Сабақ тақырыбы Ахмет Байтұрсынұлы кім? Будан сөздер емлесі Модуль/Пән атауы Қазақ тілі



бет5/8
Дата04.09.2022
өлшемі31.52 Kb.
#460189
түріСабақ
1   2   3   4   5   6   7   8
3 тақырып

Келесі бір үлгі ретінде:
Сөзалды қосымшалардың (префиксоидтардың) аудармасы + кірме негіз түріндегі гибридті айтуға болады:
бейнегенератор; бейнедиск,бейнекарта, бейнечат, бейнетерминал т.б.
Немесе екеуінің де аударылып берілуі кездеседі, бірақ ондайда қалыптасқан пікір-түсінік бойынша, бұл сөздерді гибридтер қатарынан шығарып тастауға тура келеді:
бейнебақылау (видеоконтроллер); бейнедабыл (видеосигнал).
Қосымшалармен, сөзалды қосымшалармен жасалатын зат есім-гибридтер жаңа емле ережелерінде бірізділенді: а)супер-, гипер – префиксоидтарына байланысты: гипермедиа - гиперорта – hypermedia (кейде, баспасөзде сызықшамен де беріліп жүр, мысалы: супер-студент; бөлек те жазылады: супер студент; бірге жазу да байқалады: гиперсвязь - гипербайланыс – hyperlink, гиперссылка - гиперсілтеме – hyperlink.Сондай-ақ псевдо-, де- (делексикалану), экс- (эксәкім), мега-, топ-, нон-, анти- префиксоидтарымен келетін сөздердің жазу үлгілері берілді: антивибратор антидірілдеткіш - antivibrator, авто-:автоблокировка - автобұғаттау – autolock, автозавод - автозауыт – automobile; автоклав – autoclave; автокоррекция - автотүзеу - auto correct, автожуу т.б.
Екі дауысты дыбыстың сөз ортасында (сөздер тоғысында) қатар келуіне байланысты қиындық тудырды деп саналып жүрген автокомпенсатор - автоөтемдегіш - the compensators, автокомпенсация - автоөтем - auto-compensation, аэро- аэроизоляция - аэрооқшаулағыш – aerosolize т.б. сөздер бірге жазылып жүр. Кірме суффикстермен: -инг (франчайзинг), -изм, -ер (стартапер), -изация, -ист, -оид, -гейт, т.б. жазылуын реттеу –изациямен келетін сөздер –тану, -тену, -лану, -лену жұрнағын қосу арқылы беріліп жүргенін айту керек: лексикализация – лексикалану т.б. Франчайзинг сияқты сөздер тобы жаңа емлемен франчайзиң түрінде жазылады.
Қазақ тілінде өзгеріссіз (формасы да (жазылуы деген дұрысырақ), мағынасы да сақталған) енген, сол күйінде қолданылып жүрген, аббревиатуралар арқылы қалыптасып кеткен гибрид сөздерге мынажазу үлгілерін жатқызуға болады:


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет