Сабақтың тақырыбы: Химиялық элементтердің өлі және тірі табиғатта таралуы. Адам ағзасындағы хим элементтердің биологиялық рөлі№2 2) көрсетілім «Адам организмдегі химиялық элементтердің топографиясы»
жүктеу/скачать 3.41 Mb.
|
Назар аудар !!! Сұйықты өлшегенде таразының табағына төкпеу керек. Әсіресе қышқылдарды өлшегенде өте сақ болу қажет. Есіңде болсын!!! Таразы табақшаларына ыстық, дымқыл және лас заттарды қоюға болмайды. Сұйықтарды өлшегенде таразыға және гирлерге сұйық тигізуге болмайды. Үйге тапсырма беру: Қ 9 айталау. Күні: Химия 8 сынып Сарамандық жұмыс №6. №5 сабақтың тақырыбы: Еріген заттың белгілі массалық үлестері бар заттың ерітінділерін дайындау. Мақсаты: Оқу үрдісінде алған білімнің нәтижесін ерітінділер даярлауда іске асыру. Өлшеу, есептеу дағдыларын дамытып, белгілі концентрацияда ерітінді йындау іскерлігін қалыптастыру. Құралдар мен реактивтер: 50мл,25 мл, 100 мл көлемдегі стақандар, шыны таяқша, таразы, гирлер,қалақша, өлшегіш цилиндр, өлшемі бар құтылар 25 мл,50 мл,100 мл. 1.Заттың массалық үлесі көрсетілген тұз ерітіндісін дайындау; 1. Заттың массалық үлесі көрсетілген ерітіндіні дайындау үшін тиісті тапсырманы мұғалімнен ал. 2. Есептің шарты бойынша қажетті тұздың массасын және судың көлемін есепте; 3. Таразыға тұзды өлшеп конусты құтыға сал; 4. Дистилденген судың қажетті көлемін ал (сұйықтықтың көлемін өлшеу ереже сін есіңе түсір) және оны конусты құтыдағы тұздың үстіне құй; 5. Конусты құтыдағы тұз ерігенше араластыр; 6. Есепті төменде берілген үлгіде жазып шығар;    
1-есеп. Массалық үлесі 5%-дық ас тұзының 50 грамм ерітіндісін дайында. 2-есеп. Массалық үлесі 5%-дық ас тұзының 25 грамм ерітіндісін дайында. 3-есеп. Массалық үлесі 10%-дық ас тұзының 10грамм ерітіндісін дайында. Берілгені: Шешуі:  ; m(су) = mерітінді·mтұз
ω(%)= ___________________________________________________ mерітінді(г)= ___________________________________________________ _____________ ___________________________________________________ Табу керек: ___________________________________________________ _________________________________________________ Жауабы:___________ 2. Мольдік концентрациясы көрсетілген тұз ерітіндісін дайындау; 1. Мольдік концентрациясы көрсетілген тұз ерітіндісін дайындау үшін тиісті тап сырманы мұғалімнен ал. 2. Заттың мольдік концентрациясы көрсетілген ерітіндіні дайындау үшін тұздың массасын және судың көлемін есепте; 3. Тұздың қажетті массасын өлше және құтыға сал; 4. Құтыға аз ғана су құй, тұзы толық ерігенше араластыр. Содан соң қажетті белгісіне дейін құтыға су құй. 5. Есепті төменде берілген үлгіде жазып шығар; 1-есеп. Мольдік концентрациясы 0,2 моль/л 50мл ас содасының ерітіндісін дайында. 2-есеп. Мольдік концентрациясы 0,5 моль/л 50мл ас содасының ерітіндісін дайында. 3-есеп. Мольдік концентрациясы 0,1 моль/л 50мл ас содасының ерітіндісін дайында. 
Берілгені: Шешуі: CM =  ;  ; 
Vер(мл)= _____________________________________________________ C(моль/л)= _____________________________________________________ _______________ _____________________________________________________ Табу керек: _____________________________________________________ mтұз(г)=? _____________________________________________________ _____________________________________________________ Жауабы:___________ Есте сақта !!! Мольдік концентрация 1 литр ерітіндідегі еріген заттың моль санымен анықталады. Мольдік концентрацияның өлшем бірлігі – моль/л. Назар аудар !!! Өлшеуіш құтының мойнында ерітіндінің нақты көлемін шектейтін дөңгелек сақина болады. Бұл жоғарыдағы белгі сұйықтың құйылатын ең жоғарғы шегін көрсетеді. Үйге тапсырма беру: Қ 9 айталау. Күні: Химия 8 сынып Сабақтың тақырыбы: Судың құрамы, физикалық және химиялық қасиеттері. Сабақтың мақсаты: Оқушыларды судың сапалық, сандық құрамын анықтау әдістерімен, судың химиялық қасиетін қарастыра отырып, бейорганикалық қосылыстардың жаңа класы – негіздермен таныстыру. Кластар арасындағы байланыстарды мысалдармен көрсету, негіздердің, қышқылдық және негіздік оксидтердің құрамын салыстыра отырып, негізге ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау. Жаңа –гидроксид тобы, гидроксид ұғымдарын қалыптастыру. Құрал –жабдықтар: Темір қасық, банкі, қызыл фосфор, лакумус, сіндірілмеген әк. Тірек білім мен біліктер: Зат массасының сақталуы заңы, қосылуы және айырылу реакциялары, судың сапалық құрамы, электр тогы әсерінен судың айырылуы, сутегі алу әдістері, валенттік. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі : психологиялық ахуал тудыру. ІІ.Үй жұмысын пысықтау ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. Оқушыларға судың сапалық құрамын білетінін ескере отырып, оны еске түсіру мақсатында төмендегі сұрақтар қойылады.
Реакция теңдеулерін жазғаннан кейін судың құрамында сутегі және оттегі элементтері бар екендігіне, су осы жай заттардың қосылуы нәтижесінде түзілетіндігіне оқушылардың назарын аудара отырып, осы заттар қандай көлемдік қатынаста болатынын қарастыру қажет. Судың химиялық қасиетін қарастырғанда оның металмен әрекетесуіне тоқталып, кальций мен судың арасында жүретін реакция көрсетіледі. Кальций мен судың реакцияласу теңдеуін жазғанда оқушыларды бейорганикалық қосылыстардың жаңа класы –негіздермен және оның құрамына кіріп, сол класты анықтайтын гидроксотопты (ОН) таныстыруға ерекше көңіл бөледі. Негіздің құрамына кіретін топтың саны металл атомынын валенттілігіне байланысты болатынын ескертіліп, жалпы [Me(OH)n] формуласын ұсынады. Мұндағы–металл атомының валенттілігіне сәкес келетін гидроксид тобының саны. Судың металдармен әрекетесу реакциясынын мәнін түсіндіргеннен кейін оның теңдеуін жаза білуге жаттықтыру үшін төмендегі тапсырманы ұсынған жөн. Мына заттар әрекеттескенде түзілетін реакция өнімдерін жазып, атын атаңдар: а) натрий мен су; ә) барий мен су; б) кальций мен су; в) калий мен су; г) литий мен су; д) стронций мен су.
Бұдан кейін фосфор мен кальций оксидтерінің сумен әрекеттесуі көрсетіледі. Ол үшін фосфор (V) оксидін алу үшін қызыл фосфор жағылады да, оған су құйылады. Фосфор оксиді бейметалл оксиді екеніне осы жерде көңіл аударылады. Алынған ерітіндінің ортасын анықтау үшін оқушыларға таныс күлгін лакумус ерітіндісінен ерітіндінің түсіне қарап, оқушылардан қандай зат алынған сұралады, яғни бейметалл фосфор (V) оксиді сумен әрекеттескенде қышқыл түзілетіндігі қорытылады. Реакция теңдеуді белгіленген кестені оқушылар бейметалл оксидтері мен судың арасында жүретін реакция теңдеуін жазады: а) SO2+H2O= ә) CO2+H2O= б) N2O5+H2O= Реакция теңдеулерін дұрыс жаза білу үшін оқушыларға мынадай нұсқаулар беріледі. Бейметалл оксидтері суме әрекеттескенде қышқыл түзіледі. Оның формуласын құрастыру үшін, ойша су мен оксидтің құрамына кіретін әрбір элементтердің атом сандары қосылады. Егер элементтердің алынған атом сандарын қысқартуға болатын болса қысқартып, одан алынған сан формуланың алдына коэфицент ретінде қойылады. Қышқылдың құрамына кіретін сутегі атомы формуланы жазғанда бірінші орында, оттегі атомы – үшінші орынды тұрады. Мәселен: Р2О5+Н2О=Н2Р2О6=2НРО3 Жаттығу жұмыстарын жүргізіп болған соң металл оксидтерінің сумен әрекеттесілуі көрсетіледі. Бұл тәжірибе оқушыларға күнделікті тұрмыстан таныс. Сөндірілмеген әкті алып, су құйғанда, ол "қайнайды". Бұл кезде температураның жоғарылауынан судың тең жартысы буға айналады. Сондықтан әкке су құйғанда оның шашырауы, буының ыстығы шала күйдіруі мүмкін екендігі ескеріледі. Металл оксидтері сумен әрекеттескенде гидроксид түзілетіндігі айтылып, кестенің сол жақ бөлігіне реакция теңдеуі жазылады: СаО+ Н2О→ Са(ОН)2 Бұдан соң мыс, мырыш, темір оксидтерінің сумен әрекеттеспейтіндігі көрсетіледі. Оқушылар су өте тұрақты қосылыс болғандықтан, сутегінің бөлінуі белгілі жағдайда жүзеге асатынын қорытындылайды:
3) активтігі нашар металдармен қыздырғанда 3Ғе +4Н2О= Ғе3О4+4Н2 4) егер стронцийді суға салса оның бетінде газ көпіршіктері пайда болып, жоғары көтеріле бастайды. Егер цилиндрдің жақтауына жанған шырпыны жақындатса ол газдың тұтануы байқалады. Қай газ бөлінеді? Ерітіндіде қандай жаңа зат түзіледі? Химиялық реакцияның теңдеуін құрастырыңдар. Металл оксидтерінің сумен әрекеттесуі мысалына мындай тапсырма ұсынылады. Төмендегі теңдеуін аяқтап, түзілген заттардың атын ата және жоғарыда берілген кестенің бөлігін жаз. 1.Na2O+H2O= 2.K2O+H2O= 3.BaO+H2O= 4.MgO+H2O= Металл және бейметалл оксидтерінің сумен өзара әрекеттесетінін анықтауда "ерігіштігі" кестесін пайдалану тиімді екенін ескере отырып, оқушыларға онымен жұмыс істеуді ұсынған жөн. Ол үшін кестеден суда еритін негіздер мен қышқылдардың үш –төртеуін мысалға алып, оларға сәкес оксидтердің формуласын жазу немесе қышқыл мен негіздің сәйкес оксидтерден түзілуінің реакциясын жазу тапсырылады Үйге тапсырма беру: §40,41,42. 107б – 4,5жаттығу,109б – 3жаттығу, Күні: Химия 8 сынып №8-9 сабақтардың тақырыбы: Негіздердің құрамы және жіктелуі. Негіздердің химиялық қасиеттері және қолданылуы. Сабақтың мақсаты: Негіздердің құрамымен және олардың жіктелуін таныстыру. Негіздердің формуласын құрастыру, индикаторлардың көмегімен анықтай білу біліктерін жетілдіру. Сілтілер ұғымын қалыптастыру. Негіздер мен сілтілердің қасиеттерін айыра білуге үйрету. Бейметал окидтерінің сілтілермен әрекеттесуін демонстрациялап, оның реакция теңдеуін құруға, түзілген тұздардың құрамын дұрыс анықтай білуге үйрету. Қыздырғанда мыс (ІІ) гидроксидінің айырылуы тәжірибе жүзінде таныстырып, ерімейтін негіздердің айырылу реакциясы теңдеулерін құра білуге үйрету. Құрал –жабдықтар: Сілтілер,индикаторлар.т.б Тірек білім мен біліктер: Заттардың құрамы туралы білімі және олардың жіктеу білігі, индикаторлардың әсерін бақылау білігі, негіздердің құрамы, химиялық формуласы, валенттік бойынша формула құрастыру білігі. Сабақ барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі : психологиялық ахуал тудыру. ІІ.Үй жұмысын пысықтау ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. Оқушыларға металл валенттілігі бойынша негіздерінің формуласын құрастыру тапсырылады. Nа, К, Са, Ғе(ІІІ),Сu Бұдан оқушылар " Негіз дегеніміз әрбір металл атомы бір немесе бірнеше гидроксотоп пен байланысқан күрделі зат " деген қорытындыға келеді. Негіздердің қасиеттерімен оқушыларды зертханалық тәжірибелерді жасау барысында таныстыруға болады. Зертханалық жұмысты жасап оқулықтағы үлгі бойынша кесте толтырылғаннан кейін оқушыларға төмендегі қорытындылау сұрақтары беріледі.
а) формулалары; ә) сыртқы түрлері; б) судың әсері; в) индикатордың әсері; г) қыздырудың әсері. Ұқсас қасиеттерін бөліп жазыңдар. Сұраққа қайтарылған жауапты сыныпта талдап, жетпеген жерлерін мұғалім толтырады. Бұл жерде мұғалім суда ерімейтін негіздердің тағы бір ерекшелігін ескертеді. Ол –тиісті металл оксидіне су қосқанмен суда ерімейтін гидроксидттер алынбайтындығы. Мұнда олардың алу жолына тоқталу қажет емес. Өтілген материалды бір жүйеге келтіру үшін қорытынды бөлімде мынадай кестені толтыруды ұйымдастырған жөн.
Химиялық қасиеттерімен таныстыру. Сабақты пысықтау мақсатында берілетін сұрақтар мен жаттығулар: 1. Негіздер қандай екі топқа бөлінеді? Олардың ұқсастығы мен айырмашылығы. 2. Мыс (ІІ) гидроксиді мен темір (ІІІ) гидроксидін алуға болатын реакция теңдеуін жазыңдар. 3. Еритін негіздер мен ерімейтін негіздер сумен қалай әрекеттеседі? 4. Ерімейтін негіздерді қыздырғанда не байқалады? 5. Төмендегі қышқылдар мен негіздердің өзара әрекеттесу реакция тендеулерін жазып оған қатысатын барлық заттардың аттарың атандар? а) NaOH және H2SO4; ә) Си (ОН)2 және НСІ; б) Са(ОН)2 және H2SO4; в) Ғе (ОН)3; және НNO3. Жаттығулар:1.Бейметалл оксидтеріне сәйкес қышқылдарды ескере отырып, бей металл оксидтері мен негіздердің өзара реакцияласу теңдеулерін құрастырыңдар. а) SO2+ NaOH→ б) Р2О5+КОН→ ә) SO3+Са/ОН/2 → в) SO2+Ва/ОН/2→
Үйге тапсырма беру: §42,(1-6),§43,(1-13). Күні: Химия 8 сынып №8-9 сабақтардың тақырыбы: Бейтараптану реакциясы.Сілтілермен жұмыс істегендегі сақтық шаралары. Сабақтың мақсаты. Бейтараптану реакциясы туралы түсінік беру, оның реакция теңдеуін құрастыру білігін қалыптастыру. Құрал –жабдықтар. Кәрден табақша, тамызғыш, шыны таяқша, пробиркалар, стақан, спиртшам, шыны пластинка, бюретка. Тірек білім мен біліктер. Химиялық және физикалық құбылыстарының байланысы, қышқылдар мен негіздердің құрамы және қасиеттері, химиялық реакциялардың жүру белгілері, алмасу реакциялары, әр түрлі ерітінділердегі индикатордың түсі. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі : психологиялық ахуал тудыру. ІІ.Үй жұмысын пысықтау ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру. Оқушылардың өткен сабақта алған біліміне сүйене отырып мына сұрақтар талданады. 1.Қышқылдар мен негіздердің қасиеттерін салыстырыңдар. 2. Алмасу реакциялары дегеніміз не? 3.Алмасу реакцияларына қатысын заттардың қасиеттері қандай? 4.Ерітіндінің сілті не қышқыл екені қалай анықталады? 5. Реакциялардың жүру белгілерін атаңдар. Қышқылдар мен негіздердің құрамын, қасиеттерінің қарама –қарсы белгілерін тандағаннан кейін бейтараптану реакциясымен таныстыруға кіріскен жөн. Көрнекі көрсету, ерітіндіге лакмус тамызу арқылы сілті екендігі анықталғаннан кейін, оған бюреткадан қышқыл ерітінісі аз –аздан құйылады. Лакмус көк түстен күлгін түске ауысқан кезде құю тоқтатылады. Оқушыларға пробирканың сыртынан саусаққа жылу білетіндігі, яғни реакция жүретіндігі көрсатіледі. Алынған сілті ерітіндісіне қышқыл тамызғаннан кейін лакмус түсінің қайта күлгін түске ауысуынын мәні түсіріледі, яғни ерітіндіде не қышқыл, не сілті болмау реакцияс жүретіндігінің белгісі. Сонымен қатар бұл жағдайда химиялық реакция қасиеті жағынан қарама –қарсы күрделі заттардан арасында жүргені қорытыналады. Мұнан соң бейтараптану реакциясының жалпы белгісіне жылу бөліну ғана емес, сонымен қатар су бөліну де жататындығы айтылады, оның мәні негіз құрамындағы гидросотоп қышқылының сутегі сутегі атомына қосылып, су түзілетіндігі. Ал жеке белгісіне тұз түзілу жататындығы айтылып, ерітіндіні суалту арқылы натрий хлориді алынады. Реакция теңдеуі жазылғаннан кейін, бұл реакцияның алмасу реакциясымен қандай ұқсастығы бар екеніндігі талданады. Бейтараптану реакциясына қасиеттері қарама –қарсы заттар қатынасатындықтан, оның көмегімен белгісіз затты анықтауға болатындығы ескеріліп, осыған орай оның қолдануына мысалдар келтірген жөн. Сонымен қатар ерімейтін негіздердің қышқылдармен әрекеттесуі нәтижесінде тұз және су түзіліп, бейтараптану реакциясы жүретіндігі демонстрацияланады. Осы реакцияның нәтижесінде түзілген заттарға қарап және алдыңғы аталған белгілер ортақ болғандықтан да сілтілер мен ерімейтін негіздердің бір класқа жататындығы туралы қорытынды жасалады. Оқушылардың бейтараптану реакциясы туралы білімінің пысықтау мақсатында 10 зертханалық тәжірибелерді жасау ұйымдастырылады. Тәжірибелер жасалып болған соң реакция теңдеулері дұрыс құрастыра білуге жаттықтыру қажет. Үйге тапсырма беру: §39-43 қайталау. Бақылауға дайындалу. Сыныбы: 8 сынып Күні: 5-тарау. Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластары. Сабақ тақырыбы: Оксидтердің жіктелуі,аталулары мен алу жолдары. Оқыту мақсаты: Оксидтер жайлы алған білімдерін еске түсіру арқылы жіктелуін, аталуын,кейбір оксидтердің алу жолдарын қорытындылау. Реактивтер мен құралдар: Темір(ІІІ)оксиді,сутек оксиді,магний оксиді, фосфор(V) оксиді,хром(ІІІ)оксиді,мырыш оксиді,кальций оксиді,мыс(ІІ)оксиді,т.б. Көрсетілім: Оксидтердің үлгілерімен танысу. Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Жаңа сабақ: Бейорганикалық заттардың жіктелуін еске түсіру. Оқушылар бейорга- никалық заттардың жіктелу кестесін бұрын алған біліміне сүйене отырып жасайды. Ол келесі сабақта толықтырылып, жалғасын табады. Бейорганикалық заттар Жай зат Күрделі зат Металл Бейметалл Оксид Қышқыл Негіз Тұз Негіздік Екідайлы Қышқылдық Жай және күрделі заттардың ережесін еске түсіреді. Күрделі заттардың негізгі кластарының ережелері сұралады. Содан кейін оксидтерді жіктеуді жалғастырады. Негіздік, екідайлы, қышқылдық болып бөлінеді, оларға мысалдар келтіру. Оксидтердің құрылымдық формулалары жазылып көрсетіледі.Оқулықпен жұмыс істеу арқылы жаңа тақырыптағы мазмұнды білу. Оксидтердің алынуы тірек-сызба арқылы түсіндіріледі. 
Оқушыларға қысқа мерзімдік өзіндік жұмыстарын ұсыну: 1-нұсқа. Есептер мен жаттығулар жинағы(71-72бет), 4-2, 4-4, 4-17. 2-нұсқа. Есептер мен жаттығулар жинағы(71-72бет), 4-3, 4-5, 4-18. Өздік жұмысты талдай отырып, түсіндірілген тақырыпты толық бекіту үшін оқушыларға сұрақтар қойылады және тапсырмалар беріледі:
Есептер мен жаттығулар жинағынан орындау (71-72бет): 4-1. Формулалары келтірілген заттардың ішінен: KOH,H2S,H2O,CO2,AICI3,AI2O3,FeO, ,,,,,,,,,Fe2O3 тек қана оксидтердің формулаларын теріп жазыңдар. 4-19. Мына қосылыстар:BaO,CuO,AI2O3,FeO,SO3,SO2,ZnO,P2O5,K2O,SrO оксидтердің қай түріне жатады. Төмендегі үлгі бойынша жіктеп,тұстарына аттарын жазыңдар.
Оқытудың жоспарланған нәтижесі: Оқушылар оксидтердің жіктелуі,аталуы мен алу жолдарын жоспарлы түрде айтып бере білуі керек. Суда еритін және ерімейтін оксидтерге мысалдар келтіре отырып, екідайлы оксидтердің ерекше қасиеттерін айта білу. Үйге тапсырма: §44 (1-2). Есептер жинағынан 4-10,4-11, Жұмыс дәптері. Сыныбы: 8 сынып Күні: №2-шы сабақ тақырыбы: Негіздік, екідайлы және қышқылдық оксидтердің химиялық қасиеттері және қолданылуы. Оқытудың мақсаты: Негіздік, екідайлы, қышқылдық оксидтердің химиялық қасиеттері туралы білімді жүйелеп дамыту. Реактивтер мен құралдар: Кальций оксиді, фосфор(V)оксиді,мырыш оксиді,су,стақан, сынауықтар,сынауық тұрғы,индикаторлар,қышқыл,сілті ерітінділері. Көрсетілім: Кальций және фосфор(V)оксидтерінің суда еруі. Мырыш оксидінің қышқыл және сілті ерітінділерімен әрекеттесуі. Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Білім мен біліктерін тексеру: Оксидтердің жіктелуі бойынша сұрақ қойып мысалдар келтіру. 1. Оксидтер неше топқа жіктеледі?
Оксидтер  
Металл оксидтері айнымалы металл оксидтері бейметал оксидтері Na2O,MgO,CaO,BaO,CuO AI2O3,ZnO,Cr2O3,BeO, CrO3,Mn2O7,SO3,P2O5,CO2 Негіздік оксидтер Екідайлы оксидтер Қышқылдық оксидтер Тақтаға сабақ тақырыбы жазылады.Оқушыларға эксперименттік есептерді орындауды ұсынады. 1. Кальций оксиді – негіздік оксид екенін қалай дәлелдеуге болады? Бір оқушыны тәжірибе жасайтын столға шақырамын. Ол кальций оксидін суда ерітіп, түзілген сілтіні индикатормен анықтайды. Екінші оқушы кальций оксидін лакмуспен боялған тұз қышқылында ерітеді. Содан кейін олар реакция теңдеулерін жазады. 2. Фосфор(V)оксиді – қышқылдық оксид екенін қалай дәлелдеуге болады? Эксперименттік тәжірибені мұғалім орындайды. Фосфор(V)оксидін суда ерітіп, түзілген қышқыл ерітіндісін индикатормен анықтайды. Фосфор(V)оксидін сілтімен әрекеттестіреді. Ал оқушылар реакция теңдеулерін жазады. Негіздік және қышқылдық оксидтермен қатар екідайлы қасиет көрсететін оксидтерді де қарастыру. Мұндай оксидтер қышқылдармен де,негіздермен де реакцияға түсе алады, демек екідайлы қасиет көрсетеді. Тәжірибе көрсетіледі,теңдеулері жазылады: ZnO + H2SO4 = ZnSO4 + H2O; ZnO + NaOH = Na2ZnO2 + H2O Оқушыларды қатыстыра отырып, тірек - сызба таблицасы арқылы оксидтердің химиялық қасиеттері түсіндіріледі.
Өтілген тақырыпты бекіту: 1-тапсырма: Берілген формулалар:NaCI,SO2,CO2,H2O,HCI,H2SO4,KOH. Осылардың қайсысы кальций оксидімен әрекеттеседі. Тиісті реакция теңдеулерін жазыңдар. 2-тапсырма: Берілген формулалар:H2O,BaO,SiO2,BaCI2,Ca(OH)2,Na,H2SO4. Осылардың қайсысы көміртек(IV) оксидімен әрекеттеседі. Тиісті реакция теңдеулерін жазыңдар. Оқытудың жоспарланған қасиеті: Суда еритін және ерімейтін оксидтерге мысалдар келтіре отырып, екідайлы оксидтердің ерекше қасиеттерін тәжірибе қорытындысы бойынша түсіндіріп беруі қажет. Үйге тапсырма: §45(1-10). Жұмыс дәптері. Сыныбы: 8 сынып Күні: №3 -шы сабақ тақырыбы: Негіздердің жіктелуі, аталуы, алынуы мен химиялық қасиеттері. Оқыту мақсаты: Судың химиялық қасиеттерін еске түсіру арқылы негіздердің ережесі. Химиялық қасиеттерді оқып-үйренуді жалғастыру. Екідайлы қасиетті элементтер туралы мағлұмат беру. Заттарды бір-бірімен салыстырып, олардың ерекше қасиеттері мен ортақ қасиеттерін ажырата білу, заттың құрамы мен құрылысы жайлы білімді дамыту. Негіздер класына жататын заттардың ортақ химиялық қасиеттері және ұқсастығы мен айырмашылығын құрамына қарап ажырату. Реактивтер мен құралдар: Темір(ІІ), мыс(ІІ) және мырыштың ерігіш тұздары, мыс(ІІ) гидроксиді, сілтілер,қышқылдар,спирт шамы,сіріңке. Лабораториялық тәжірибе: Ерімейтін негізді қыздырып айыру. Мырыш гидроксидінің әрі қышқыл,әрі негізбен әрекеттесу тәжірибесін жасау. Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Тірек білім мен біліктер: Оксид,қышқыл,тұз,қышқылдық оксид,негіздік оксид, бейта- раптану реакциясы,жай және күрделі заттар,металл,бейметалл,екідайлы оксид, индика- торлар. Кесте толтыру,химиялық тілді жаттықтыру,өз бетімен жұмыс істеу. Кесте толтыру: Бейорганикалық заттар
Білім мен біліктерін тексеру: Оқушыларға жалпы негіздер, олардың құрамы,түрлері туралы түсініктер белгілі. Өткен сабақтар бойынша негізгі түсініктерді оқушылар қалай қабылдағанын фронтальді түрде сұрау арқылы төмендегі сұрақтарды қою: - Оксидтер,қышқылдар,негіздер және тұздар дегеніміз не? - Негіздер мен тұздардың құрамдарын салыстыра отырып, қандай ұқсастықтары мен ,,,айырмашылықтары бар екендігін анықтаңдар? - Қышқылдық,негіздік оксид дегеніміз не? - Суда еритін қандай негіздерді білесіңдер? Олар қалай аталады?(ерігіштік кестесі) - Химиялық қасиеттеріне байланысты негіздік оксидтердің, қышқылдық оксидтерден ,,қандай айырмашылығы бар? Жаңа сабақ: Оқушыларға жаңа сабақтың мақсатын таныстыру. Тірек - сызба арқылы негіздердің алыну әдістері мен химиялық қасиеттері түсіндіріледі. Сілтілермен қышқылдық оксидтердің әрекеттесуі, суда ерімейтін негіздердің қыздырғанда айырылуы, екідайлы гидроксидтің екі жақты қасиеті жайлы мәліметтер беріледі. Түсіндірілген тақырыпты толық бекіту үшін оқушылар лабораториялық тәжірибені орындайды, соңынан сұрақтар қойылады: Суда ерімейтін негіздердің қыздырғанда айырылуы және екідайлы гидроксид жайлы тәжірибе жасалып, тиісті реакция теңдеулері жазылады.
Дамытудың жоспарланған нәтижесі: Негіздер мен тұздардың құрамын салыстырып сипаттау. Үйге тапсырма: §45,(1-10), §46. Жұмыс дәптері. Химия8 сынып Күні: №4-інші сабақ тақырыбы: Қышқылдардың, жіктелуі алынуы, химиялық қасиеттері мен қолданылуы Оқыту мақсаты: : Оқушылардың қышқылдар жайлы алған білімдерін еске түсіру арқылы жіктелуін, алу жолдарын қорытындылау және олардың жалпы химиялық қасиеттері жайлы меңгерген білімдерін жүйелеу. Реактивтер мен құралдар: Темір, алюминий, мырыш, мыс түйірлері, мыс оксиді,күкірт немесе тұз қышқылы, натрий карбонаты,сынауық,лабораториялық тұрғы,спирт шамы,сіріңке. Лабораториялық тәжірибе: Қышқылдардың металдармен әрекеттесуі. Көрнекі тәжірибелер: Индикаторларға әсері,металдарға қатысы,негіздік оксидпен әрекеттесуі,натрий карбонатымен әрекеттесуі,бейтараптану реакциясы. Тірек-сызба. Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Білім мен біліктерін тексеру:Үй тапсырмасын және бұрын алған білімді дамыту мақсатында тексеру жұмыстарының үлгісін ұсынамыз. Тақтаға үш оқушы шақырылады. 1. Негіздік оксидтерге тән қандай химиялық қасиеттерді білесің? Әрбір қасиетін дәлелдейтін реакция теңдеулеріне мысал келтіріп жаз. 2. Қышқылдық оксидтерге тән қандай химиялық қасиеттерді білесің? Әрбір қасиетін дәлелдей- тін реакция теңдеулеріне мысал келтіріп жаз. 3. Ақ түсті ұнтақ – оксид берілген. Іс жүзінде оның қышқылдық немесе негіздік оксид екенін қалай дәлелдеуге болады? Тиісті теңдеулерін жаз. Сыныпта отырған оқушыларға жалпылама тапсырма беріледі: 1-нұсқа.1. Мына қосылыстардың:калий, көміртек(IV), кальций, күкірт(VI)оксидтерінің сумен әрекеттесу реакция теңдеулері жаз. 2. Төмендегі айналуларды іске асыруға болатын тиісті реакция теңдеулерін жаз: K2SO3 ↑
2-нұсқа. 1. Күкірт(IV)оксидінің натрий гидроксидімен, фосфор(V)оксидінің кальций гидроксидімен реакция теңдеулері жаз. 2. Төмендегі айналуларды іске асыруға болатын тиісті реакция теңдеулерін жаз: KNO3 → K2O → KOH Жаңа сабақ: Оқушылардың тақтада жауаптарын талдаймыз,содан кейін тақырыпты жазып, әңгіме жүргіземіз: 1. Көміртек(IV),күкірт(VI),фосфор(V) оксидтеріне қандай қышқылдар сәйкес келеді? 2. Қышқылдар құрамында қандай ұқсастық бар? 3. Тұз қышқылы мен азот қышқылының құрамындағы айырмашылық қандай? 4.Қышқылдардың негіздігі қалай анықталады? 5.Қышқылдарды қандай белгілеріне қарап топтауға болады? Оқушылар қышқылдарды жіктеу сызба-нұсқасын өзбеттерімен толтырады.  
бір негізді екі негізді үш негізді
оттекті оттексіз оттекті оттексіз оттекті оттексіз Оқушыларға қышқылдардың химиялық қасиеттері бойынша көрнекі тәжірибелер көрсе- тіледі және тірек-сызба бойынша қасиеттері мен алынуы түсіндіріледі. Түсіндірілген тақырыпты толық бекіту үшін оқушылар лабораториялық тәжірибені орындайды, қорытындысын жазады, соңынан сұрақтар қойылады:
Оқытудың жоспарланған нәтижесі. Оқушылар оттекті және оттексіз қышқылдарды өзара салыстырып,ұқсастығы мен айырмашылығын танып біледі. Дамытудың жоспарланған нәтижесі. Оқушыларметал мен қышқыл,карбонат пен қышқыл т.б. арасындағы реакцияның жүру себебін өз түсінігімен дәлелдеп бере білуі керек. Үйге тапсырма: §47(1-11). Жұмыс дәптері. Сыныбы: 8 сынып Күні: Сабақ тақырыбы: Тұздардың жіктелуі мен алынуы. Химиялық қасиеттері мен қолданылуы. Оқыту мақсаты: Тұздар жайлы алған білімдерін одан әрі қарай дамытып,олардың аталуы мен жіктелуін, суда еритін,ерімейтін тұздар жайлы толық мағлұмат алуды іске асырады. Тұздардың формуласын, реакция теңдеулерін жазу дағдысын түсіндіру. Реактивтер мен құралдар: CaCI2,Na2CO3,H2SO4,BaCI2,Ca(OH)2,AgNO3.CuSO4, NaOH, Zn, Cu,Hg(NO3)2,т.б,шыны түтік,сынауықтар,сынауық қысқыш,спирт шам,сіріңке. Көрнекі тәжірибелер: Тұздардың алынуы,химиялық қасиеттері. Сабақ барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі. Білім мен біліктерін тексеру: Оқушылардың бұрын алған білімін ескере отырып, төменде көрсетілген қысқа мерзімдік өзіндік жұмысты орындауды ұсынамын: 4-119. Төменде формулалары берілген қосылыстардың ішінен тұздарды теріп жазыңдар: Fe2O3,Na2SO4,LiOH,KCI,H2CO3,KCIO3,Cu(OH)2,MgCI2,FeS,P2O5,KMnO4. 4-120. Төменде кейбір тұздардың тұрмыста, медицинада,ауыл шаруашылығында, өнеркәсіпте жиі қолданылатын жабайы атаулары берілген:ас тұзыNaCI,ас содасы NaHCO3 бор, мрамор, әктас CaCO3, мүсәтір NH4CI, ляпис AgNO3, сыр HgS, магнезит MgCO3, магнезия MgSO4, фосфорит Ca3(PO4)2, сақар K2CO3. Осы тұздарды халықаралық атаулар жүйесі бойынша атаңдар. 4-139. Мына тұздардың: кальций карбонаты,мыс(ІІ) сульфаты, сынап(ІІ) фториді, калий сульфиді, қорғасын(ІІ)иодиді, темір(ІІІ)хлориді формулаларын жаз. Ерігіштік кестесін пайдаланып,бұл тұздардың суда ерігіштігін анықта. Жаңа сабақ: Оқушылардың тақтада жауаптарын талдаймыз,содан кейін тақырыпты жазып, тұздардың жіктелуі мен алынуы және химиялық қасиеттері мен қолданылуы туралы әңгімелеу. Химиялық қасиеттеріне байланысты көрнекі тәжірибелерді көрсету. Түсіндірілген тақырыпты толық бекіту үшін оқушыларға есептер мен жаттығулар жинағынан тапсырмалар беріледі соңынан сұрақтар қойылады: 4-121. Формулалары келтірілген тұздарды: NaNO2,K2S,KHS,CuSO4,Na2HPO4,NaH2PO4, K3PO4,MgOHCI,CaCO3,NaHCO3,AI(OH)CI2,AgNO3,FeCI3,FeSO4 берілген кестеге бөліп жаз:
4-128. Нәтижесінде мына тұздар: а)калий хлориді; ә)кальций нитраты түзілетін бейтараптану реакцияларының теңдеулерін жаз. 4-138. Мына тұздардың: темір(ІІ)сульфаты,мырыш нитраты,алюминий фосфаты, күміс хлориді,барий сульфаты формулаларын жаз. Ерігіштік кестесін пайдаланып,бұл тұздардың суда ерігіштігін анықта. 4-144. Келтірілген сызба нұсқалардың ішінен жүзеге асатын реакциялардың теңдеулерін жазыңдар: 1) ZnSO4 + Pb → 2) BaCI2 + Na2SO4 → 3) CuSO4 + NaOH → 4) Na2SO4 + HCI → Уақыт жеткен жағдайда оқулықтан 131 беттегі 8 жаттығуларды орындау: а) C → CO2 → Na2CO3 → CO2 → CaCO3 ә) Сu → CuO → CuCI2 → Cu(OH)2 → CuO → Cu Оқытудың жоспарланған нәтижесі: Оқушылар ерігіштік кестесін пайдаланып, суда еритін тұздардың формуласын құрастырып, металл атомының валенттігі мен қышқыл қалдығының валенттігі арқылы тұздарды жіктей отырып, аттарын атауды үйрену. Үйге тапсырма: §48(1-7). Жұмыс дәптері. Химия 8 сынып Күні: Сыныбы: Сабақ тақырыбы: Бейорганикалық қосылыстар арасындағы генетикалық байланыстар. Сабақтың мақсаты: Негізгі бейорганикалық қосылыстар жайындағы білімді жүйелеу. Классаралық генетикалық байланысты оқушыларға түсіндіру. Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі Білім мен біліктерін тексеру: Бұрын алған білімді дамыту мақсатында
Жаңа сабақ: Заттарды класқа – оксидтер,негіздер,қышқылдар,тұздар деп бөлдік. Әр- қайсысына тән қасиетті қарастыру арқылы олардың арасындағы генетикалық байла- нысты түсінуге мүмкіндік туады.Оқушыларға металдар мен бейметалдардың генети- калық қатарының өзара байланысы туралы мәліметтерді естеріне түсіремін. Г     енетикалық қатарлардың өзара байланысы: Металл Жай жат Бейметалл
1  . Ca → CaO → Ca(OH)2
 Ca3(PO4)3 Негіздік Қышқылдық
2   . P → P2O5 → H3PO4 оксид Тұз оксид
  Негіз Қышқыл
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Бұл сызба-нұсқаға қарап,оқушылар металл мен бейметалдың генетикалық қатары тұз түзілумен аяқталатындығы туралы қорытындыға келеді. Заттарды жіктеуде судың алатын орны туралы сұрақты талқылауға болады. Судың негіздік және қышқылдық оксидтермен әрекеттесіп, нәтижесінде негіз және қышқыл түзетіні белгілі. Оқушыларға сұрақтар қойылады: 1. Судың өзі қандай қасиет көрсетеді? 2. Суды қандай класқа жатқызуға болады? ( Оқушылар заттарды жіктеудің негізгі белгілерін естеріне түсіріп,судың екідайлы оксидке жатқызуға болатындығы туралы қорытындыға келеді.) Биологияда өсімдіктер мен жануарларды туысқа,түрге бөліп жіктегені сияқты, химияда да заттарды жіктеу арқылы олардың да өздеріне тән қасиеттеріне сәйкес бірігіп, бір тұтас топ түзетінін байқадық. Бұл табиғаттың тұтастығын дәлелдейтін заңдылық. Түсіндірілген тақырыпты толық бекіту: Бейорганикалық қосылыстардың маңызды кластары бойынша оқулықты пайдаланып, оқушыларға өздік тапсырма беремін: 4-жаттығу. 131бет.Берілгені:O2,H2O,Na,KOH,CuO,NaOH,Na2SO4,SO3,HCI,Na2O,CuSO4. Осылардың ішінен генетикалық өзара байланысы бар заттарды тауып, өзара айналула- рын реакция теңдеулерін жазу арқылы дәлелдеңдер. 5-жаттығу. Төмендегі айналуларды іске асыруға болатын тиісті реакция теңдеулерін жаз: а) Cu → CuO → CuCI2 → Cu(OH)2 → CuO → CuSO4 ә) AICI3 → AI(OH)3 → AI2O3 → AI2(SO4)3 → AI(OH)3 → AI(OH)2CI Есептер мен жаттығулар жинағынан берілетін тапсырмалар. 4-156. Төмендегі сызба нұсқалардағы белгісіз заттарды тауып,айналуларды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін химиялық реакция теңдеулерін жазыңдар: 1) Na → X → Na2SO4 →Ba2SO444 2) H2S → X → SO2 → У → H2SO4 → MgSO4 Үйге тапсырма: §49(5-9). Жұмыс дәптері. Химия 8 сынып Күні: Сыныбы; Сабақ тақырыбы: №7– практикалық жұмыс. Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластарын қорытындылау тақырыбына эксперименттік есептер. Оқыту мақсаты. Оксидтер,негіздер,қышқылдар,тұздар жайлы алған білімді бір жүйеге келтіру және оқушылардың дағдысын, біліктілігін, тірек білімін химиялық эксперимент арқылы қалыптастыру. Құралдар мен реактивтер: Магний, темір, кальций, магний оксиді, темір (ІІІ) гидроксиді, тұз, күкірт, азот қышқылы ерітінділері, индикаторлар, тұрғылар, сынауықтар, қстағыштар, химиялық стақандар, ыдыстар. Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі : психологиялық ахуал тудыру. жүктеу/скачать 3.41 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||