2-бағыт. Әлеуметтік саланың дамуы
Мақсаты: Қаланың адам ресурстарының бәсекеге қабілеттілігін және тұрғындардың өмір сүру деңгейін арттыру.
Нысаналы индикаторлар:
-
2015 жылы өткен жылмен салыстырғанда үш аусымдық және авариялық мектептердің орнына пайдалануға берілген жаңа мектептер санын 50% дейін төмендету;
-
2015 жылы мектеп бітірушілердің арасында білім беру бағдарламаларын табысты меңгерген оқушылардың үлесін, оның ішінде жаратылыстану-математика пәндерінен 38% (2011 жылы – 29,4%) дейін және қоғамдық-гуманитарлық пәндерінен 43,5% дейін арттыру (2011 жылы – 32,1%);
-
Мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы санының ішінде балалардың инклюзивтік біліммен қамтылуын 2015 жылы 42% дейін жеткізу (2011 жыл – 3,4% );
-
Балаларды (3-6) жас мектепке дейіңгі тәрбиемен және оқытумен қамтуды 2015 жылы 77,7% жеткізу (2011 жылы – 66% );
-
15-28 жастағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесін (NEET – англ. Not in Education, Employment or Training) 2015 жылы 9,6% төмендету;
-
Оқуды бітіргеннен кейін бірінші жылы техникалық және кәсіптік білім беретін орындары түлектерінің жұмысқа орналасқандардың үлесін 2015 жылы 81,6% дейін жеткізу;
-
Халықтың туған кездегі күтілетін өмір сүру ұзақтығын 2015 жылы 70,2 жасқа дейін ұлғайту (2011 жылы – 68,89 жас);
-
Жұмыссыздық деңгейін 2015 жылы 5,3% дейін жеткізу (2011 жылы – 6,4%);
-
1000 жұмыскерге шаққанда, еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар кезінде зардап шеккендердің санын 2015 жылы 0,23% дейін ұлғайту (2011 жылы – 0,25% );
-
Қалада өткізілетін әлеуметтік маңызы бар және мәдени іс-шаралар санын 2015 жылы 80% бірлікке дейін жеткізу;
-
Дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде айнылысатын барлық жастағы тұрғындардың үлесін 2015 жылы 20,1% жеткізу (2011 жылы – 15,1%);
-
Мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесін 2015 жылы 86,5% дейін жеткізу (2011 жылы – 72% );
-
Көшелерде жасалған қылмыстардың санын үлес салмағын 2015 жылы 25,7% дейін азайту;
-
Жол-көлік оқиғалардан қайтыс болғандар санын 2015 жылы 7,9% дейін төмендету.
|
|
Көрсеткіштер
|
Өлш. бірлігі
|
НИ/
ТНК
|
2011 ж.
нақты
|
2012 ж.
нақты
|
2013 ж.
нақты
|
2014 ж.
нақты
|
2015 ж.
жоспар
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
2 Бағыт. Әлеуметтік саланың дамуы
|
1 міндет: Білім сапасын жасқарту және мектепке дейіңгі тәрбиелеу мен оқытумен қамту
|
18
|
Өткен жылмен салыстырғанда үш аусымдық және авариялық мектептер санының төмендеуі
|
%
|
НИ
|
|
|
|
77,8
|
50,0
|
|
18.1
|
Үш аусымдық және авариялық мектептердің орнына пайдалануға берілген жаңа мектептердің санын
|
бірлік
|
ТНК
|
|
|
|
4
|
7
|
19
|
Мектеп бітірушілердің арасында білім беру бағдарламаларын табысты (өте жақсы/жақсы) меңгерген оқушылардың үлесі
|
%
|
НИ
|
|
|
|
|
|
|
жаратылыстану-математика пәндері
|
%
|
|
29,4
|
30
|
32
|
35,5
|
38
|
|
қоғамдық-гуманитарлық пәндер
|
%
|
|
32,1
|
35,3
|
40,1
|
42,1
|
43,5
|
|
19.1
|
Жоғарғы педагогикалық білімі бар педагогтердің үлесі
|
%
|
ТНК
|
97,3
|
98,3
|
97,9
|
97,7
|
97,7
|
|
19.2
|
Халықаралық олимпиадалар мен конкурстардың (ғылыми жобалардың), ғылыми жарыстардың жеңімпаздары болып табылатын оқушылар саны
|
адам
|
ТНК
|
1 102
|
1 556
|
2 052
|
2 755
|
3 240
|
20
|
Мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы санының ішінде балалардың инклюзивті біліммен қамтылуы
|
%
|
НИ
|
3,4
|
15,1
|
24,5
|
32,2
|
42
|
|
20.1.
|
Мектептердің жалпы санының ішінде инклюзивтік білім беру үшін жағдайлар жасалған білім беру үшін жағдайлар жасалған білім беру ұйымдарының үлесі
|
%
|
ТНК
|
8,4
|
10,7
|
13,4
|
71,0
|
71,0
|
21
|
Балаларды (3-6 жас) мектепке дейінгі тәрбиемен және оқытумен қамту
|
%
|
НИ
|
66,0
|
68,3
|
70,6
|
77,1
|
77,7
|
|
21.1.
|
Мектепке дейінгі (3-6 жас) білім алуға мұқтаж балалар санын төмендету үшін ашылған жаңа орындардың үлесі
|
%
|
ТНК
|
24,6
|
11,2
|
9,4
|
30,3
|
10,6
|
22
|
15-28 жастағы жастардың жалпы санындағы NEET үлесі ,% ( NEET –ағыл. Not in Education, Employment or Training)
|
%
|
НИ
|
|
|
|
7,6
|
9,6
|
|
22.1.
|
Жастар ұйымдарының қызметінде қатысатын жастардың үлесі
|
%
|
ТНК
|
30
|
36
|
40
|
40
|
28,8
|
23
|
Оқуды бітіргеннен кейінгі бірінші жылы техникалық және кәсіптік білім беретін орындары түлектерінің жұмысқа орналастырылғандардың үлесі
|
%
|
НИ
|
|
|
63,5
|
71,2
|
81,6
|
|
23.1.
|
Типтегі жастағы (14-24 жас) жастардың техникалық және кәсіптік біліммен қамтылу үлесі
|
%
|
ТНК
|
12
|
12
|
28,5
|
15,8
|
14,7
|
|
Жету жолдары:
|
Орындау мерзімі
|
|
педагогтардың біліктілігін арттыру мақсатында білімін жетілдіру курстарынан өткізу;
|
тұрақты
|
|
математика, жаратылыстану пәндері бойынша оқулықтармен қамтамасыз ету,
|
2012-2015 жылдар
|
|
оқушыларға мектепаралық, қалалық олимпиадалық жарыстар мен семинарлар өткізу;
|
тұрақты
|
|
білім беру нысандарының құрылысын, қайта құру жұмыстардың барысында инклюзивті білім беру үшін жағдай жасауды қамтамасыз ету,
|
тұрақты
|
|
аз қамтамасыз етілген отбасыларынан шыққан балаларды ыстық тамақпен қамтамасыз ету үшін жалпыға білім беру қорына қаралған қаржыны 3 пайызға жеткізу;
|
2012-2015 жылдар
|
|
Бас жоспарға сәйкес шағынаудандарда жаңа балабақшалардың құрылысын жүргізу;
|
2012-2015 жылдар
|
|
"Балапан"бағдарламасы шеңберінде мектепке дейінгі мекемелердің құрылыстарын дамыту, мемлекетік тапсырыстар арқылы балабақша санын ұлғайту, бұрыңғы жекешеленген балабақша ғимараттарын қайтарып, күрделі жөндеуден өткізіп, іске қосу;
|
2012-2015 жылдар
|
|
Техникалық және кәсіпктік оқу орындарының түлектерін жұмыспен қамту органдары арқылы «жастар» тәжірибесі, «әлеуметті жұмыс», экономиканың нақты секторында ашылған жұмыс орындарына жолдама беру
|
тұрақты
|
|
Орындалуына жауаптылар: Шымкент қаласының білім бөлімі, Шымкент қаласының ішкі саясат бөлімі, Шымкент қаласының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі
|
|
2 міндет: Денсаулық сақтау саласында әлеуметтік маңызы бар ауруларды төмендету, халықты сапалы медициналық қызметпен қамтамасыз ету
|
24
|
Халықтың туған кезінде күтілетін өмір сүру ұзақтығы
|
жас
|
НИ
|
68,89
|
70,65
|
70,70
|
71,47
|
70,2
|
|
24.1
|
Аналар өлім-жітімі
|
100 мың тірі туылғандарға шаққандағы саны
|
ТНК
|
19,4
|
20,4
|
9,5
|
15,2
|
8,3
|
|
24.2
|
Балалар өлім-жітімі (0-ден 5 жасқа дейін)
|
1 мың тірі туылғандарға шаққандағы саны
|
ТНК
|
16,4
|
14,0
|
12,7
|
11,3
|
9,6
|
|
24.3
|
Қан айналымы жүйесі ауруларынан болатын өлім-жітім
|
100 мың тұрғынға шаққандағы саны
|
ТНК
|
|
135,4
|
141,5
|
122,6
|
138,0
|
|
24.4
|
Онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітім
|
100 мың тұрғынға шаққандағы саны
|
ТНК
|
53,4
|
66,2
|
70,0
|
67,1
|
73,0
|
|
24.5
|
Туберкулезден болатын өлім-жітім
|
100 мың тұрғынға шаққандағы саны
|
ТНК
|
|
10,8
|
8,6
|
6,8
|
7,0
|
|
24.6
|
15-49 жас ерекшелігі тобындағы адамның иммун тапшылығы вирусының таралуы, 0,2-0,6% шегінде
|
%
|
ТНК
|
|
0,20
|
0,018
|
0,02
|
0,14
|
|
Жету жолдары:
|
Орындау мерзімі
|
-
|
«Саламатты Қазақстан» мемлекеттiк бағдарламасының стратегиялық басым бағыттары және iске асыру тетiктерi жергілікті деңгейде орындауды қамтамасыз ету;
|
тұрақты
|
-
|
медициналық көмектiң қолжетiмдiлiгi мен сапасының деңгейiн арттыру арқылы денсаулық сақтау жүйесiн қарқынды дамытуға, сондай-ақ халықтың өзiн-өзi сақтау мiнез-құлқының дәйектемесi, медицина персоналының кәсiптiк және жеке өсуi, денсаулық сақтау жүйесiн қоғамның қазiргi талаптарына және нарықтық жағдайларына бейiмдеу үшiн жағдай жасау;
|
2013-2015 жылдар
|
-
|
қоғамдық саулықты сақтау мәселелерi бойынша сектораралық және ведомствоаралық өзара iс-қимылдың тиiмдiлiгiн арттыру;
|
2013-2015 жылдар
|
-
|
перинаталдық медицинаны дамыту, акушериялық-гинекологиялық және педиатриялық қызметтер арасында өзара iс-қимылды жақсарту, босандыру және балаларға арналған ұйымдарды қазiргi заманғы емдеу-диагностикалау аппаратурасымен жарақтандыруды жалғастыру, дәрiлiк заттармен қамтамасыз етудi жақсарту, кадрларды даярлау жүйесiн жетiлдiруді ұйымдастыру;
|
2013-2015 жылдар
|
-
|
тұқым қуалайтын және жүре пайда болған ауруларды ерте анықтауға, оларды уақтылы емдеуге, асқынуға, мүгедектiкке және өлiм-жiтiмге алып келетiн ауыр аурулардың дамуын тоқтатуды қамтамасыз етуге мүмкiндiк беретiн, олардың жас, физиологиялық ерекшелiктерiне және ДДҰ ұсынымдарына негiзделген халықтың нысаналы топтарына арналған ұлттық скринингтiк кешенді бағдарламалар негізінде жұмыстарды ұйымдастыру.
|
тұрақты
|
|
Жергілікті деңгейде (жергілікті атқарушы орган уәкілеттігіне қарай)
|
|
-
|
жастар арасында салауатты өмір салтын насихаттау, денсаулық сақтау мен адам өміріне қауіпті ауруларды алдын алу бойынша түрлі акциялар мен іс-шаралар өткізуді ұйымдастыру және темекі мен есірткіге қарсы әлеуметтік баннерлер орнату;
|
2013-2015 жылдар
|
-
|
туберкулез ауруын алдын алу мақсатында халық арасында жылдық флюрографиялық тексеруден өту туралы БАҚ арқылы хабар беру, заң шеңберінде аз қамтамасыз етілген отбасындағы туберкулез ауруына шалдыққандарға әлеуметтік көмек беруді ұйымдастыру;
|
тұрақты
|
-
|
Халықтың әр-түрлі жастағы өкілдері арасында дене шынықтыруды түбегейлі ендірудің және балалар мен жасөспірімдерге дене тәрбиесін беруді насихаттау, спортпен шұғылданатын азаматтардың санын арттыру;
|
тұрақты
|
-
|
Эпизоотияға қарсы шаралар және жануарлардың энзоотиялық аурулардың алдын алу шараларын жүргізу.
|
2013-2015 жылдар
|
|
Орындалуына жауаптылар: ОҚО денсаулық сақтау басқармасы (келісім бойынша), Шымкент қаласының ішкі саясат бөлімі, Шымкент қаласының білім бөлімі, Шымкент қаласының спорт және дене шынықтыру бөлімі, Шымкент қаласының ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі
|
|
3 міндет: Халықты әлеуметтік қорғау
|
25
|
Жұмыссыздық деңгейі
|
%
|
НИ
|
6,4
|
6,2
|
6,0
|
5,3
|
5,3
|
|
25.1.
|
Жастар жұмыссыздығының деңгейі (15-28 жас)
|
%
|
ТНК
|
4,5
|
4,4
|
4,4
|
4,3
|
4,3
|
|
25.2.
|
Жұмысқа орналастыру мәселесі бойынша жүгінген адамдардың ішінен жұмысқа орналастырылғандардың үлесі
|
%
|
ТНК
|
93
|
92
|
97
|
90
|
75
|
|
25.3.
|
Құрылған жұмыс орындарының саны
|
Бірлік
|
ТНК
|
8 864
|
7 749
|
12 577
|
6 120
|
16 403
|
|
|
оның ішінде тұрақты
|
|
|
7 156
|
6 292
|
10 586
|
4 512
|
5 183
|
|
25.4.
|
Жұмыспен қамтылған халықтың жалпы санындағы өзін-өзі жұмыспен қамтыған тұрғындардың үлесі
|
%
|
ТНК
|
26,8
|
26,8
|
26,8
|
26,5
|
33,0
|
|
25.5.
|
Өзін-өзі жұмыспен қамтыған халықтың жалпы санындағы өнімсіз өзін-өзі жұмыспен қамтыған халықтың үлесі
|
%
|
ТНК
|
38
|
35
|
32,1
|
16
|
16,0
|
|
25.6.
|
Жұмыспен қамтылуға жәрдемдесу үшін жүгінген еңбекке жарамды жастағы жұмысқа орналастырылған мүгедектердің саны
|
Бірлік
|
ТНК
|
167
|
214
|
308
|
514
|
479
|
|
25.7.
|
Атаулы әлеуметтік көмек алушылар ішіндегі еңбекке жарамды адамдардың үлесі
|
%
|
ТНК
|
33,2
|
31,6
|
28,8
|
27,1
|
21,9
|
26
|
1000 жұмыскерге шаққанда, еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар кезінде зардап шеккендердің саны
|
%
|
НИ
|
0,25
|
0,25
|
0,24
|
0,23
|
0,23
|
|
26.1.
|
Ұжымдық-шарттық қатынастар жүйесімен қамтылған кәсіпорындардың үлес салмағы (ірі және орта кәсіпорындар арасында)
|
%
|
ТНК
|
26,3
|
28,4
|
31,6
|
35,8
|
39,8
|
|
Жету жолдары
|
Орындау мерзімі
|
-
|
"2010-2014 жылдарға арналған үдемелі индустриалдық-инновациялық даму бағдарламасы", "Бизнес жол картасы-2020, "Қол жетімді тұрғын үй -2020" бағдарламаларын жүзеге асыру арқылы 2013 жылы - 12577, 2014 жылы - 5472, 2015 жылы -16 403 жаңа жұмыс орындарын ашу;
|
2012-2015 жылдар
|
-
|
"Жұмыспен қамту - 2020" бағдарламасын жүзеге асыру арқылы жұмыссыздық деңгейін 2011 жылғы 6,4 пайыздан 2015 жылға қарай 5.3 пайызға төмендету;
|
2012-2015 жылдар
|
|
Орындалуына жауаптылар: Шымкент қаласының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі
|
|
4 міндет: Мәдениет саласын дамыту
|
27
|
Аудан/калада өткізілген әлеуметтік маңызы бар және мәдени іс-шаралар саны
|
бірлік
|
НИ
|
90
|
100
|
100
|
110
|
80
|
|
27.1
|
1000 адамға шаққандағы кітапханаға келушілердің орташа саны
|
адам
|
ТНК
|
312
|
393
|
569
|
609
|
643
|
|
Жету жолдары:
|
Орындау мерзімі:
|
-
|
кітапхана ғимараттарына күрделі жөндеу жұмыстарын жүргізу;
|
2012-2013 жылдар
|
-
|
Шымкент мемлекеттік зообағының қайта құру жұмыстарын республикалық бюджеттен қаржыландыруға ұсыныстар беру;
|
2012-2015 жылдар
|
-
|
қалада мәдениет нысандарын дамыту бойынша ұсыныстар енгізу;
|
2014-2015 жылдар
|
-
|
республикалық маңызы бар ресми мерекелік іс-шаралармен қатар мәдени көпшілік іс-шаралар ұйымдастыру.
|
Тұрақты
|
-
|
қаладағы №3 балалар эстетикалық-саз мектебінің қосымша 100 орындық акт залының құрылысын жүргізу
|
2014 жыл
|
|
Орындалуына жауаптылар: Шымкент қаласының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі, Шымкент
қаласының ішкі саясат бөлімі, Шымкент қаласының құрылыс бөлімі
|
|
5 міндет: Дене шынықтыру және спорт саласын дамыту
|
28
|
Дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде айналысатын барлық жастағы тұрғындарды қамту
|
%
|
НИ
|
15,1
|
15,9
|
17,3
|
19,6
|
20,1
|
|
28.1
|
1000 адамға шаққанда дене шынықтыру-сауықтыру кешендерінің саны
|
бірлік
|
ТНК
|
0,9
|
0,9
|
0,9
|
0,9
|
0,9
|
|
Жету жолдары:
|
Орындау мерзімі:
|
-
|
№2-ші жеңіл атлетка және велоспорт мектебі ғимаратының құрылысын салу
|
2015 жыл
|
-
|
№1 спорт мектебіне спорт залының құрылысын жүргізу
|
2015 жыл
|
-
|
2014-2015 жылдары көпқабатты тұрғын үйлердің ауларында спорт алаңшаларын дамыту, қалада жеке инвесторлардың есебінен спорт нысандарының құрылыстары жүргізу
| -
Жылы
|
|
6 міндет.Мемлекеттік тілді дамыту
|
|
29
|
Мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесі
|
%
|
НИ
|
72
|
74,5
|
79,2
|
85,5
|
86,5
|
|
29.1.
|
Мемлекетік органдардағы жалпы құжат айналымындағы мемлекеттік тілде іс жүргізу үлесі
|
%
|
ТНК
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
|
29.2.
|
Тіл саясаты саласындағы заңнама нормаларының жіберілген бұзушылықтарының саны: сыртқы жарнама, бұқаралық ақпарат құралдары
|
бірлік
|
ТНК
|
309
|
293
|
284
|
267
|
251
|
|
Жету жолдары:
|
Орындау мерзімі:
|
-
|
тілдерді оқыту курстарының желісін арттыру мақсатында қала аумағындағы мектептерінде қазақ, орыс және ағылшын тілдерін ақысыз оқыту курстарын ұйымдастыру;
|
Тұрақты
|
-
|
тілдерді оқыту орталығы оқытушыларының біліктілігін арттыруға арналған іс-шаралар өткізу;
өзге ұлт өкілдеріне қазақ тілін оқыту үшін ақысыз таратылатын кешенді оқыту-әдістемелік құралдармен (бағдарламалар, кітаптар, әдістемелік көмекші құралдар және электронды оқулықтар) қамтамасыз ету;
|
Тұрақты
|
-
|
жергілікті телеарналар мен баспасөз беттерінде және қала көшелерінде жарнамалық хабарламалар мен роликтер көрсету арқылы ақысыз курсқа шақыруды насихаттау
|
Тұрақты
|
|
Орындалуына жауаптылар: Шымкент қаласының мәдениет және тілдерді дамыту бөлімі, Шымкент қаласының білім бөлімі, Шымкент қаласының ішкі саясат бөлімі
|
|
7 міндет: Қоғамдық және құқықтық тәртіп
|
30
|
Көшелерде жасалған қылмыстардың үлес салмағы
|
%
|
НИ
|
|
|
|
23,7
|
25,7
|
|
30.1.
|
Көшелерде жасалған ұрлықтар деңгейінің төмендеуі
|
%
|
ТНК
|
|
|
|
|
4,0
|
|
30.2.
|
Көшелерде жасалған бұзақылық деңгейінің төмендеуі
|
%
|
ТНК
|
|
|
|
|
5,8
|
31
|
Жол – көлік оқиғаларынан қайтыс болғандар санын төмендету
|
%
|
НИ
|
|
120
|
99
|
103
|
92,1
|
|
31.1
|
Жол – көлік оқиғаларының саны (10 мың бірлік автокөлікке шаққанда)
|
%
|
ТНК
|
|
|
142,3
|
96,0
|
105
|
|
Жету жолдары:
|
Орындау мерзімі:
|
|
жол-көлік оқиғаларын төмендету мақсатында жол қауіпсіздігі белгілерін, жол таңбаларын ұдайы жаңарту, жолдардың қауіпті бөліктерінде бейне бақылау камераларын, фототүсірім құрал-жабдықтарын орнату, жаяу жүргіншілерге қауіпті жерлерде жол кедергілерін орнату;
|
2013-2014 жылдары
|
|
шағынаудандардағы жолдарға бағдаршам нысандарын орнату, қаланың орталық бөлігінде бағдаршам нысандарын жаңа үлгідегі цифрлі бағдаршам нысандарына ауыстыру;
|
2013-2015 жылдары
|
|
қылмыстың алдын-алу мақсатында учаскелік полиция жұмыстарын күшейту, шағынаудандардғы криминогендік ахуалы жоғары аудандарда учаскелік полиция бекеттерін орнату, олардың материалдық-техникалық базаларын жаңарту;
|
2013-2015 жылдары
|
|
халық көп шоғырланған қоғамдық орындарда бейне бақылу камераларын орнату, шет аймақтардағы көшелерді жарықтандыру;
|
2012-2015 жылдары
|
|
төтенше жағдайлардың алдын-алу мақсатында су тасқынына бейім шағынаудандарда арықтар мен су қашыртқы каналдар салу, каналдырдың және өзен арналарының санитарлық тазалығын қамтамасыз ету, қорғаныс дамбаларын салуға қаржы қарастыру;
|
2013-2015 жылдары
|
|
сейсмикалық қауіпті нысандарды анықтап, зерттеп, оларды сейсмикалық күшейтуге қаржы қарастыру
|
2012-2015 жылдары
|
|
өрт сөндіру автоматикасын, өртке қарсы іс-шараларды жүргізуге қаржы қарау, қаланың өрт сөндіру бөлімдерін автосатылармен қамтамасыз ету.
|
2013-2015 жылдар
|
|
Орындалуына жауаптылар: Шымкент қаласы әкімінің аппаратының мемлекеттік-құқықтық бөлімі, Шымкент қалалық ішкі істер басқармасы (келісім бойынша), Шымкент қаласының тұрғын үй-коммуналдық, шаруашылық бөлімі, Шымкент қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі, Шымкент қаласы бойынша төтенше жағдайлар жөніндегі басқармасы (келісім бойынша), Шымкент қаласының ішкі саясат бөлімі
|
Достарыңызбен бөлісу: |
