Сюймекликге харс. Акъ башлыгъым, къара джамчым къарачай

Къулну, бийни арбасына минмеген,

Къулну, бийни арбазына кирмеген,

Аланы халилерине, сыфатларына кёчмеген

Ёзден назмула.
Зулмуну, ётюрюкню кёрюб болмагъан,

Итлени, амантишлени кёрюб болмагъан,

Имансыз джорукъну, къралны кёрюб болмагъан,

Харамны, гюнахны кёрюб болмагъан,

Къуран аятлагъа ушаш Керти назмула.

Зорлукъ этмеген, зорлукъ да этдирмеген,

Джер, джюген, ауузлукъ, кишен билмеген, бичилмеген,

Бир Аллахдан башхагъа къуллукъ этмеген,

Малаикге ушаш,

Учуб джюрюген Кёк-Джер джанла – Боракъ назмула,

Хакъ-Халкъ деген келечи, ёкюл джанла – акъ назмула.
НАЗМУ ДЖАНЫМДЫ МЕНИ
Анда къалай джашай эсем.

Мында да джашайма алай.

Джуртну Тереги, Ташы эсем,

Къарачай поэзияны Къара-Шауайы эсем,-

Къалай унутур мени Къарачай?
Халкъым-джуртум-тилим дегенлей,

Къайытырма деб умут этгенлей,

Узакъ сюргюнде джашадым, ёлдюм.

Туугъан джуртума, элиме

Къуш тюгюча, бир назмум тюшер.
Да алайды –

Къадар тёнгекни айыралады джуртдан,

Джюрекни уа – огъай.

Назмучу кеси къайыталмаса да артха,

Назмусу къайытады джуртха.
Назмум. Олду энди

Хакъ-халкъ ючюн, эркинлик-тюзлюк ючюн,

Душманла, амантишле бла да этерик къазауат.

Мен ёллюк джан – шейит болдум, кетдим.

Аскер сафда назмум къалады – анг джокъ ёлюм.
Ол къалады сизни бла.

Мен да къалама сизни бла:

Назму – джанымды мени.
КЪРАЛ бла МЕН
14-джыллыкъ сюргюнню ал эки джылында

Джыйырма бла эки минг сабийи къырылгъан,

Хей, зауаллы, къыйынлы халкъым – Къарачай!

Ол кюнледе айы, джулдузу кёкледен

Сын ташлагъа кёчгенча, алай

Кёрюннген эди...

Кёмюлген эди халкъны эм таза къаууму кёрге.

Зулму, мурдар, имансыз джорукъ

Джашауубузгъа болгъанед ие эм тёре.
Халкъны джарымы къырылгъан эди,

Сау къалгъанладан кетгенед саулукъ.

Ким билеед, кърал халкъына, адамына

Быллай бир этер деб, джаулукъ.

Бу кърал ючюн къазауат эте, ёле,

Кърал а – аланы юйдегилерин –

Джакъсыз къалгъан къартланы, тиширыуланы, сабийлени

Джуртларындан-юйлеринден джесир этиб, тутмакъ этиб, сюре...
Кёзюнге кёргюз сен ол палахны:

1943 –чю джыл ноябрны экисин, гюрге кюнню,

Орус аскер халкъны джуртундан сюрген кюнню,

Къарачайгъа танг атмай, джарымай къалгъан кюнню...

Къартла кёл эте, тиширыула, сабийле джылай,

«Студебеккер» арабалагъа джюклениб,

Темир джоллагъа ташылаед Къарачай,

Сора, хайуан вагонлагъа тыкъ-тыкълама урулуб,

Сыйрат кёпюрге миннген эди Къарачай...

Къырылаелле, ёлеелле хар кюнде.

Кърал къыйыныбызны халал, кесибизни харам

Этген эди – аны ангыламаз адам.

Бу къралгъа керек тюлдюле адамла –

Бу къралгъа керекдиле къулла –

Ангысыз-эссиз-тукъумсуз-башсыз къулла.

Имансыз-динсиз-тилсиз-джуртсуз-тарихсиз къулла,

Аллах-адам, халкъ-джурт, эркинлик-тюзлюк дей, билмезлик къулла...

Къурар ючюн манкъурт адам, джамагъат,

Кърал халкъы бла этеди къазауат.

Ангысы-эси болгъанланы тутады, къурутады,

Бойсунмагъанланы сюреди, къырады.

Акъны, къараны, кертини, ётюрюкню барын къатышдырады.

Къыбласыз, къыбламасыз къояды адамны.

Хайуан, джаныуар маталлы этеди аны.

Аны ючюн сюреди бирлени ары, бирлени бери...

Ой бу къралны сиясетин англадыкъ иги.

Къарачай халкъымы сюрген кърал,

Ой джийиргеншли мурдар ибилис кърал.

Эки башынг – зорлукъ, ётюрюк,

Билгениг – зорлукъ, ётюрюк.
Къалмагъанды сеннге ийнаныу, ышаныу,

Къалмагъанды сени бла джашау.

Къалгъанды джангыз бир джол –

Сенден, не мадар да этиб, айырылыу.

Сен къалай къарай эсенг бизге,

Биз да алай къарайбыз сеннге.
АНЫ ЮЧЮН МИНГИДИ КЁЛЮМ
Кёкден эннген джауумча,

Джерден чыкъгъан кырдыкча,

Назмула.
Назму джабалакъ,

Назму джауум,

Назму гяхиник.
Кёкча джашнагъан,

Джерча да джашнагъан

Кёк-Джер назмула.

Кёкде, Джерде, джюрекде да джашагъан –

Сёз.
Назмучула, чыракълача, джулдузлача,

Джаналла, джукъланалла,

Ала джазгъан назмулагъа уа –

Джокъду ёчюлюу, ёлюу.

Шийирле аны ючюн ушайла Къуран аятлагъа,

Поэтле да – файгъамбарлагъа.
Шайырла дин, тил, джурт къазауатда

Хакъ Кертиге – Игиликге-Халаллыкъгъа-Тюзлюкге-Эркинликге-Ариулукъгъа-Тазалыкъгъа-Сюймекликге –

Кеслерин къурман этелле, кетелле,

Назмулары уа, джашау байрагъыча къалады –

Джулдузлу, Айлы; кёк, акъ, джашил бояулу...
Дин, Халкъ, Ана тил, Ата джурт болгъан къадарда

Ала ючюн сермешген назмулагъа

Джокъду ёлюм.

Аны ючюн Мингиди кёлюм.

Ёмюрлени теренинден ауаз келди:

Адетдеча, джети атасына дери тинт.

Къызын, анасына къараб ал.
ЭСКИ ДЖЫР БЛА ТЮБЕЙМЕ ДЖАНГЫ ДЖЫЛГЪА
Минги Тауда тюбесемед Джангы Джылгъа,

Сёз, макъам да табарыгъем Минги Джыргъа.

Джангы Джуртда тюбейме Джангы Джылгъа,

Сёз, макъам да табалмайма Джангы Джыргъа.

Сёз, макъам да излейме Джангы Джыргъа.

Эсиме уа эски джырла келедиле...

Эмегенле нарт къолундан ёледиле.

Экибашлы къушла бла сермеше,

Нарт джигитле, халкъ джигитле ёледиле.

Кесилген эмеген башла, къуш башла ызларына тирилелле,

Алгъынладача, биягъынлай, адам ашай, кекирелле...

Къайтукъ айтхан таулучукъла да ёсюб джетелле,

Къан дертни джууабларын этелле.
Таша, туру, къанлы, къансыз –

Джурт ючюн, халкъ ючюн барады къазауат.

Джылла бла, ёмюрле бла барады къазауат.
Джелмауузла, сарыубекле, эмегенле, экибаш къушла къурумай,

Тохтаргъа да ушамайды къазауат.

Эсимде уа эски джырла, эски джырла...

Эски джылда борчларымы тёледим.

Уллу Аллахдан саулукъ, тынчлыкъ тиледим

Дуниягъа да, халкъыма да, кесиме да.

Аджашхан, терсейген болмасын Джангы джылда.

Адам улу да, адам да къалмасынла джарты джолда,

Иман бер, билим бер бизлеге – джахиллеге.

Биз билген, билмеген дунияланы барын,

Бизге ташаланы, туруланы барын –

Джаратхан, джашатхан, къаушатхан да – Сенсе.

Тирилтген да – Сенсе.
Биз ангылайбыз келе келсе джылыбыз:

Хар нени, хар кимни ауалы-ахыры да – Сенсе.

Джашау, ёлюм, тирилиу Иеси, Тёреси – Сенсе,

Ёлюмсюз, ёмюрлюк, чексиз къудурет – Сенсе.

Не мурат бла? Аны билесе Кесинг.

Алай а барындан сыйлы кёрдюнг Адамны –

Кеси акъылы бла джашарча насыб бердинг.

Керти-ётюрюк, тюзлюк-терслик неди? Билдирдинг.

Хакъ джолну, Хакъ кертини билдирдинг.

Дунияда къалай джашаргъа кереклисин билдирдинг.

Ахратны, Къыямат кюнню билдирдинг,

Сорууну-сууалны, джаннетни-джаханимни билдирдинг –

Сора, кеси акъылыбыз бла къойдунг джашаргъа,

Хар ким эркинди барлыкъ джолун сайларгъа.

Шайтанны, ибилисни сыйлай эсе адам,

Китабны бош затха санай эсе адам,

Имансыз болуб, бир-бирин ашай эсе адам,

Итча, тонгузча джашай эсе адам,

Тюшюнмей эсе, тюзелмей эсе адам,

Джангы джыл джангы къыйынлыкъла келтирмезми анга?
Дагъыда Джангы джылгъа умут бла тюбедим.

Эски джылда борчларымы тёледим.

Уллу Аллахдан иман, билим тиледим

Дуниягъа да, халкъыма да, кесиме да.

Атала кетселе да – Ата джурт къалады.

Анала кетселе да – Ана тил къалады.

Адамла кетселе да – халкъ, миллет къалады.

Джырчы ёлсе – джыры-назмусу къалады.

Сен ёлсенг а – къаллыкъды ненг?

Джугъунг бармыды дунияда къалырча,

Джашагъанынга шагъатлыкъ этерча?
Джашадынг, ёлдюнг ким ючюн, не ючюн?

Кимге, неге къулландынг, табындынг?

Не ат бла келдинг дуниягъа?

Не бет бла кетесе дуниядан?

Халкъ-джурт ючюн кюреширикмилле ала?

Аллах-Адам дей билликмилле ала?
Не алдынг дуниядан сен?

Не къалды дуниягъа сенден?

Къара кючлени хорлар ючюн не этдинг?

Джашау ёлюмню хорлар ючюн не этдинг?

Адамлыкъ, ёзденлик баш болур ючюн не этдинг?

Шайтанны хорлар ючюн не этдинг?

Адамны къутхарыр ючюн не этдинг?

Аллах-Адам къууанырча не этдинг?

Джаннетге эшик ачар ючюн не этдинг?

Бармыды сени дуниянг, ахратынг?

Мингини да алыб арагъа,

Агъаралла, чакъыралла мени.
Тенгиз эки ачылыб джол бермейди меннге.

Файгъамбарча, суудан джюрюб ётерге джокъду насыб.

Къанатлыча, учуб кетерге да джокъду къанат.
Тенгиз чекни сакълайла кемеле, къайыкъла.

Бу джюрек деген хадауус

Тынгы-тынчыкъ бермейди меннге:

Кетерге, къалыргъа да излейди –

Не джашаргъа, не ёлюрге къоймайды.
Ёле, тириле, тюрлене тургъан,

Учаргъа учуна, къанатлана тургъан,

Къуджур затды, сейир затды джюрек.
Тенгиз балыкъгъа ушайды ол:

Бир, тереннге кёмюлюб, кёрюнмей къалыр;

Бир, кёкге кетерге излегенча, суудан ёрге чынгар.

Бир, ёлюрге излегенча, башын джагъагъа атар.

Барын да кёрюрге, сынаргъа излейми болур?

Хау, балыкъгъа ушайды джюрек.

Джюрекге ушайды балыкъ.

Джокъду алагъа тынгы-тынчлыкъ.
Балыкъ суудача,

Къайгъы, сагъыш, джарсыу тенгизинде

Турады джюрек.
Туугъан джуртха тартады джюрек.

Айхай, анда да болса уа тынчлыкъ –

Анда джарылгъанды джюрек.
Джугъутур къой, Таш да джаралыды анда.

Джангыз Терекни да кесгенле Джуртда.

Аны ючюн улуйду Къазакъ бёрю – джюрек.
Тенгизни ол джанында таула,

Мингини да алыб арагъа,

Агъаралла, чакъыралла мени.

Кетерге уа джол джокъ.

Файгъамбаргъа чакълы бир ёмюр бер деб,

Тиледи Аллахдан.

Аллай бир джашаса –

Хар неге да джетерикча эси,

Хар нени да табарыкъча кеси...

Халкъына, адам улуна тилемеди джукъ,

Насыб джашау, узакъ ёмюр тилемеди,

Джангыз 63 джыл джашау тиледи.

Тенгизден-теркден ётерик кибик.

Муратына джетерик кибик.
Ким биледи не акъыл бла, не мурат бла

Тиледи Аллахдан ол ёмюрню ол?

Адамны ангылагъан къыйынды,

Къуджурду адам дегенинг.

Ол адамгъа да, къалгъанлагъа да,

Шашханлагъа, аджашханлагъа да,

Насыблылагъа, насыбсызлагъа да,

Ёлгенлеге, саулагъа да,

Эй уллу Аллах, сен кесинг болуш!
40 ДЖЫЛЫМДА ТИЛЕК
Мен джазарча назму,

Бергенсе фахму.

Игиликге джаратырча аны,

Бергенсе ангы.

Манга керамат.

Аллах-Адам ючюн, Халкъ-Джурт ючюн

Этеме къазауат.

Джюрек тюлдю темир.

Файгъамбаргъа бергенинг чакълы

Манга да бер ёмюр.

Джашар ючюн аламат.

40 джылымдан сора,

Хар нени ангылагъанымдан сора,

23 джыл джашау излейме

Этер ючюн къазауат.

Сени джауларынг бла –

Ибилис бла, шайтан бла,

Къара кючлени бары бла –

Адамны имансыз этерге кюрешгенле бла,

Аны хайуан, джаныуар этерге кюрешгенле бла...

Файгъамбарлыкъ бергенсе Мухаммадха

40 джылында.

Ол дининги джаяр ючюн.

23 джыл бергенсе.
23 джыл тилейме мен да

Сеннге къуллукъ этер ючюн.

Ол ёмюр манга джетерикди

Муратха джетер ючюн.

Кенги да беш къарыш болгъан

Чексиз уллу намазлыкъгъа кириб,

Дуниягъа, ахратха этеме сагъыш,

Этеме тилек, этеме алгъыш,

Аллах къабыл этер эсе уа деб.

Олду бизни харамдан, гюнахдан айыргъан,

Чексиз нюр къудретге джууукълашдыргъан – олду,

Кёлню-джюрекни тазалагъан – олду.

Юйюбюзден, мюлкюбюзден да айырыб,

Тутмакъ этиб ёлюмге сюргенде да,

Эсге келмезлик азабла бергенде да,

Айыралмагъанды бизни имандан, Аллахдан.
Ибилис джорукъдан ёлюб къутулгъан да

Кесин насыблыгъа санагъан заманлада да,

Шайтан: «адамны тобукъландырдыкъ, хорладыкъ,

Аллахындан айырдыкъ» деб, тургъан заманлада да,

Аллай къыйынлыкъда да

Дин, иман баргъанла бегигенден бегий.

Харам джукъудан уятханды бизни.

Энди не уллу къууанч, бушуу да –

Не уллу сынау да –

Аллахдан, имандан айырмазла бизни.
Къыйынлыкъла юретгенле бизни

Иман бла джашаргъа, ёлюрге да.

Аллахы, иманы болгъаннга –

Ёлюм джокъду. Сынадыкъ, англадыкъ.

Къутхарады кесин да, халкъын да.

Аллахы, иманы болгъан

Къалалады Адамлай, Халкълай.

Хорлаялады къара кючлени – зулмуну, зорлукъну....

Халкъымы джазыуун эсге тюшюрюб,

Бу затлагъа джангыдан тюшюндюм.

Ызыма джукъларгъа уллу Аллахдан уялдым.

Тёленмеген борчларым тюшдюле эсиме,

«Ёлюб джаратылгъан», «саудан ёлген» деб, урушдум кесиме.

Мени уа – тёленмей тургъан намазларым, оразам...

Атаны-ананы-эгечни-къарнашны аллында борчум,

Джууукъну-тенгни-хоншуну-тийрени аллында борчум,

Элни-миллетни-умметни аллында борчум,

Аллахны-Адамны аллында борчум.

Гюнахлы сагъышлагъаь ийиб эсими...

Дуния малгъа алданыб, терилиб...

...Джаным чыкъмазмы къыйналыб, термилиб?!

Мен а – унутуб сыйны, адетни,

Дуния намысдан, ахрат азабдан да къоркъмай,

Кетгенледен, келликледен да къоркъмай;

Оноуну тутдуруб чархыма-тёнгекге,

Къарамай джерге, Кёкге, тёрт джаныма,

Ырысламай саулугъума, тёрт саныма,

Белим эсе – белкъау, тилим эсе – тилкъау;

Сезимим-сёзюм-ишим да – джарты,

Окъууум-билимим-иманым да – джарты.

Баш сакълаб, джан сакълаб айланама.

Джулдуз-ланама, Кюн-ленеме, Ай-ланама,

Бош затлагъа, учуз затлагъа къууанама,

Ибилисге, шайтаннга алданама, къулланама.

Халкъымы тутхан, сюрген, къыргъан къралгъа да салама махтау,

Андан табама, алама, амантишча, саугъа эм ашау.

Ма былай барады, ётеди джашау.

Бюгюн соялла аны сауутсуз-бычакъсыз.

Кесибиз да бола барабыз джаныуар, хайуан.

Тюзюн, кертисин айтхан да хазна джокъду Адам.

Хакъ джолну, Хакъикъат джолну баргъанла аз.

Хакъ ючюн, адам ючюн сермешгенле, ёлгенле аз...

Ызыма джукъларгъа Аллахдан къоркъдум, уялдым.

Тёленмеген борчларым тюшдюле эсиме:

«Не ёл, не тирил»,- дедим кеси кесиме.

Джанлары болгъан затлалла сёзле да.

Ала келелле, энелле Кёкден,

Хар не башланнганды Сёзден.

Сюймеклик сёз – сюймеклик.

Джарыкъ сёз джарыкълыкъ келтиреди,

Аман сёзге уа джокъду кечмеклик.

Иги иннетлилени сюелле ала да.

Иманлы джюреклеге кириб,

Солуйла, къууаналла ала да.

Джаны уа къалады сёзде.

Ёлген адамланы джанларылла сёзле –

Бек сакъ болайыкъ алагъа бизле.

Къарайды тау тёппелеге.

Тау башына чыгъаргъа бары да излейле,

Алай а, не акъыл бла?

Ким – атын айтдырыр ючюн,

Ким – къарыуун, кишилигин сынар ючюн,

Ким – тенглерин сынар ючюн.

Алагъа чыгъарым келеди мени да.

Не ючюнмю? Аладан

Дуниягъа азан къычырыр ючюн.

Джангыз да аны ючюн.
ДУУАЛА++++
Сеннге,

Кёз тиймесин, сёз джетмесин деб,

Адамдан, джинден заран джетмесин деб,

Дуа орнуна джазама бу назмуну.

Къоба туруб да, джата туруб да.

Дуа этиб, бойнунга такъ,

Азбар этиб, джюрегингде тут.

Меннге кел да къал.

Мен кесим окъуй турурма аны сеннге,

Ол заманда ол артыкъ да хайырлы болур.

Мени джаныма джарагъан дуа,

Кёзюмю къаратхан, кёлюмю кёлтюрген дуа.
Сенсе мени Аллах джазгъан дуам.

Тагъыл бойнума, джашын къойнумда –

Кишиге да кёргюзтмейим сени.

Ол заманда кёз, сёз да джетмез.

Сен мени сакълаб, мен сени сакълаб,

Джашайыкъ алай.

Уллула окъурча китаб джазар ючюн,

Кёбюрек заман керек болур.
Сабий ёсюб, халкъына джарар ючюн

Акъыл-балыкъ болургъа керекди.

Дагъыда кёб зат керекди –

Ангы-эс, фахму-билим, саулукъ-кюч дегенча.

«Аллах-Адам», «Халкъ-Джурт» дей, билирге керекди.

Назмучу да алайды.
Назмучуну сезимине-сёзюне бешик джыры:

«Белляу-белляу бёлейим,

Шийир болуб кёрейим,

Халкъгъа джараб кёрейим.

Сенден алгъа ёлейим».
ДУУАДАКЪ – АКЪ ДУУА
1

Дууадакъны кёрсем,

Акъ сёзюмю-назмуму дууа этиб,

Аны ол чыммакъ, сыйдам, узун, ёхтем бойнуна

Тагъарым келеди
2

Къара сууну, Къара кёлню, Къара тенгизни,

Къара ташны, Къара джерни юсюнде

Акъ дууача кёрюнеди дууадакъ кеси да.

Дунияны къара кючледен сакълагъан акъ дууады дууадакъ.

Джерни-Кёкню акъ дууасы – дууадакъ.

Джашауну акъ дууасы – дууадакъ.

Джыланла джыланлача,

Хайуанла хайуанлача.

Джаныуарла джаныуарлача,

Терекле тереклеча –

Алагъа буюрулгъаныча,

Бирер тюрлю джорукъ бла

Джашайдыла.

Бир масхабха, бир джорукъгъа сыйыныргъа унамагъан,

Джаратхан Аллахына тынгларгъа, бойсунургъа унамагъан.
Олду сюркелген, сюелген, джюрюген, джюзген, учхан да;

Олду къанатлыгъа, джыланнга, чабакъгъа, джаныуаргъа да ушагъан;

Олду файгъамбаргъа, малаикге да ушагъан;

Олду иманлы да, шайтанлы да.

Дунияны къурутургъа кюрешген;

Ангысы-эси, фахмусу-билими бла

Дунияны къутхарыргъа кюрешген да олду.

Хар бир къаты

Бирер тюрлю Тейриге табынады:

Демлешелле, кюрешелле, сермешелле

Чырт тохтаусуз бир-бири бла ала.

Ол ич къазауатны тышына чыкъгъаны да болады.

Алай джууукълашады ахыр кюн, ахырзаман да.

Джюрекни къалгъан алты къатын хорлаб,

Кесине къошалса, бойсундуралса –

Сора адамдан, адам улудан къалмайды хайыр.

Адам дуниясындан, джашаудан къалмайды магъана...
...Ахырзаманын иеди Аллах.

Башланады соруу-сууал.

Артда ангылайды джатылгъан кеси болгъанын.

Дунияда сусабдан джана тургъан эркеклени барын,

Къайтараллыкъды, къандыраллыкъды бир тиширыу къую.

Аны табигъаты алайды –

Тиширыуну хорлаялгъан эркиши чыкъмагъанды алкъын.

Алай а,

Тиширыудан къандым, тойдум деген эркиши да

Джер тюбюнден джер башына чыкъгъанча,

Боласа. Къайгъы, джарсыу да тайгъанча юсюнгден,

Ауур сагъышладан къутулгъанча боласа.

Къууанаса болгъанынга сау-эсен.

Джанкъылышча кёрюнеди джашау да.

Иги адамгъа джетсин алгъыш, махтау да.

Аладыла тутуругъу дунияны.

Адам улуну къутхарыргъа излей эсек,

Тёрге, оноугъа ётдюрейик аланы.

Джаны болмагъанны да къоймайса орнунда.

Кесинге джетсе уа къайгъы, палах,

Ахырзаман келгенча кёресе.

Бары дау айтыргъа боллукъла санга.

Бютеу табигъат дау айтыргъа боллукъду санга –

Сенсе кюрешген къурутуб аны.

Сен табигъатха этгенни санга этсе,

Сен нек къычырыкъ-хахай этесе?

Сен этесе зорлукъ – санга да этелле зорлукъ.

Дегенди файгъамбарыбыз алейхиссалам.

Аллах келечисинден билдиргенча джаша –

Ол заманда боллукъса Адам.

Аманлыкъ аманлыкъ бла.

Ие боллукъбуз дуниягъа, ахратха

Джангыз муслиманлыкъ бла, адамлыкъ бла.

Тюз иннет – Тюз Сёз – Тюз иш –

Керти джол – Хакъикъат джол – Хакъ джол –

Аллах айтхан, кёргюзтген, буюргъан джол –

Адамлыгъынга, муслиманлыгъынга этерик шагъатлыкъ.

Буду къутхарлыкъ – ийнансанг, тюшюнсенг,

Алай тюл эсе – дуниясыз, ахратсыз да къалгъанса сен.

Бёрю улугъан, шкок таууш

Къулагъына келе да, илгендире,

Таулада

Къар тюбюнде къауданны ачыб,

Балсытыб, отлайды кийик.
Биледи:

Бёрю да, уучу да джауларылла аны.

Ёзге, тёбенледе,

Ашларын-сууларын да табыб,

Джылы баулада тургъан

Хайуанлагъа сукъланмайды ол.

Къойчу, мал иеси аланы

Джанлыдан, урудан, борандан да сакълайды;

Аш, суу, туз да бериб,

Багъыб, семиртиб кюрешеди.
Алай а, не ючюн? –

Джюнюн къыркъар ючюн;

Кесиб, ашар ючюн

Не багъа сатар ючюн.

Ким болсанг да, не болсанг да,

Къайда болсанг да, къачан болса да,

Ёлюм келмей къаллыкъ тюлдю.

Эркинликде туугъан, ёсген, джашагъан, ёлген,

Эркин джашауну сынагъан, билген,

Аны ючюн хар кюн сермешген, кюрешген,

Къаяда, тауда болса да, къыйын болса да,

Эркин джашау этген,

Эркинликде ёлген –

Сеннге джетген не болур?!

Сеннге джетгени:

Бир саниеге кёлеккеси,

Къолунга тюшген къанат тюгю.

Тюрсюню,

сызгъыргъаны,

къанат тауушу.