Шейх ‘Абдурраззақ әл-Бәдр Джихадтың даналықтары мен ережелерінен жақсы жемістер

Бүлікке кіріскен мәртебе, білім және дін иелерінің арасында Заң Шығарушының Қасиетті мәтіндері жетпеген, яки оларды сахих (сенімді) деп санамаған кісілер де бар. Олардың ішінде олардың (Қасиетті мәтіндердің) үкімі жойылған деп айтқандары да бар. Олардың ішінде, Қасиетті мәтіндерге қатысты үкім жасаушылардың көбімен орын алып жатқанындай, оларды өзгеше тәпсірлейтіндері де (түсінетіндері де) бар.

Осы үш себептерден білім иелері кейбір Қасиетті мәтіндерді қолдануды қалдырды.

Осыдан кейде білімде және дінде мәртебелі болған тұлғаның өз жорамалымен байланысты пайымы және белгілі деңгейдегі әуесі (көңіл қалауы) болатыны мәлім болады. Нәтижесінде, оған ілеспеу керек болған нәрсе шығады, тіпті оның өзі - Аллаһқа жақын ізгі адам болса да.

Және осындай нәрсе орын алса, екі топ үшін бүлік басталады: осы бүлікті ұлықтайтындар, осы амалды мақұлдауды және оған ілесуді қалайтындар үшін. Және оны айыптайтын, мұны билік жүргізуге, тақуалыққа, және тіпті ізгілікке және Жәннәттың тұрғындарының жағдайына да, тіпті иманға да кесірлі деп, оны жасаушыны діннен шығаратын топ үшін. Бұл екі жақ та қателесуде.

Ал кім өділетті жолды таңдаса, ұлықтауға лайықты болғанды ұлықтайды, оны сүйеді және қолдайды. Ол ақиқатқа тиістісін береді, оны ұлықтайды, жаратылыстарға рахымшылдық танытады және бір адамның игі амалдары да, жауыздықтары да болуы, ол мақтаулы да, айыпты да болуы, сый да, жаза да алуы мүмкін екендігін біледі. Оны бір жағынан жақсы көреді, ал екінші жағынан жек көреді. Және бұл - аһли Суннә уәл жәмәаның хауариждерден, муағтәзиләлардан және оларға сәйкес келетіндерден ерекшеленетін жолы.

Сондай-ақ, бүліктердің себептері өздеріне күмәндар мен әуестерді (қалауларды) қатар қамтитынын да білу керек. Оларда ақиқатты, ол көп адамдарға немесе олардың көпшілігіне жалғаннан ерекшеленбейтін болып қалатындай етіп, жалғанмен бүркейтін күмәндар болады. Оларда қалаулар мен әуестердің адамдары да болады, ал бұл - ақиқатты іске асыру ниетіне кедергі болады. Сондай ақ, оларда ізгілік үшін деген күшті әлсірететін зұлымдықтың күші көрінеді.

Сондықтан да, адам бүлік кезінде өзінің жүрегін тәрк етеді, және жүректерге оларға ақиқатты тануға және оны іске асыруға ниеттенуге бөгет жасайтын нәрселер кіреді. Сондықтан, бүлік - надақтық тәрізді деп саналады. Ал надандықта ақиқатты білу және оны іске асыру ниеті болмайды, және сондықтан: «Бүлік соқыр және керең», «Бүліктер қара түнек түн сияқты» деген, т.б.с.с. надандықтың пайда болуын және білімнің жасырылуын түсіндіріп беретін сөздер айтылады.

Ал Ислам пайдалы білім мен игі амалды, ақиқатты тануды және оны ниеттенуді алып келді. Кейде, кейбір әмірлер жәбір көрсетуімен зұлымдық жасайтын, адамдар оның зұлымдығына сабыр таныта алмайтын, және оның зұлымдығын тек қана одан да үлкен зиянмен тойтару мүмкін болған жағдайлар орын алады. Алайда адам өзінің құқығына және зұлымдықты өзінен тойтаруға деген сүйіспеншілігінің салдарынан өзінің әрекетінен жалпыға келетін зиянға қарамайды.
Ескертпе:

Абу әл-Харис Саиғ: «Бағдадта адамдар әмірге қарсы шығуды шешіп имам Әхъмәдтан бұл жөнінде сұрады», - деп айтатын. «Ол мұны сөге бастады да: «Аллаһ Пәк! Қан, қан, оны мақұлдамаймын да, оны бұйырмаймын да! Біздің осы жағдайға сабыр етуіміз, қан төгілетін, мал мүлік басып алынатын және рұқсат етілген нәрселердің шекарасы бұзылатын бүліктен жақсы! Мен адамдар осыған дейін жетті деп ойламаймын», - деді. Оған: «Ал адамдардың қазір жағдайы - бүлік емес пе?!»- деген сұрақ қойылды. Ол: «Тіпті солай болса да, бұл бүлік - біреу ақ, ал егер қылыш көтерілсе, жаппай бүлік көтеріледі! Бұған сабыр ету және өздеріңнің діндеріңді сақтау - сендер үшін қайырлырақ», - деді». әл-Халләл “әс-Суннә” 1/132.

Осының барлығы Пайғамбардың, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, әмірлердің зұлымдығына сабыр ету және олармен соғысуды және оларға қарсы шығуды тастау туралы әмірі – Аллаһтың құлдары үшін бұл өмірде де, Ақыретте де ең игі әмірлердің бірі болып табылатынын түсіндіреді. Және осыған қасақана немесе қателесіп қайшы келуші игілікке жетпейді, керісінше зиян шегеді.

Шейхуль-Ислам Ибн Таймийя былай деді: “Мұсылмандарың әмірлеріне, олардың жасап жатқан күнәлары үшін, қарсы шығу дұрыс емес. Зина немесе сол сияқты үлкен күнә жасаған адамды өлтіруге тиісті болғанына қарамастан, осындай күнәларды жасап жатқан әмірге қарсы көтеріліске шығуға болмайды. Өйткені, әмірге қарсы шығу себімен туындаған бүлік, әмірдің күнәлары себебінен туындаған бүліктен едәуір асып түседі”. Қараңыз «Мәджму’ әл-фәтәуә» 22/61.

Шейх Ибн әл-Қаййим айтатын: “Егер де жамандықты түзету одан да көп жамандыққа немесе Аллаһтан және Оның Елшісінен, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, алыстауға әкелетін болса, онда бұл жамандықты түзету харам болып табылады! Жамандықты түзетудің осындай түріне мұсылмандардың әмірлеріне қарсы шығу жатады. Ақиқатында, бұл - жауыздық пен бүліктін Ақырзаманға дейін негізі болып табылады!” Қараңыз “И’ләм әл-мууәкки’ин” 3/15.
Сондықтан, Пайғамбар, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, Өзінің немересі әл-Хасанды мақтап, былай деп айтқан болатын: «Ақиқатында, бұл менің балам жетекші болып табылады. Жуық арада Аллаһ ол арқылы мұсылмандардың екі үлкен тобын жарастырады». әл-Бухари № 2704.

Және ол, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, бүлік кезінде шайқасу үшін де, әмірлерге қарсы шығу үшін де, мойынсынудан бас тарту үшін де, жәмәадан бөлініп шығу үшін де ешкімді мақтамады. Керісінше, ол мұның барлығына тыйым салды, және барлық сахих пайғамбарлық хадистер мұны дәлелдейді. Кім бұл мәселеге қатысты сахих хадистерді ой-санасынан өткізсе және оларға саналы түрде назар қойса, Қасиетті мәтіндер ең игі амалдарды алып келгендігін және тура жолға Аллаһ салатындығын біледі. Қараңыз "Минхадж ас-Сунна" 4/527-548.

Шейх Сахманның сөзін келтірілгеннен кейінгі шейх Абдурраззақ айтатын барлық қорытындылар мен пайдалалар шейхуль-Исламның еңгізулері болып табылады.

Ниеті бұзылған, немесе өзінің көңіл қалауларына (әуестеріне) ерген (адам) джихадқа Аллаһқа мойынсыну үшін емес, өзінің қалауы үшін келеді. Шейхуль-Ислам Ибн Таймия былай деді: «Олар – мойынсынудың көріністерімен және бұзылған ниеттерімен келетіндер, бұл жөнінде екі «Сахихта» Пайғамбарды, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын: «Йә, Аллаһтың Елшісі, бір ер адам олжа үшін соғысады, басқасы – даңқ үшін, үшіншісі – рия (көз бояушылық) үшін. Осылардың қайсысы Аллаһ жолындағы джихад болады?» - деп сұрағандығы туралы айтылғандай. Сонда ол: «Кім Аллаһтың сөзі үстем болуы үшін соғысқан болса, сол Аллаһтың жолында», - деді. Аллаһ Тағала былай деді: «Ақиқатында, екіжүзділер Аллаһты Алдауға талпынады, бірақ Ол оларды алдайды. Олар намазға тұрған кезде өздерін адамдарға көрсетіп және Аллаһты азғантай ғана еске алып зауықсыздықпен тұрады». Солар – бұзылған және айыпталатын ниеттердің адамдары. Олар парызды тастаумен қатар, харамды жасады». Қараңыз «Мәджму’ әл-фәтауә» 10/514-515.

Джихадты орындаушының, алайда ол туралы дұрыс білімі де, джихадтың ақиқаты, оның ережелері туралы айқын түсінігі де болмаған адамның джихадында өзі білмеген (ойламаған) жерде міндетті түрде кемісітік және ауытқу болады. Өйткені, ол өзін Аллаһқа мойынсынушылық және Оның жолында джихад жасап жатыр деп кәміл сенеді, және кейде Аллаһ Тағаланың шекараларын бұзып ауытқуға түседі. Сондықтан, 'Умар ибн 'Абдуль-'Азиз былай деді: “Кім Аллаһқа білімсіз ғибадат етсе, пайдаға қарағанда, көбірек зиян әкеледі ”. Әхмәд “әз-Зухд” 365.

Шейхуль-Ислам Ибн Таймия былай деді: "Сондай-ақ, бүліктердің себептері қатар болып келуі мүмкін екендігін де, және жүректерге ақиқатты тануға және оны іске асыруға ниеттенуге бөгет жасайтын нәрселер жақындайтынын да білу керек. Сондықтан, бүлік - надақтық тәрізді деп саналады. Ал надандықта ақиқатты білу және оны іске асыру ниеті болмайды. Ал, Ислам пайдалы білім мен игі амалды, ақиқатты тануды және оны ниеттенуді алып келді. Кейде, кейбір әмірлер жәбір көрсетуімен зұлымдық жасайтын, адамдар оның зұлымдығына сабыр таныта алмайтын, және оның зұлымдығын тек қана одан да үлкен зиянмен тойтару мүмкін болған жағдайлар орын алады. Алайда, адам өзінің құқығына және зұлымдықты өзінен тойтаруға деген сүйіспеншілігінің салдарынан өзінің әрекетінен жалпыға келетін зиянға қарамайды". Қараңыз “Минхадж әс-Суннә” 4/538-539.
3. Дінде шектен шығушылық таныту

Бұл – көп адамдарды джихадта және басқа да амалдарда ауытқушылықтарға әкеліп соқтырған қауіпті жол. Және тіпті бұл – дұрыс басшылықтың және мұсылман жәмәасының басшылары әділеттіліктен ауытқып адасушы болған деп сенетін хауариждердің, рафидилердің және көптеген солар сияқты бидғат пен көңіл қалауларына ілесушілердің адасушылығының негізі. Содан соң олар өздерінің пікірі бойынша зұлымдық және адасушылық болған нәрсені күпірлік деп санады. Кейін олар осы күпірлікте айыптауда бидғи үкімдерді негіздеді. Қараңыз «Мәджму’ әл-фәтауә» 28/497.

Сондықтан, Пайғамбар, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, өзінің үмметін діндегі шектен шығушылықтан сақтандырып, былай деді: «Діндегі шектен шығушылықтан сақ болыңдар, өйткені шектен шығушылық сендерге дейін болғандарды опат етті!» Әхмәд 1/215, Ибн Мәжжәһ № 3029.

Діндегі шектен шығушықтың қауіптілігін және оны алып жүрушінің мұсылмандармен болған қарым-қатынасындағы ойы мен әдетіне оңын үлкен ықпалын әл-Бухари "әт-Тарихта", Абу Йә'лә, Ибн Хиббән және әл-Бәззар Хузайфадан, Аллаһ оған разы болсын, келтіретін риуаят дәлелдейді. Онда Аллаһтың Елшісі, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, былай дегені жеткізіледі: «Ақиқатында, мен сендер үшін Құран оқушы және оның (Құранның) әдемілігі оның (сырт келбетінде) байқалатын және ол Исламның қорғаушысы болатын адамнан қорқамын. Кейін ол Құранды, оны арқасына тастап, қалдырады, және өзінің көршісіне, оны көпқұдайшылықта (ширкте) айыптап, қылышпен тап басады». Және Хузәйфә: «Йә, Аллаһтың Пайғамбары, олардың қайсысы көпқұдайшылыққа (ширкке) жақын: айытаушы ма, әле айыпталушы ма?!» - деп сұрады. Ол: «Жоқ, айыптаушысы!» - деп жауап берді. Қараңыз “ас-Сильсилә әс-сахиха” 3201.

Пайғамбар, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын бұл жөнінде: «Игілік сендердің жасы үлкендеріңмен бірге болады», - деп айтқандай. Ибн Хиббан "әс-Сахих" № 559, әл-Хаким "әл-Мустәдрак" 1/62. Қараңыз "ас-Сахиха" № 1778.

'АбдуллаҺ ибн Мас'уд, Аллаһ оған разы болсын: «Адамдар оларға білім жасы үлкендерден (ғалымдардан) келіп тұрғанша игілікте болуын тоқтатпайды. Ал ол оларға жасы кішілерден келгенде олар опат болады!» - деп айтатын. әл-Ләләкәи "Шарх әл-и'тиқад" (101).

Және іс тіпті кейбіреулер кесірлі пәтуаларды олардың шынайы жағдайы белгісіз болған біреулерден, Интернет анықтама жүйесінен алатын жағдайға дейін жетті. Ал осы адамдар, осындай білім көздеріне ие бола тұра, қалайша құтылу мен игілікті күтеді?!

Имам Ибн Кутайба Ибн Мас’удтың сөздері туралы былай деді: “Ол: «Адамдар, олардың ғалымдары болып жастар емес, қария шейхтар табылғанға дейін игілікте болады», - деп айтқысы келді. Өйткені, шейх жастықтың рахатын, оған тән болған қызбалықты, асығыстықты және қисынсыздықты ұмытып үлгерді, білім мен тәжірибе алды. Оның біліміне қатысты оған күмәндар келіп-кетпейді, оны нәпсіқұмарлық меңгеріп алмайды, қалаулары билеп алмайды, және шайтан оны жастығындағыдай қателесуге мәжбүрлей алмайды. Жас ұлғаюмен адамға салмақтылық, байсалдылық, және құрмет келеді. Ал жас адамға шейх өзін олардан қауіпсіздендірген осы кемшіліктердің барлығы тән болады, және олар оны меңгеріп алып, ол пәтуа шығарса, өзін де, өгелерді де опат етеді!”. Қараңыз “Насыхату әхлиль-хадис” 93.

Шейх ‘Абдуль-Мухсин әл-‘Аббад былай деп жазады: «Жастық шақ нашар түсініктің қайнар көзі болып табыдады. Бұғал дәлел - имам әл-Бухари (4495) ‘Уруа ибн аз-Зубәйрдан келтірген хадис. Онда ол былай деп баяндайды: “Бірде – ол кезде мен жас болатынмын – мен ‘Аишадан «Ақиқатында, әс-Саффа мен әл-Мәруа – Аллаһтың (рәсімдік) белгілерінен. Және кім Қағбаға қажылық немесе умра жасаса, және оларды аралап өтсе, ода күнә жоқ» (әл-Бақара 2: 158) деген аят туралы: «Сен бұл туралы не дейсің? Мен бұл екі төбенің (әс-Саффа и әл-Мәруа) арасын араламауда проблема көріп тұрған жоқпын», - деп сұрадым.Ол: «Жоқ! Егер де бұл осылай болғанда, онда: «Олардың арасынан өтпеген күнә жасамайды», - деп айтылар еді. Бұл аят Исламға дейінгі өз қажылықтарын Манат пұтының алдынан бастаған, ал Ислам келгеннен кейін олар Саффа мен Мәруаны аралап өтуден қауіптенген ансарларға байланысты түскен. Олар не істеуін білмей, бұл жөнінде Пайғамбардан, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын сұрады, және Аллаһ осы аятты түсірді», - деп жауап берді ”. ‘Уруа ибн аз-Зубәйр ең жақсы табиғиндердің және Мединаның ең атақты жеті фәкихтарының бірі еді. Алайда, ол өзінің сұрағын Айшаға қойған кезде ол әлі жас болатын. Ал осыда жастық шақ дінді дұрыс түсінбеудің себебі болып табылатындығына, және сондай-ақ, ғалымдарға жүгіну игілік және құтылу болып табылатындығына нұсқау бар!» Қараңыз "Би әйи әқли уә-ддин якуну тәфджир уә тәдмир джихәдән".
5. Астарында мұсылмандардың қоғамын ыдырату, олардың бірлігін бөлшектеу, қатарын шайқайлту, олардың арасында топтар және өзара күрес туғызу мақсаты болған кесірлі сыбыстарға және зұлым шақыруларға еру.
6. Қисынсыздық, ағаттық, асығыстық, амалдардың нәтижелерін ойламау.

Асығыстық игілікке алып келмейді. Өз істерінде асығыс және қарқынды болған адам жансақтықтан және ауытқудан қорғалған болмайды. Ибн Мас'уд, Аллаһ оған разы болсын, былай деді: "Ақиқатында, жақын арада күмәнді істер пайда болады, және сендер сол кезде байыпты болуға тиістісіңдер. Және сен үшін ігілікке ілесуші болған, жауыздыққа басшы болғаннан қайырлы". Ибн Бәтта "әл-Ибәнә" (176).

'Али, Аллаһ оған разы болсын, былай деді: "Ұятсыздық таратушы, сыр ұстамаушы асығушы болмаңдар. Ақиқатында, сендердің іздеріңнен адамдамдарды күңгірттендіретін қайғы-қасірет және қатты азап күндері және ұзақ, ауыр сынақтар келеді". әл-Бухари "Әдәб әл-Муфрад" № 327.
7. Жастардың жиналыстары, және мұсылмандардың жаппай істері туралы құпия сұхбаттары.

Пайдалы іс-шараларды және тез шешімдерді таяз білімнің, қысқа ақылдың және әлсіз түсініктің негізінде талқылаулар мұсылман жәмәасынан бөліп алынған жастардың сезімдерін қоздыруға, қисынсыздығына және алаңғасарлығына алып келеді. Бұл ауытқудың есіктерінің бірі болып табылады, бұл жөнінде 'Умар ибн 'Абдуль-'Азиз, Аллаһ оны рахым етсін: “Егер сен (адамдардың) барлығынан құпия түрде өз діні туралы бірнәрсе айтып жатқан адамдарды көрсең, біл, олар адасушылықтың негізінде!” – деп айтқанындай. әл-Ләләкәи в "Шәрх әл-и'тиқад" (251).

Аладыңғы ізгі буын өкілдері, Аллаһ оларды рахым етсін, көңіл қалауларына еруші адамдарды тыңдауға және олармен бірге отыруға қатаң тыйым салатын. Әбу Қиләбә былай деді: "Әуестеріне (көңіл қалауларына) ілесушілермен бірге отырмаңдар, және олармен айтыспаңдар, өйткені олар сендерді өз адасушылықтарына тастауына немесе сендер біліп тұрған нәрсені сендерге бұлыңғыр етпеуіне мен сенімді емеспін ". Ибн Бәтта "әл-Ибәнә" (610).

Сондай-ақ ол, Аллаһ оны рахым етсін, былай деді: "Көңіл қалауына ілесушіні тыңдама". әл-Ләләкәи "Шәрх әл-и'тиқад" (246).

'Амр ибн Қайс былай деді: "Ақиқатында, жасөспірім өседі, және ол білім иелерімен отыруды өзіне абзал көрсе, онда ол құтылуға жақын. Ал егер ол өзгелерге қарай ауа бастаса, онда ол опат болуға жақын". Ибн Бәтта "әл-Ибәнә" (518).

Қаншама адам осы сияқты Сүннеттен ауытқып, бидғаттарға түсіп кетті. Әл-Муғира былай деп баяндайтын: "Мухаммәд ибн әс-Саиб сапарға шыққанда, онда әуестер жоқ еді. Ол: «Бізді (адасқандарға) біз олардың пікірін тыңдауымыз үшін апарыңдар», - деді. Және ол осыны қабылдамайынша және оның жүрегі олардың пікірімен байланбайынша қайтып оралмады". Ибн Бәтта "әл-Ибәнә" (476).

'Имран ибн Хитан Суннетке ілесушілердің қатарынан еді, кейін Аммән тұрғындарынан болған бір жас жігіт келді де, оны өз орнында ауыстырды. Ибн Бәтта в "әл-Ибәнә" (477).

Джихадтағы ауытқуларды түзету құралдары туралы сөздер - ғалымдардың дәлелдері мен пікірлері тұрғысынан ойлану мен пайымдаудың орны болып табылады, және түзетудің ең маңызды құралдарының арасында мыналар бар:

Аллаһ Тағала айтады: «Кім Аллаһтан қорықса, оған бір шығар жол пайда қылады. Оған, Аллаһ, ойламаған жерден ризық береді». (Таләқ, 2-3).

Яғни оған бұл дүниеде және Ақыретте кез-келген бүлік-фитнадан, қайғы-қасіреттен және жамандықтан шығатын жол жасап береді.

Және Аллаһ Тағала айтады: «Кім Аллаһтан қорықса, Ол оның істерін жеңілдетеді». (Таләқ, 4).

Және соңғы нәтиже үнемі тақуалар жағында.

Сахабалардың ізбасарлары кезінде бүлік басталғанда, кейбір ықыласты адамдар Тәлк иб Хубәйбқа, Аллаһ оны рахым етсін, келіп: "Ақықатында да, бүлік басталды, біз одан қалайша аман қалып сақтанамыз?» - деп сұрады. Ол, Аллаһ оны рахым етсін, оларға: «Одан тақуалықпен сақтаныңдар», - деді. Олар: «Бізге тақуалықты баяндап бер», - деді. Ол: «Тақуалық – Аллаһқа мойынсынушылықпен Аллаһтан келгеннің аясында Аллаһтың рахымына деген үмітпен әрекет жасау, және Аллаһқа мойынсынбауды Аллаһтан келгеннің аясында Аллаһтың жазасынан қорқып тастау», - деп жауап берді. Қараңыз "әз-Зухд" Ибн әл-Мубарак 473 б..

Осыдан тұлғаның Аллаһтан келгеннің аясында тақуалықпен және дінді білумен ажырамастығы - ол үшін кез-келген опаттан құтылудың жолы және кез-келген ауытқудан қауіпсізденудің кепілі болып табылатыны айқын болады.
2. Дінді тану, Аллаһ Тағаланың және Оның Елшісінің, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, сөздерін ізгі алдыңғы буын өкілдерінің және тиянақты білім иелерінің түсінігіне сәйкес түсіну.
Бұл жөнінде Пайғамбар, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын: «Кімге Аллаһ игілік қаласа, оны Ол дінді түсінушілерден етеді», - деп айтқанындай. әл-Бухари № 71, Муслим № 1037.

Құдыретті де Ұлы Аллаһ: «Ол - Аллаһ, саған Құран түсірді. Оның ашық мағыналы аяттары бар. Солар - Кітаптың негізгі іргетасы. Сондай-ақ, астарлы ұғымдағы өзге аяттар бар. Ал жүректерінде қыңырлық болғандар, бұзақылық іздеп, астарлы мағыналы аяттардың ұғымын іздестіріп, соңына түседі. Оның ұғымын Аллаһ ғана біледі. Ал, тиянақты білімге ие болғандар: «Бұған сендік. Мұның барлығы - Раббымыздан», - дейді. Бірақ, насихатты ақыл иелері ғана еске алады (түсінеді)», - деді. (Әли Имран, 7).

Ал діннің анық баяндалған аяттармен, айқын хадистермен және ізгі алдынғы буын өкілдерінен жеткен хабарлармен мазмұндалған түсінігі оның иесін сөздердегі және істердегі жарамсыз әрекеттер мен қателіктерден қашықтатады.
3. Құран мен Сүннеттен бұлжымай ұстанудың қажеттілігі.

Құран мен Сүннетке шынайы берілгендік - бұл дүниеде және Ақыретте өркендеудің, құтылудың және жетістіктің жолы болып табылады. Имам Мәлик, Аллаһ оны рахым етсін, хиджра үйінің имамы: «Сүннет - Нұһтың кемесі сияқты! Кім оған отырса, құтылады, кім оны тастаса – суға батып кетеді», - деді. Қараңыз "Тарих әл-Бағдад" 7/336.

Кім Сүннетті өзіне жетекші етсе, даналықты сөйлейді, бүліктен құтылады және бұл дүниеде де, Ақыретте де игілікке жетеді.

"Сунан" кітаптарында келтірілген 'Ирбад ибн Сарийяның сахих хадисінде Пайғамбардың, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын: «Ақиқатында, сендерден кім өмір сүрсе, жақын арада көп келіспеушіліктерді көреді. Сендер менің Сүннетімді және менен кейін тура жолмен жүретін ізгі халифалардың Сүннетін ұстануларың керек болады. Оны ұстаныңдар және оған азу тістеріңмен (тістеп) жабысып алыңдар. Діндегі жаңалықтардан сақтаныңдар, өйткені (діндегі) әрбір жаңалық – бидғат болып табылады, ал кез-келген биғат – адасушылық болып табылады, ал кез-келген адасушылық – Тозақта», - деді. Әбу Дауд № 4607, әт-Тирмизи № 2686, Ибн Мәжжәһ № 43, 44, ән-Нәсәи (№ 1578).

Сондықтан, ардақты Пайғамбардың, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, Сүннетіне байлану және оған қайшы келетін пікірлерден қашықтау діндегі кез-келген ауытқудан ем болып табылады, өйткені діндегі ауытқушылық Сүннетті тастағаннан (қалдырғаннан) және оған қайшы келуден ғана болады. Кім Сүннетті ұстанса, сол ауытқудан аман қалады.
4. Мұсылмандардың қауымынан (әл-жәмәадан) ұстану және бөлінушілік пен қарама-қайшылықтан қашықтау.

Ақиқатында, бөлінушілік бұл – жамандық, ал жәмәа – бұл рахым. Әл-жәмәаның көмегімен мұсылмандардың байланысының күші, олардың өзара ынтықтығының бекемдігі, олардың абыройының құдыреті, бірігуі пайда болады. Ол арқылы мұсылмандар арасында игілікте, тақуалықта және бұл дүниеде де, Ақыретте де бақыт алып келетін нәрседе өзара көмектесу туындайды. Ал келіспеушіліктерге келер болсақ, ол мұсылмандарға көп жамандық және зиян, сондай-ақ шарапатсыздық пен аяқталатын қайғы-қасірет әкеледі. Сондықтан, Пайғамбардан, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, жеткен көптеген хадистерде әл-жәмәаны ұстану және бөлінуден сақтану туралы осиеті келтірілген. Ол, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, былай деді: «Әл жәмәа бұл – рахмет, ал бөліну - азап». Әхмәд 4/278.

Ол, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, сондай-ақ: «Әл-жәмәадан ұстаныңдар да, бөлінуден сақ болыңдар». әт-Тирмизи №2165, Әхмәд 5/370.

Сондай-ақ ол, Аллаһтың оған игілігі мен сәлемі болсын, былай деді: «Аллаһтың қолы әл-жәмәаның үстінде». Ибн Абу 'Асым "әс-Суннә" 80, 81.

Сондай-ақ, ол былай деді: «Келіспеушілікке салынбаңдар! Ақитатында, сендерден алдын болып өткендер өзара келіспеушілікке салынып, опат болды». әл-Бухари № 2410.
Ескертпе:

Әл-жәмәа терминінің шариғи анықтамасын негізгі үшеуіне ұштастырып алып келуге болады: