Сабаққа әдістемелік нұсқау 7М05123 «Биотехнология»
жүктеу/скачать 0.76 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Практикалық сабақ №11 Бактериалы энтомопатогенді препараттар Жоспар: 1. Бактериалды препараттар
| Бақылау сұрақтары:
1.Кемірушілер қандай жануарларға жатады? 2.Кемірушілердің кең таралған түрлері 3.Дератизациялау дегеніміз не? 4.Кенттік дератизациялау қандай типтерге бөлінеді? 5.Ошақтық дератизациялау деген не? 6.Дератизация тиімділігіне не арқылы қол жеткізіледі? Практикалық сабақ №11 Бактериалы энтомопатогенді препараттар Жоспар: 1. Бактериалды препараттар 2. Саңырауқұлақ препараттары 3. Вирусты препараттар. Бактериалды препараттар. Бүгінгі күні жәндіктерді жұқтыратын бактериялардың 90-нан астам түрлері сипапалған. Олардың көбі Pseudomonadасеае, Enterobacterіасеае, Lactobасіllасеае, Місгососсасеае, Васillасеае тұқымдастарына жатады (1 кесте). Өндірістік штаммдардың көбі Васіllus түріне, және негізгі препарапар массасы (90 % астамы) 22 серотипі бар, Васіllus thuringiensis (Вt) штаммдары негізінде жасалған. Вt штаммдарын түрлі зиянкестермен - құрттармен, масамен, шіркеймен күресу үшін қолданылады. Вt алғаш рет 1915 жылы Берлинермен диірмен қанкөбелегінің ауру құрттарынан алынған. Васіllus thuringiensis штаммдары, жәндіктердің ішіне түскен кезде септицемияны туғызады, сонымен қатар, бірқатар экзо- мен эңдотоксиндерді синтездейді. Вt алғаш идентификацияланған токсин - а-экзотоксин (С фосфолипазасы), өсу жасушаларының енімі больпт табылады; аталмыш токсин жәндіктерге уытты әсер етеді, ол ұлпаларда маңызды фосфолипидтердің ыдырауына байланысты. Екінші токсин - аденин, рибоза және фосфордан құралган (і-экзотоксин. Бұл молекула нуклеотидті деп саналады және рибоза мен глюкозаның аллослизді қышқылымен күрделі байланысты және оиың жәндіктерге уытты әсері РНК синтезінің тоқтатылуы. Үшінші токсин - у-экзотоксин. Оның құрылымы мен әрекеті аз зерттелген; ол фосфолипидтер жатқызьлады деп болжамдайды. Төртінші токсин - спорамен бірге пайда болып, ортаға бөлінетін, кристаллды 6-эндоксин. Интактты кристалдар улы емес болып табьшады, бірақ сілтілік протеаза әсерінен жәндіктердің ас қорыту жүйесіне тұскен кезде белсенді уыттар қалыптастыруы мүмкін. Полипепгидті құрьшымды кристаллды эндотоксиндер торт топқа кпассификацияланған: қабыршақ қанатгыларга қарсы белсенді токсиндер (молекулалық массасы 130-160 кД); қабыршақ қанаттылар мен қос қанаттыларга қарсы белсенді токсиндер (70); қатгы қанаттыларға қарсы белсенді токсиндер (72 кД) және қос қанаттылардың дернәсілдеріне қарсы белсенді токсиндер (молекулалық массасы 27-ден 130 кД дейін баратын бірнеше белсенді ақуыздан тұрады). Әр түрлі жәндіктер түрлерінің протеаза ерекшелігі токсин эсерінің айырмашылығын аньщтайды. Жәндіктердің көбінде токсинді жоятьга протеаза болмайды. Вt: негізіндегі препараттар ішекке әсер ететін токсиндерге жатқызылады. Олардьщ салдарынан ішек сал ауруына шалдығады, тамақтанудың тоқтатылуы, жалпы сал ауруьгаың дамуы мен жәндіктің өліміне әкеліп соқгырады. Кристалдар түрлі серотип арасындағы эр түрлі болуы мұмкін және Bt оқшауланады және түрлі жәндіктерге қарсы кең спекторлы белсенділігі бар. Өрістер, ормандар, бақтар мен жүзімдіктер зиянкестеріне, оның ішінде 400 жәндіктердің түрлеріне тиімді қарсы бактериялар тобы Васіііш Гһигіпдіепхіз; осы препараттарды қолданудьга ең үлкен әсері жапырақ кеміруші зиянкестерге қарсы күрес. Серологиядық және биохимиялық сипатгамалары 30 топқа біріктірілген 100-ден астам Bt штаммдары бар. Көптеген елдерде микробиологиялық өнеркэсіи түрлі Bt негізделген, спораларды, кристалдарды және улы затгарды қалыптастыру қабілетті бар түрлі препараттарды өндіреді. Биопестицидтерге негізделген энтомопатогенді бактериялардың технологиясы стерильді және бақыланатын жағдайларда қатаң жүзеге асырылады, мерзімді біргекті аэробты себінді, типтік үлгісі болып табьшады. Процестің мақсаты - бактериялар мен токсиндерді жинақтау барынша алу. Қоректік ортаның негізі полисазаридті ашытқы және көбікке қарсы қоспалары (кашалот майы). Себінді сүйьщтығьтда 5-10 % бос спора мен кристаллдардың жалпы санының жинақталуы (себіиді титрі 1 мл. 1 мл]ід спорадан кем емес) мен 28—30°С және араластыру мен аэрация (0.2 л 0 2/л орта-мин) режимінде ферментация үзақгығы 35—40 сағат. Әрі қарай, споралар және кристалдар сепарирлеу мен сусыздандыру процесстерінің нэтижесінде бөлінеді. Препаратты тауар нысаны - құрғақ үнтақ және түрақтандырылған паста. Ылғалдылықгың 85 % паста шығыны және титрдың 20 млрд. спор/г себінді сүйьщтығының 100 г/м3 жуық. Паста негізінде таралу кептіргішівде кептіру процессі арқылы ылғалдылығы 10% аспайтын және титрі 100-150 млрд. спор/г қүрғақ өнім алынады. Препарат каолинмен орташаланып, қалыпқа келеді. Дайын қүрғақ өнім құрамында 30 млрд. спор/г болады. Энтомопатогенді бактериялық дәрі-дәрмек өнірісінде тар фаголизиске қарсы күрес болып табылады. Фаголизистен арылу үшін өндірілген штаммадар арасында фагқа тұрақтылық селекцияланады; культивирленетін пггаммдарды ауыстыру ұсынылады және қатаң регламеит пен ферментация кезеңінің стерильділігі сақталуы керек. Алғашқы отандық препарат Васіllus thuringiensis vаг. dendroimus негізіндегі - энтобактерин. Препарат құрамында споралары және 30 млрд./г эвдотоксин кристаллдары бар құрғақ ұнтақ, толтырылған пасталар, сонымен қатар прилипател қоспасымен сұйықтық формасында шығарылады. Қабыршақ қанттыларға қарсы тиімді (қырыққабат ақкөбелегі, қырыққабат күйе көбелегі, шалғын қатырқанаты, пяденица, жібеккөбелек, долана көбелегі және басқалары). Ішекке әсер етуші препарат. Дендробациллин Васіllus thuringiensis vаг. dendroimus негізінде жасалған орманды сібір жібеккөбелегінен қорғайтын препарат. Препарат жеміс-жидек, көкөністерді және техникалық дақылдарды түрлі жәндіктерден қорғауда тиімді (түнгі көбелек, ақкөбелек, күйе кебелек, пяденица және басқалары). Инсектин - дендробациллинге баламалы, негізінен сібір жібеккөбелегімен қарсы күреске арналган. Васіllus thuringiensis var. insectus негізінде алынған. БИП - биологиялық инсектицидті препарат, Васіllus thuringiensis vаг. Darmstadiensis негізінде өндірілетін, құргақ ұнтақ және паста тәрізді; жеміс-жидек (жеміс күйесі, пяденица, жапырақ ширатқыш көбелек, жібеккөбелек) және көкөніс (ақкөбелек, күйе кебелек) дақылдарының зиянкестеріне қарсы тиімді. Бактулоцид — Bt Н14 тобына жататын бактерия негізінде жасалатын препарат. Титрі 90 млрд./г спорасы бар құрағақ ұнтақ. Шетелде шығарьшатын препараттардың екінші тобы Васіllus thuringiensis ЗАЗВ (НD-1) бактериалды серотип негізінде жасалған. Алғашқы препарат 1938 жылы Францияда, адамға қауіпті токсин - b штаммы негізінде жасалған. Bt негізінде қарқынды түрде жаңа препараттар көптеген мемлекеттерде шығарылуда. Іздеу тұрақсыздық және продуцент-штаммадрының лизогениясымен қиындатады. Әзірге аз сұрақтар жұқпалы энтомопатогенді бактериялар және олардың пайдаланылу мүмкіңдігі эпидемиологиялық барланған. Гендік және жасушалық инженерия әдіспері қазіргі өндірушілерді және Bt енімдерін жақсарту үшін жүмыс істеу үшін мүмкіндік береді. Бүгінде бүл плазмидалар ірі молекулалық массасы шағын саньгаың жерсіндірілген кристалдардың синтезін бақылайтын гендер екені белгілі. Bt синтезделген уытты ақуыз Е.соli және В.subtilis клонданған, оның өрнек тіпі өсімдік өсу циклі кезінде алынды. Онда ақуыз клөндау туралы ақпарат болып табылады, темекі жасушаларында кебелектер улы больш табылады. жүктеу/скачать 0.76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|