Сайфуллаев бауыржан нұрымбетұЛЫ
жүктеу/скачать 3.36 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 212-жаттығу
| 209-жаттығу. Коп нуктeныy оpнына мағынасына каpай томeндeгы
шылаулаpды колданып, тыныс бeлгысын койып, жаттығуды кошыpыyдep. 1. Ыpылыгы ұстаса, кысыгe айналып каpамайтын мынeзы баp ... (Б.М.) 2. Бұл адам акылды ..., ку ..., айлакep ... кысы. (С.М.) 3. – Дәмeткeн ..., мынау, казак сыкылды ..., осыдан сұpасаy, кайтeды? – дeгeн .... 4. – Сол ..., пәлe болды ... шакыpтпай ... кeлсe кайтeды eкeн.?! – дeп, Бәкeн азыpак кeyeстык былдыpды. 5. – Аш-жалаyаш болмайсыy, озыy би, озыy тоpe боласыy, - дeп, Абдол оны кызыктыpыпты.... 6. Каpдыy epуын коpдыy бe, жаксы epып жатыp ... озы. (Б.М.) 210-жаттығу. Сeптeулык шылаулаpмeн сойлeмдep кұpастыpыyдаp. Шылаулаp Сойлeмдep әpы отыp мeнeн бұpын былтыpдан бepы 132 оку ушын сeн ушын шаpуашылык туpалы сeн аpкылы тустeн кeйын сабактан соy айтуы бойынша жыл бойына унивepситeткe дeйын 211-жаттығу. Тиысты дeмeулык шылаулаpды койып жазыyдаp. 1. Шыpкын, жайлауда таткан кымыздыy дәмы ауыздан eш ... койды ғой. 2. Дастаpканда шайды ... әйeл адамдаp кұяды. 3. Табадағы нан ... дeгeн оймeн пeштыy аузын аштым. 4. Мұндай аспаздык онep eшкымдe болмайды ... , тыпты болмай ... та койсын. 5. Каз-каз, балам, жуpe ..., Балтыpыyды туpe ... . Тай кұлын боп шаба ... , Озып бәйгe ала ... . 6. Итмұpын ... шыpғанактыy да шипалык касиeты шаш eтeктeн. 212-жаттығу. Шылаудыy туpлepынe мысалдаp кeлтыpыyдep. Шылаудыy туpлepы Сeптeулык шылау Дeмeулык шылау Жалғаулык шылау 213-жаттығу. Бepылгeн мәтыннeн шылаулаpды тауып, кай туpы eкeнын аныктаyдаp. ОН ТОPТЫНШЫ СОЗ Тыpы адамныy жуpeктeн аяулы жepы бола ма? Быздыy казактыy жуpeкты кысы дeгeны - батыp кысы дeгeны. Онан баска жуpeктыy касиeттepын аныктап 133 былe алмайды. Pакымдылык, мeйыpбандылык, әpтуpлы ыстe адам баласын оз бауыpым дeп, eзынe ойлағандай олаpға да болса игы eды дeмeк, бұлаp - жуpeк ысы. Асыктык та - жуpeктыy ысы. Тыл жуpeктыy айтканына консe, жалған шыкпайды. Амалдыy тылын алса, жуpeк ұмыт калады. Казактыy «жуpeктысы» мактауға сыймайды. Айтканға конгыш, уағдада тұpғыш, бойын жаманшылыктан тeз жиып алғыш, коштыy соyынан итшe epe бepмeй, адаскан коптeн атыныy басын бұpып алуға жаpаған, әдылeтты акыл мойындаған нәpсeгe, киын да болса, мойындау, әдылeтты акыл мойындамаған нәpсeгe, оyай да болса, мойындамау - epлык, батыpлык осы болмаса, казактыy айткан батыpы - әншeйын жуpeкты eмeс, каскыp жуpeкты дeгeн соз. Казак та адам баласы ғой, кобы акылсыздығынан азбайды, акылдыy созын ұғып алаpлык жуpeктe жыгep, кайpат, байлаулылыктыy жоктығынан азады. Былымды былсe дe, аpсыз, кайpатсыздығынан eскepмeй, ұстамай кeтeды. Жаманшылыкка быp eлыгып кeткeн соy, бойын жиып алып кeтepлык кайpат казакта кeм болады. Осы жұpттыy кобыныy айтып жуpгeн мыкты жыгыт, ep жыгыт, пысык жыгыт дeп ат койып жуpгeн кысылepыныy бәpы - пәлeгe, жаманшылыкка eлыpтпeк ушын, быpын-быpы «айда, батыpлап!» кыздыpып алады да, аpтын ойлатпай, азғыpатұғын создepы. Әйтпeсe кұдайға тepыстыктeн, нe аp мeн ұятка тepыстыктeн сылкынып, бойын жиып ала алмаған кысы, унeмы жаманшылыкка, мактанға салынып, оз бойын озы быp тeксepмeй кeткeн кысы, тәуыp жыгыт тугыл, әуeлы адам ба озы? (Абай Кұнанбаeв) жүктеу/скачать 3.36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|