисоботини тўлдиришни ўрганиш.

4. Йўналишлар амалиёт

АТКга тегишли бўлган маршрутларни ўрганиш. Автобусларни йўналишларга тақсимлаш ва уларни ҳаракат жадвалига асосан ишга чиқаришни ўрганиш. Йўналишларда йўловчи оқимини аниқлашда иштирок этиш. Автобус йўналишларида тезликни меьёрлашда қатнашиш. Автобусларни йўналишлардаги ҳаракат графигига риоя қилишини ўрганиш.

Автошохбекатларнинг вазифасини ўрганиш. Шу ердан туриб автобуслар ҳаракатига нозимлик раҳбарлигини ўрганиш. Автошоҳбекатлардаги алоқа воситалари билан танишиш. Автобуслар ҳаракат мунтазамлигини назорат қилиш усулларини ўрганиш.Автобуслар ҳаракатидаги жадвалдан четга чиқишларни тиклаш усулларини ўрганиш.

Шоҳбекатлардаги нозимларнинг асосий вазифалари ўрганиш. Бу ердаги транспорт хужжатларини расмийлаштиришни ўрганиш.

Маълумот – ахборот хизматини ташкил қилишни ўрганиш. Чипта сотиш кассаларини ишини ташкил қилишни ўрганиш. Юк сақлаш хоналари хизматини ташкил қилиш ўрганиш.

АТКда назорат – тафтиш хизматининг структураси билан танишиш. Унинг асосий вазифаларини ўрганиш. Хизматчиларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятларини ўрганиш. Автобус ва таксилар ишини назрат қилиш усулларини ўрганиш. Автобуслар ҳаракатини GPS тизими орқали назорат қилиш ва бошқаришни ўрганиш. Ҳужжат юритиш ва расмийлаштириш тартибини ўрганиш. Назорат – тафтиш хизмати тўғрисидаги Низом билан танишиш. Линиядаги назорат вазифасини ўрганиш.

Ҳаракат хавфсизлиги бўлимининг асосий вазифасини ўрганиш. Ҳаракат хавфсизлигини олдини олиш чора – тадбирларини ўрганиш. Ишчи- хизматчилар, ҳамда ҳайдовчилар ўртасида доимий ўтказилиши лозим бўлган йўриқномаларни ўрганиш, қонун – қоидалар ва ташвиқотлар тўғрисидаги маълумотлар билан танишиш.

Ҳаракат хавфсизлигига тегишли бўлган ҳар хил кабинетларнинг жиҳозланиши ўрганиш, техник ўқув қуроллари ва жихозлар билан танишиш.

8. Якуний машғулотлар

Ўқувчилар АТК томонидан белгиланган амалиёт раҳбаридан тавсифнома оладилар. Амалиёт ҳисоботи ва кундалигини расмийлаштириб, ўқув юртига топширадилар.

1. Жиҳозлар, инвентарлар.

2. Дидактик материаллар ва техник воситалар:

-телевизор;

-экран;

-шахсий компьютер;

-мавзу бўйича дискетлар;

-кодоскоп;

-слайдлар;

-карточка-топшириқлар ва дастурлаштирилган топшириқлар.

3. Ўқув кўргазмали қуроллар, ўқув дастурлари бўйича плакатлар.

1.Каримов И.А. “Ўзбекистон бозор муносабатларига ўтишини ўзига хос йўли ”,

Т.,Ўзбекистон,1993.

2.Ўзбекистон Республикасининг транспорт соҳаси бўйича қонунлари.

3. Кульмухамедов Ж.Р. ва бошқалар “Автотранспорт воситаларида йўловчилар

ташишни ташкил қилиш ” Тошкент – 2011й.

4. Каримов Э. Автомобилларда йўловчилар ташиш. -Т.: Шарқ, 2002..

5. КульмухамедовЖ..Р. Автомобиллардан фойдаланиш ва автотранспортда

меҳнат мухофазаси. 2002.

6.Мун В.С. “Пассажирские автомобильные перевозки.” -Т.: Ўқитувчи, 1990.

7.Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 14 июль № 138

“Автомобиль транспортида йўловчиларни ва юкларни шаҳарда, шаҳар

атрофида, шаҳарлараро ва халқаро йўналишлар бўйича ташиш фаолиятини

лицензиялаш тўғрисидаги Низомни тасдиқлаш ҳақида” қарори, Т., Ўзбекистон, 2006.

йўллар КҲК директори

бошлиғи.

Амалиёт мазмунидан келиб чиққан ҳолда ўқувчиларда автокорхонанинг ишлаб чиқариш (ташиш) жараёнида қатнашувчи барча бўлимлар ишини, тасарруф хизмати иш жараёни, ундаги хизмат турлари ва вазифаларини чуқур ўрганиш, ташиш технологиясини, нозимлик бошқаришни, ташишни назорат қилиш усулларини, ҳаракат хавфсизлигини таъминлашни, техник хизмат кўрсатиш жараёнини амалда ўрганган ҳолда, кўникма ва билимларни шакллантириш.

Ўқувчилар назарий билимларини амалиёт давомида Лаборатория жиҳатдан мустаҳкамлаб, автокорхоналардаги ишлаб чиқариш жараёни, ташиш технологияси, нозимлик бошқариш тартиблари, ташишни назорат қилиш усуллари, ҳайдовчилар меҳнатини таъминлаш, техник хизмат кўрсатиш тартиблари тўғрисида чуқур тушунчага эга бўлади.