247
3.
«Өмірбай шешен» мәтіні бойынша тест сұ рақ та ры н құрасты -
рың дар.
Үлгі:
Әң гі ме де гі іс-әре кет тің ре ті:
1. Борбастың ауылына үлкендермен Өмірбайдың да келуі
2. Борбастың Сыр бойына қонаққа келуі
3. Өмірбайдың дауды шешуі
4. Жас балаға Алтыбастың таңданысы
А) 3, 2, 1, 4
В) 4, 1, 3, 2
C) 2, 1, 4, 3
D) 3, 1, 4, 2
Е) 2, 3, 1, 4
4.
Ғылыми стильге тән тіл дік құ рал дар ды қол да нып, алғашқы оқы-
лым мәтініне ре цен зия жа зың дар.
5.
Сызбадағы мәліметтерді негізге алып, «Шешендік – ақылмен билеу
өнері» тақырыбында аргументті эссе жазыңдар. Жұптарыңмен
алмастырып, түзетулер енгізіп, редакциялаңдар.
«Шешендік»
дегеніміз не?
Ақылмен билеу өнері
Тіл өнері мен
сөйлеу мә де ние-
ті нің ең жо ғар ғы
са тысы
Дидарласушыны
не нәр се ге болса да
сен ді ру, илан дыру
үшін бізге
берілген сый
Біліктілік пен бі-
лім нен, түйсік пен
сезімнен, ұшқыр
қиял дан туындай-
тын сөз өнері
Ғылым-білімді, рухани
мәдениетті, халықтың
тұрмыс-тіршілігін терең
меңгерумен сипатталады
Тыңдаушысын
нақыл, ғибрат
сөз дерінің әдемі-
лі гімен баурайтын
өнер
Өзгеше қарым-
қабілет, тума
қасиет
Үлгілі жан дар дың,
ұлағатты туын ды-
лар дың тағылым-
тәрбиесі, рухани
шапағат, парасат
(Абат Қыдыршаев)
248
6.
Екі топқа бөлініп, оқылым мәтіндеріндегі тыныс белгілері нің қо -
йы лу се беп терін кестеге жазыңдар.
Тілдік бағдар
Мысалдар
Сұрақтар
Жауаптар
Төл сөздің
тыныс
белгісі.
Қаратпа сөз-
дің ты ныс
белгісі.
Құрмалас
сөйлемнің
тыныс бел гісі
– Жа рай ды,
ба лам, – дей-
ді Ал ты бас қа
әке сі, – қо нақ-
тың үл кен-
кі ші сі жоқ,
ма за лай бер-
мең дер ен ді.
Сызықша
мен үтір
не себепті
қойылған?
Автор сөзі төл сөзді екіге
бөліп тұрса, екі жағынан
үтір мен сызықша қойы-
ла ды.
«Балам» – қаратпа сөз,
алдынан үтір қойылады.
Төл сөздің екінші бө лі-
гі – құрмалас сөй лем,
сон дықтан жай сөй лем-
де рі нің арасына үтір қо-
йы лады.
Достарыңызбен бөлісу: |