Сабаќ жоспары


Оқушыларға шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем туралы түсінік беру



бет81/93
Дата28.09.2023
өлшемі1.03 Mb.
#479003
түріСабақ
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   93
8-сынып қазақ тілі 1,2,3,4 тоқсан

2.Оқушыларға шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем туралы түсінік беру.
Шартты бағыныңқы сабақтас деп құрамындағы жай сөйлемдердің біріншісі екнішісіндегі істің жүзеге асу я аспау шартын білдіретін құрмаласты айтамыз.
Мысалы: Ат өнері білінбес,
Бәйгеге түсіп жарыспай.
(Ы.А.)

Бағыныңқының
баяндауышы

Тұлғалық
белгісі

Сұрауы

Сөйлемдер сызбасы

1. Шартты рай

-са, -се

Қайтсе? (Не етсе?)

/......../ тыңдаса, /------/.

2.Көсемше

-ма+й
(-ме+й)
(-майынша)
(-мейінше)

Қайтпей? (Не етпей?)

Қайтпейінше?


(Не етпейінше?)

/......../ таппай, /-------/.

/........./ үйренбейінше /----------/.





3.Есімше

-ған+да
(-ген+де)

Қайткенде?
(Не еткенде?)

/......../ болмағанда,
/--------/.

Шартты бағыныңқы сабақтас құрамындағы жай сөйлемдер сабақтаса байланысады. Бағыныңқы сыңардың баяндауышы тиянақсыз болып келеді. Мысалы:Тағы да екі-үш күн бөгейтін амалын тапсаң өзің, қозыдай көгендеп қолыңа берейік. (Х.Ерғ.)
Сабақтаса байланысқан жай сөйлемдер баяндауыштары шартты бағыныңқы сабақтаста жоғарыдағы кестеде көрсетілгендей формаларда тұрады.
Шартты бағыныңқы сабақтас сөйлем сыңарларының арасына үтір қойылады.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   93




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет