дeмалды дeгeн сойлeмдepдeгы бас

42 
табынан болады. Мысалы, Апатты аймакка комeкшы, жәpдeмшы топ 
кeлды дeгeн сойлeмдeгы комeкшы, жәpдeмшы созы быpыныy оpнына быpын 
ауыстыpып колдануға болатын, мағыналаpы быp-быpынe жакын, быp соз 
табынан болған синоним создep. Тылымыздe синоним создep зат eсымдepдe, 
сын eсымдepдe, eтыстыктepдe жәнe устeулepдe кeздeсeды. 
Зат eсымнeн 
болған синонимдep 
Сын eсымнeн 
болған синонимдep 
Eтыстыктeн 
болған 
синонимдep 
Устeудeн болған 
синонимдep 
Eл 
Халык 
Жұpт 
Копшылык 
Жамағат 
Сұлу 
Әдeмы 
Кeлбeтты 
Ажаpлы 
Коpыкты 
Кeздeсу 
Дидаpласу 
Ұшыpасу 
Жолығу 
Алыс 
Кашык 
Шалғай 
Киян 
Кeйбыp создepдыy синонимдepы тұpакты тыpкeс туpындe дe кeздeсeды. 
Мысалы, сұлу, әдeмы, коpыкты созыныy фpазeологиялык синонимы уpып 
ауызға салғандай болса, алыс, кашык созыныy тұpакты тыpкeс туpындeгы 
синонимы ит аpкасы киянда, ит олгeн жep. 
63-жаттығу. Томeндeгы создepдыy омонимдeс сыyаpын тауып, олаpдыy 
әpкайсысыныy мағынасын айкындайтын сойлeм кұpаyдаp. 
Улгы: Тус. 1. Ак тус кыpшыл болады. 2. Ол тус коpды. 3. Кун тус болды. 
4. Сeн аттан тус. 
Тус, кун, суз, кас, жаз, жас, аpа, сана, жастык. 
64-жаттығу. Сойлeмдepдeн омонимдepды тауып, кандай мағынада 
колданылғанын коpсeтыyдep. 
1. Бұл жepдe сыбызғы, каpакияк, кызғалдык коп. 
2. Маған сыбызғыда оpындаған куй катты ұнады. 
3. Ат кұлағы тык, яғни шeкeсыныy устындe калкиып тұpады. 
4. Шаpбакка аткұлак, шыpмауык каптап кeтыпты. 
5. Балдыpған жаз оpтасында гулдeйды. 
6. Балалаpға аpналған басылым – Балдыpған. 
7. Осымдыктыy аты туpалы мына создыктe жазылған. 
8. Сұлтанныy аты бәйгeдeн быpыншы кeлды. 

43 
65-жаттығу. Томeндeгы сойлeмдepдeн омоним создepды тауып, олаpға 
сұpак кою аpкылы мағынасын ашыyдаp. 
1. Даланыy апан тосындe быp каpа коpынды. Бұл кым болды eкeн? 2. Ак 
тep, каpа тep болған сәйгулeктep бeйнe быp аyыз-epтeгылepдeгы батыpлаpдыy 
тұлпаpындай ауыздыкпeн алысады. 3. Киылған каpа касы, каpакаттай 
молдыpeгeн каpа козы, колаy шашы уйдыy каpаyғылығын коюландыpып 
тұpғандай. 4. Ұшактыy каpасы узылгeншe, Сәулe дe быp оpнында козғалмай 
тұpып калды. 
66-жаттығу. Томeндe бepылгeн синонимдык катаpлаpдыy кұpамындағы 
әpбыp созды лайыкты баска создepмeн тыpкeстыpып жазыyдаp. 
1. Жуыpда, жакында, таяуда, жуыкта; 2. Аспан, кок; 3. Сыйлау, кұpмeттeу, 
кадыpлeу; 4. Тоyыpeк, айнала, маyай, тұс; 5. Коп, мол, кыpуаp; 6. Кас, жау, 
дұшпан; 7. Сыпайы, әдeпты, биязы. 

жүктеу/скачать 3.36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: