3-жаттығу.Сөйлемдердегі етістіктердің қандай грамматикалық категорияның тұлғасында тұрғанын ажыратыңыз, оларға сипаттама беріңіз.
– Абайжан, осы сен түні бойы ұйықтамағанбысың? – деп, баласының бетіне қарады (қарады-не істеді? баяндауыш). Астыңғы үйдегі бапты аспазшы пісірген(нені? толықтауыш) ыстық самсаны да жеген жоқ (жеген жоқ-не істеді? баяндауыш.). Бірақ Қараша қалатын емес (не істемек? баяндауыш). Бет қаратар емес (баяндауыш). Енді топтың ішін көрмек емес (не істеимек? баяндауыш.).
Еденін қи аралас балшықпен майдалап сылаған үйдің тап ортасына келіп(не істеп? баяндауыш), сұлық тұрып қалған Балзия үн қатпады(не істеді? баяндауыш). Атымтайдың көзі қалыңдығының ашулы, әрі қайғылы жүзіне түспесе де(қалай? Пысықтауыш), жасырынбай шалқақ ұстаған ішіне түсті. (не істеді? баяндауыш)Трашпанның талдан тоқылған(неге? толықтауыш) қорабына қатар отырған екі құрбы орта жолға дейін бір-біріне тіл қатыспады(не істеді? баяндауыш). Балзия, мен әкейді қойысуда бола алмаймын(не істеймін?баяндауыш.) Сендердің алдарыңа енді ешкім кесе көлденең тұра алмайды. (не істейді?баяндауыш.) Біздің шешелеріміз ғой, біз көргеннің, біз білгеннің бірін де көре алмай(ненің бәрін? анықтауыш), бірін біле алмай, көрбала боп өтті (не істеді? Баяндауыш)
Жауабы:
Қарады-қара негізгі етістік, -ды жедел өткеен шақ, жіктік ж 3 жағы
Пісірген-пісір нег етістік, -ген есімше, өткен шақ
Жеген-нег етістік же, -ген есімше өткен шақ
Қалатын-қал нег етістік, -атын есімше, өткен шақ
Қаратар-қара нег етістік, -т өзгелік етіс, -ар есімше, болжалды келер шақ
Түспесе-түс нег етістік, -пе болымсыз етістік, -се шартты рай ж
Түсті-түс нег етістік –ті жіктік ж 3 жағы, жедел өткен шақ
Тоқылған-тоқы нег етістік, -л ырықсыз етіс, -ған есімше , өткен шақ
Қатыспады-қатыс нег етістік, -па болымсыз етістік, -ды жік жал 3 жағы,ауыспалы келер шақ
Алмаймын-ал нег етістік, -ма болымсыз етістік, -й көсемшенің ж, ауыспалы келер шақ, -мын жіктік ж 1 жағы
Алмай-ал нег етістік, -ма болымсыз етістік, -й көсемше, ауыспалы келер шақ
Өтті-өт нег етістік, -ті жіктік ж 3 жағы, жедел өткен шақ
Достарыңызбен бөлісу: |